«تایوان»، باتلاق احتمالی نظامیان آمریکایی /آیا کاخ سفید تجربه تلخ ویتنام را تکرار خواهد کرد؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ محمود آهنگری: از اوایل مهرماه امسال شرایط به شکلی رقم خورد که اوضاع در تنگه تایوان را بار دیگر از ارامشی که شرق آسیا به ان معروف بوده دور کرد. حتی وزیر دفاع تایوان از بی سابقه بودن تنش با چین طی 40 سال اخیر خبر داد. پس از آنکه چین در یک اقدام بی سابقه هواپیماهای نظامی خود را به حریم هوایی تایوان اعزام کرد تنش بار دیگر میان دوطرف بالا گرفت و رفتار تایوان به شکلی است که به نظر قصد دارد با تحریک بیشتر پکن و آمریکا فضا را به نفع خود تغییر دهد. در همین راستا وزیر دفاع تایوان خطاب به پارلمان اعلام کرده که این جزیره برای تقابل با چین به تسلیحات دوربرد و هدایت شونده نیاز دارد. هرچند این اعلام نیاز در ظاهر خطاب به پارلمان مطرح شده اما مخاطب اصلی که تایوانی‌ها چشم به حمایتش دارند، آمریکاست.

برخلاف گذشته واکنش چین هم به شیطنت های تایوان جدی تر از قبل شده است. در 9 مهرماه چین با به پرواز درآوردن 38 فروند هواپیمای جنگی خود بر فراز تایوان دست به اقدامی زد که تاکنون بی سابقه بوده است. رئیس جمهوری چین نیز در یکصد و دهمین سالگرد انقلاب این کشور گفت: علت به وجود آمدن مسئله تایوان ضعف و آشفتگی است و مطمئناً با رستاخیز ملت چین حل خواهد شد. وظیفه تاریخی حفظ یکپارچگی و اتحاد کامل چین باید انجام شود و قطعاً نیز انجام خواهد شد!

انتشار خبر مربوط به آموزش مخفیانه نظامیان تایوانی توسط نیروهای آمریکایی از سوی دو منبع ناشناس نیز قابل تامل بود. گفته شد که این آموزش ها حتی از قبل از روی کار آمدن بایدن به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا و در دوره ترامپ آغاز شده بودند. به اعتقاد برخی کارشناسان چین مسلما پیش از این نیز از موضوع خبر داشت اما رسانه ای شدن این خبر پکن را مجبور ساخت که به آن واکنش نشان دهد؛ اتفاقی که در این بین تایوان بیشترین سود را از آن خواهد برد.  در نتیجه وزارت خارجه چین  در واکنش اعلام کرد که از هیچ اقدامی برای حفظ تمامیت ارضی خود دریغ نخواهد کرد.

حتی رسانه های دولتی چین مانند گلوبال تایمز نیز به تایوانی ها هشدار دادند ادامه تلاش ها برای جدایی از چین چاره ای جز پس گرفتن این جزیره از راه جنگ و میدان نبرد باقی نخواهد گذاشت. چین حتی برگزاری رزمایش های اخیر در تنگه تایوان را با هدف آمادگی در برابر هرگونه مداخله نیروهای خارجی توجیه کرده است

از سوی دیگر هرچند کارشناسان بالاتفاق احتمال درگیری نظامی در شرایط کنونی را بعید می دانند اما درباره آینده سیاسی در این منطقه نمیتوان با اطمینان اظهار نظر کرد. هرگونه برآورد اشتباه و پیش بینی غلط میتواند به تقابل جاه طلبی های چین و آمریکا تبدیل شود. از یک طرف چین به دنبال تحت کنترل درآوردن تایوان به عنوان یک جزیره راهبردی و با اهمیت است و از سوی دیگر تایوان برای آمریکا یک بهانه مناسب برای ادامه چالش با چین است. آمریکا به بهانه دفاع از ارزش های دموکراتیک خود قصد دارد تایوان را به طعمه ای برای چین تبدیل کند و از طریق این جزیره فشار خود علیه پکن را افزایش دهد. البته تمام کارشناسان بر روی این مسئله اتفاق نظر دارند که هدف اصلی آمریکا نه تایوان، بلکه دریای چین جنوبی و تحت کنترل قرار دادن کشتیرانی (باتوجه به حجم بالای مبادلات تجاری از طریق این مسیر) در این منطقه است.

