یادداشت تحلیل­گر ترک درباره ناگزیری آنکارا در روابط با کشورهای خلیج فارس

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها که بحران اقتصادی ترکیه را در بر گرفته، بسیاری از مسائل مربوط به حوزه سیاست خارجی نیز تحت تاثیر مسائل اقتصادی قرار گرفته است. تا جایی که برخی از تحلیل گران، معتقدند که مهم ترین انگیزه ترکیه در عادی سازی رابطه با امارات متحده عربی و توسعه روابط با قطر، هدفی جز تامین ارز ندارد.

کار به جایی رسید که همین موضوع در کنفرانس مطبوعاتی مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در دوحه نیز مطرح شد و او اعلام کرد:«اقتصاد ما بحران ندارد و ما برای دلار به قطر نیامده ایم.»

در روزهای اخیر نیز برخی از روزنامه های چاپ آنکارا به این اشاره کرده اند که سرمایه گذاران قطری و اماراتی، بخشی از ثروت های خود را به ترکیه منتقل کرده اند و اردوغان نیز آشکارا اعلام کرده که قطر در مواقع ضروری، از حمایت مالی دریغ نکرده است. اما با این حال، تحلیل گران دیگری نیز هستند که ورود سرمایه قطری و اماراتی به ترکیه را به دید مثبت نمی نگرند و بر این باورند که اعراب خلیج فارس از فرصت استفاده کرده و سهام شرکت های ترکیه را به بهای اندک می خرند و علاوه بر این، اراضی و املاک مرغوب کلانشهرهای ترکیه را به نام خود، سند می زنند.

در ادبیات سیاسی ترکیه، چرخش های ناگهانی سیاست خارجی به عنوان چرخش «یو» (او دونوش) شناخته می شود که در واقع یادآور شکل بصری و ظاهری حرف «U» است. اغلب تحلیل گران ترکیه از جمله طاها آک یول، تصمیمات جدید اردوغان در مورد امارات، مصر و رژیم صهیونیستی را به عنوان چرخش یو تعریف کرده اند.

همچنین پروفسور حسین بارش دوست ار استاد دانشگاه در رشته روابط بین الملل و از تحلیل گران قدیمی روزنامه جمهوریت، در یادادشت خود، به توسعه روابط ترکیه با قطر و امارات متحده عربی اشاره کرده و دلایل و پیامدهای آن را برشمرده است.

انگیزه سیاسی و اقتصادی ترکیه در خلیج فارس

ترکیه در حال عادی سازی روابط خود با امارات متحده عربی و عربستان سعودی است. این همان جغرافیایی است که مدتها در آنجا تنش داشته است. در سفرهای اخیر و تماس های مقامات بلندپایه، اظهاراتی رد و بدل شد که نشان می دهد طرفین به دنبال توسعه روابط هستند.

البته نمی توان از کنار این واقعیت گذشت که این اقدامات ترکیه دلایل اقتصادی، دیپلماتیک و سیاسی دارد. بیایید به برخی از فاکتورها و دلایل مهم بنگریم:

اول، ترکیه می خواهد از تنهایی و انزوا نجات پیدا کند. چرا که در مدیترانه شرقی عملاً منزوی شد. برای این منظور، ترکیه مرتباً به این و آن امتیاز می دهد. دیدیم که ترکیه در این مدت، کشتی های تحقیقاتی لرزه نگاری و همچنین کشتی های حفاری در شرق مدیترانه را به سواحل خود، بازآورده است.

ثانیاً ترکیه به دلیل مشکلات اقتصادی می خواهد هر چه زودتر، بخشی از مشکلات خود را با منابع خارجی حل کند. طبیعتاً برای تامین ارز، گزینه های زیادی ندارد. زیرا با تأثیر همه گیری، جهان در حال تجربه یک رکود اقتصادی است. بنابراین تلاش برای عادی سازی روابط با اعراب خلیج فارس با نیاز به منابع خارجی ارتباط تنگاتنگی دارد.

ثالثاً، با توافقات موسوم به توافقنامه ابراهیم، ​​روابط بین اسرائیل و امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان عادی شد. رژیم صهیونیستی که از قبل روابط خوبی با مصر و اردن دارد، گام هایی را در جهت عادی سازی متقابل با عربستان سعودی برمی دارد.

چهارم، عربستان سعودی و کشورهای عربی دنباله رو ریاض، در حال انجام اقداماتی برای عادی سازی روابط خود با ایران هستند.

پنجم، بگذارید به دنبال جواب این سوال باشیم: قطر حاضر است تا کجا در کنار ترکیه بماند؟ جواب من چنین است: عربستان سعودی و امارات متحده عربی که خواهان سرنگونی اسد در سوریه بودند، اخیراً در تلاش برای بهبود روابط خود با دمشق هستند. البته گام‌های دیگری نیز برداشته اند که در راستای تلطیف روابط با ایران است. در نتیجه، نقش قطر نمی تواند همچون سابق باشد.

ششم، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در حال عادی سازی روابط با قطر هستند اما در عین حال، مصرانه بر قطر فشار می آورند تا حمایت خود از اخوان المسلمین و حماس را پایان دهد. مشخص است که در این زمینه به ترکیه نیز هشدارهایی داده شده است. در این میان، مصر، بیشترین نقش را داشته و آشکارا به ترکیه هشدار داده است.

هفتم، بدون شک، ترکیه روابط خوبی با قطر دارد. اما در عین حال، می خواهد با دیگر کنش گران این منطقه هم در ارتباط باشد و علاوه بر امارات متحده عربی و عربستان سعودی، در تلاش برای بهبود روابط با مصر و اسرائیل است. مشاهده می شود که برای رسیدن به این هدف، تماس ها افزایش یافته است.

هشتم، اگرچه قطر روابط نزدیکی با ترکیه دارد، اما از اقدامات خود که در شرق مدیترانه دست بر نمی دارد. همان اقداماتی که نشان می دهد، قطر با قبرس روم و با یونان، روابط گسترده ای دارد با آن که می داند این روابط، مقامات ترکیه را آشفته می کند، اما کار خود را پیش برده است. چرا که قطر خیلی خوب می داند که عربستان سعودی و امارات متحده عربی، بسیار آشکارتر از یونان و دولت یونانی قبرس حمایت می کنند و قرار نیست در این میدان رقابت، قطر به خاطر ترکیه، از یونان و قبرس، فاصله بگیرد.

در پایان باید گفت، مرور تصمیمات و اقدامات ترکیه در حوزه سیاست خارجی در چند سال گذشته، مجموعه قابل توجهی از خطاها را به نمایش گذاشته است. خطاهایی همچون از دست دادن معیار و تعادل در سیاست خارجی، پناه بردن به تعصبات ایدئولوژیک، ترویج فرقه گرایی، حمایت از اخوان المسلمین و دیگر رویکردهایی که مجموعاً به ضرر است و باعث شکست ترکیه می شود. شواهد نشان می دهد که خروج از این بن بست دشوار و مستلزم سازش های بزرگ و چرخش های تند است.

انتهای پیام/