به جا مانده از المپیک ۲۰۲۰| ژاپنی که گفته می‌شود، ژاپنی که وجود دارد

محسن اثیمی ـ خیلی از افراد، ژاپن را به‌عنوان کشوری که هیچ مشکلی ندارد، می‌شناسند. کشوری که همه چیز سر جایش قرار دارد، نظم و انضباط در آن حرف اول را می‌زند و تمام قوانین و مقررات مو به مو اجرا می‌شود؛ اما آیا واقعاً این‌گونه است یا ژاپن همانند بسیاری از کشورها مشکلات خاص خودش را دارد؟ المپیک 2020 فرصت مناسبی بود تا به این سؤالات پاسخ داده شود.

اگر چه همچنان نظم و انضباط در بین ژاپنی‌ها وجود دارد و آنها افرادی مقرراتی و غیرقابل انعطاف هستند، اما با چند روز حضور در این کشور به واسطه برگزاری المپیک می‌توان به صراحت گفت که ژاپنی‌ها تمام و کمال منظم نیستند و آنها هم در رعایت مقررات و پروتکل‌ها دچار مشکل می‌شوند و خبری هم از استعفای مسئولانشان نیست. موضوع با ذکر چند نمونه بیشتر و بهتر مشخص می‌شود.

* از فرودگاه «ناریتا» آغاز کنیم، جایی که همه افراد پس از ورود به توکیو باید تست کرونا می‌دادند، اما اتاقی که برای بررسی مدارک افراد در نظر گرفته بودند، کوچک، فاقد تهویه مناسب و غیراستاندارد در شرایط کرونا بود. این اولین خط بطلان بود بر تصویرِ ژاپنِ بدون مشکل.

* مراسم افتتاحیه بدون تماشاگر اما با حضور هزاران خبرنگار برگزار شد. قطعی اینترنت در بخشی از ورزشگاه، نخستین نکته‌ای بود که به چشم می‌آمد تا مهندسان ژاپنی زودتر از چیزی که تصور می‌کردند برای رفع مشکل دست به کار شوند.

* پس از پایان مراسم هزاران خبرنگار و عکاس حاضر در مراسم، در صفوف به‌ هم پیوسته از ورزشگاه خارج شدند. این جمعیت عظیم به صورت فشرده پشت سر هم ایستادند تا سوار اتوبوس شوند و به محل اسکانشان برگردند؛ گویی که شرایط عادی است و خبری از کرونا نیست. این همه صف و نفس کشیدن در صورت همدیگر در شرایط کرونا آن‌ هم در ژاپن؟

* مشابه این اتفاق در برخی از اتوبوس‌هایی که خبرنگاران و عکاسان را جابجا می‌کردند دیده می‌شد؛ به طوری که افراد حاضر در اتوبوس حدود 1.5 تا دو برابر ظرفیت آن بود. اینکه چرا با وجود فراوانی اتوبوس، خبرنگاران برای رفتن به مرکز رسانه‌ای مجبور بودند سوار اتوبوسی شوند که همانند BRT تهران شلوغ بود، سؤالی است که تا پایان المپیک بدون پاسخ ماند.

* برای ورود به سالن‌های محل برگزاری مسابقات نیز رویه مشخصی وجود نداشت و در هر سالن شاهد رفتاری متفاوت از سوی مسئولان برگزاری مسابقات و افرادی که به‌عنوان داوطلبان در توکیو حضور داشتند، بودیم.

 در این دوره به دلیل شیوع کرونا و جلوگیری از ازدحام خبرنگاران در یک سالن، نرم‌افزاری معرفی شده بود و خبرنگاران و عکاسان موظف بودند یک یا چند روز پیش از شروع رویداد، یک یا چند رشته ورزشی را انتخاب کرده و پس از دریافت ایمیل تأیید، در آن ورزشگاه حاضر می‌شدند.

با این حال، در ورودی سالن‌ها شاهد برخوردهای متفاوتی بودیم. در معدود مواردی، افراد داوطلب به شدت اوضاع را کنترل و از ورود افرادی که تأیید نشده بودند جلوگیری می‌کردند؛ اما در بیشتر مواقع شاهد بی‌تفاوتی آنها به این موضوع بودیم. عدم یکپارچگی در چنین رویداد مهمی آن هم در شرایط شیوع کرونا را می‌توان یکی از ضعف‌های المپیک توکیو 2020 دانست.

* عدم یکپارچگی در افراد داوطلبی که در سالن‌ها و میکسدزون‌ها با گفتن «No Photo» و «No Video»، خبرنگاران کشورهای مختلف را از گرفتن عکس و فیلم منع می‌کردند نیز دیده می‌شد؛ به طوری که در برخی سالن‌ها این عده در گوشه‌ای نشسته بودند و در برخی دیگر همچون عقاب بالای سر خبرنگاران حضور داشتند.

* پیش از شروع المپیک، بارها بر گرفتن تست کرونا از همه افراد حاضر در توکیو از جمله اهالی رسانه تأکید می‌شد. خبرنگاران و عکاسان باید هر چهار روز یک بار تست می‌دادند؛ اما بودند افرادی که تا پایان المپیک یک بار هم تست نداده و تنها پیش از پرواز آزمایش دادند. یعنی نظارت و سخت‌گیری در این زمینه وجود نداشت.

** شاید اگر این اتفاقات در کشور دیگری رخ می‌داد خیلی جای تعجب نداشت؛ اما درباره ژاپن که گفته می‌شود همه چیز سر جایش قرار دارد و با هر مشکلی یک مسئول استعفا می‌کند، کمی شرایط فرق می‌کند.

آنچه در مجموع می‌توان درباره میزبانی ژاپن گفت این است که دستورالعمل‌های گفته شده، بیش از اینکه قابلیت اجرایی داشته باشد، بازی رسانه‌ای بود. مردم ژاپن مخالف برگزاری این رویداد بودند و به همین دلیل دولت ژاپن صرفاً قصد برگزاری المپیک به هر شکل ممکن را داشت تا هم این مسابقات را برگزار کند و هم اینکه بر آتش خشم مردم کشورش دامن نزند. تجربه حضور در المپیک 2020 نشان داد که ژاپن و توکیو مثل بسیاری از کشورها و شهرهای دیگر، مشکلات خاص خودش را دارد و میان آن چیزی که گفته می‌شود و چیزی که واقعاً هست، تفاوت‌های عمده‌ای وجود دارد.

انتهای پیام/؛