آخرین باری که تنش میان چین و تایوان به بهانه افزایش حضور نظامیان آمریکایی به بالاترین حد خود رسید مربوط به سال 1996 بود که چین برای قدرتنمایی تصمیم گرفت  در آستانه اولین انتخابات ریاست جمهوری این جزیره، چندین فروند موشک به 30 کیلیومتری سواحل تایوان شلیک کند. هرچند آمریکا در واکنش به این اقدام دو ناو هواپیمابر خود را به منطقه اعزام کرد اما عدم واکنش چین به این کار نداشتن ناو هواپیمابر و ابزار مناسب برای تهدید کشتی های آمریکایی بود؛ اتفاقی که اگر امروز رخ دهد بعید به نظر میرسد با سکوت چین همراه شود.

25 سال از این رویارویی میگذرد و پیشرفت نظامی چین در عرصه های مختلف به حدی است که واشنگتن به شدت نگران آن است. در گزارش اخیر وزارت دفاع آمریکا در کنگره نسبت به این موضوع هشدار داده شده که برخلاف دهه اول قرن 21 که ارتش چین اغلب از لحاظ اندازه تقویت یافته بود اما تجهیزاتی قدیمی داشت، اما اژدهای زرد فعلی یک رقیب جدی برای آمریکا به شمار می رود که در برخی حوزه ها مانند کشتی سازی از آمریکا پیشی گرفته و دارای بزرگترین نیروی دریایی دنیاست.

مسئله دیگری که یک برگ برنده مهم برای چین به شمار میرود نزدیک بودن صحنه جنگ احتمالی در تایوان به خاک این کشور است.  هرچند پکن با 2 ناو هواپیمابر در برابر 11 فروند ناو آمریکایی شاید در رتبه پایینتری قرار داشته باشد اما  چینی ها قادر خواهند بود تمام نیروی دریایی خود را در مدت زمان کوتاهی به این منطقه اعزام کنند. شلیک موشکهای ضد ناو مستقر بر روی زمین نیز میتواند معادلات را به سود چین تغییر دهد.

راهبرد تایوان در صورت ورود به جنگ با چین احتمالا به تاخیر انداختن زمان پیروزی چین تا زمانی است که نیروهای آمریکایی خود را به میدان نبرد برسانند. باتوجه به عدم در اختیار داشتن نیروی نظامی کافی، تایوان طی سالهای اخیر سعی داشته با تقویت توان موشکی خود این نقیصه را تا حدی برطرف کند. در طرف مقابل هم یک فرضیه وجود دارد که چین بر روی شکست تایوان در حداقل زمان ممکن و پیش از رسیدن نیروهای آمریکایی برای دفاع از متحد خود متمرکز شده باشد.

در هر صورت به نظر میرسد برخلاف تلاش های تایوان برای تحریک هر چه بیشتر آمریکا و چین و استفاده حداکثری از این آب گل آلود به نفع خود، هیچ یک از ارتش های چین و آمریکا تمایل و امادگی کافی برای تنش با یکدیگر بر سر تایوان ندارند. به اعتقاد هنری بوید، کارشناس مرکز مطالعات راهبردی و بین الملل (IISS) تنش اخیر آمریکا و چین بر سر تایوان مربوط به ارتش نیست بلکه وظیفه اصلی در رسیدگی به‌ آن را سیاستمداران دو کشور برعهده دارند.

انتهای پیام/