یادداشت عامری| جستاری در گفتمان عدالت دولت سیزدهم

گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم - داود عامری: سخنان رئیس‌جمهور منتخب در مناظره ها و سخنرانی های مختلف نشان می دهد که برجسته‌ترین و پر تکرارترین ادبیات مفهومی و گفتاری رئیس جمهور منتخب یا دال گفتمانی ایشان در رقابت‌های انتخاباتی «عدالت» بوده است. عدالت‌محوری گفتمانی است که آیت الله  رئیسی بارها بر آن تاکید داشته اند.

تردیدی نیست که اهتمام به گسترش عدل، از مهمترین ماموریت های انبیا الهی بوده و بشر در تمام ادوار زندگی خود، در تکاپوی تحقق عدالت کوشیده است.  این امر اختصاص به جامعه خاصی ندارد و در تمام ادوار و در همه جای این کره خاکی، متاسفانه انسان هایی از دسترسی به حقوق خود محروم بوده‌اند و با وجود تلاش‌های مصلحان اجتماعی و انسان‌های حق‌طلب، هنوز عدالت به معنای واقعی در جهان رخ زیبای خود را نشان نداده است و تا زمانی که انتظارها به ظهور منجی عالم هستی روشن نشده است، عدالت کامل تحقق نخواهد یافت.

این سخن به معنای، منوط کردن تحقق عدالت به ظهور مهدی موعود (عج) نیست، بلکه انسان‌های حق‌طلب و منتظران واقعی، با تلاش برای گسترش عدالت، زمینه را برای تحقق عدالت کامل فراهم می کنند، لذا هر اندازه که جامعه جهانی بتواند به عدالت نزدیک تر شود، حرکت به سمت سعادت بشر را تسریع کرده است.

از این رو، شعار عدالت محوری در منظر پیروان اهل بیت علیه السلام به ویژه ما ایرانیان در وهله اول نوید نزدیک شدن به سعادت بشری و ظهور منجی است که جان و روح مشتاقان را به نشاط دیدارش خرسند سازد و از طرف دیگر، وظیفه‌ای است که منتظران واقعی بر دوش می کشند، لذا از یک جهت می‌توان رای مردم به آیت الله رئیسی را، رای به گفتمان عدالت ارزیابی کرد.

از سوی دیگر باید گفت که لازمه اجرای عدالت، شناسایی مصادیق بی‌عدالتی است. چرا که تا مسئله شناخته نشود، امکان حل آن نیز امری تقریباً غیر ممکن است. لذا از مفهوم مخالف گفتمان عدالت دکتر رئیسی که اتفاقاً پیش از این مسئولیت دستگاه قضا را که وظیفه ذاتی آن احقاق حق و اجرای عدالت است، بر عهده داشت، می توان فهمید که جامعه ما و به ویژه جامعه جهانی در شرایط فعلی از بی عدالتی در رنج و سختی است.

از آنجا که هدف این یادداشت، کمک به دولت برای تحقق گفتمان عدالت محوری ریاست محترم جمهوری است، در ادامه سعی می کنیم با برشماری برخی از مصادیق تا جایی که امکان دارد، دولت را در تحقق شعار و گفتمان خود یاری کنیم.

بر این اساس چهار محور اصلی که تا حدودی می توان با اهتمام به آنها عدالت را ترجمان عملی کرد و می تواند دولت را در رسیدن به اهداف گفتمانی اش یاری کند به شرح زیر مطرح و با توضیحاتی در حد طرح موضوع اشاره ای به آن ها می کنیم.

1- عدالت اجتماعی

رصد و بررسی شرایط عمومی جامعه ایران، متاسفانه در طی سال های اخیر نشانگر افزایش فاصله طبقاتی در بین مردم و افزایش فقر در دهک های پائینی و افزایش ثروت در دهک های بالا است. این مسئله را بارها از سال های گذشته کارشناسان مختلف به مناسبت های مختلف به عنوان یک معضل بزرگ مطرح کرده اند و یکی از تاکیدات همیشگی رهبر معظم انقلاب نیز، تحقق عدالت اجتماعی به عنوان یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی است که آن را می توان از مصادیق مسیریابی به سمت تمدن نوین اسلامی نیز تلقی کرد.

لذا برای تحقق عدالت در جامعه، اولین گام موضوع عدالت اجتماعی است که می توان آن را از طریق اصلاح قوانین، متعادل کردن پرداخت ها، ایجاد فرصت های برابر برای همه اقشار، توجه ویژه به اشتغال مولد و توزیع عادلانه بودجه در کشور شروع کرد. اگرچه انتظار جامعه حل این معضل در یک بازه زمانی کوتاه نیست، ولی چنانچه ریل گذاری و روندها برای حل این معضل درست ایجاد و هدایت شوند، مردم نیز با باور به این اقدامات با دولت همراه شده، به تسریع آن کمک خواهند کرد و ان شاءالله کمتر از آنچه که انتظار داریم، شاهد تحقق این هدف بزرگ و آرمان انقلاب اسلامی باشیم.

2- عدالت علمی و آموزشی

جای ابراز تاسف است که بررسی روند نظام آموزشی در کشور نشان می دهد که این مسیر نه تنها در جهت نزدیک شدن به عدالت در جامعه اسلامی نیست، بلکه در حال فاصله گرفتن از عدالت آموزشی، که نتیجه مستقیم آن عدالت علمی است، می باشیم. در حال حاضر در جامعه ما امکان برخورداری اقشار مرفه از آموزش با کیفیت تر بسیار بیشتر از فرزندان اقشار متوسط و آسیب پذیر است. این مسئله از یکسو کشور را در طولانی مدت، از امکان بهره گیری از استعدادهای جوانان آینده ساز که در مناطق فقیر زندگی می‌کنند، محروم می‌کند و از طرف دیگر، باعث ظهور مسئولان و متخصصان نازپرورده در مناصب مختلف می‌شود که نه تنها دیگر اعتقادی به عدالت ندارند، بلکه خواسته یا ناخواسته، کشور را در مسیر دوری از عدالت حرکت می دهند.

به جرأت می‌توان گفت که آینده کشور و تحقق عدالت در سایر حوزه‌ها، از جمله عدالت اجتماعی، در گرو حل این معضل است. اگر دولت سیزدهم بتواند عدالت آموزشی و علمی را در کشور با سرعت قابل قبول حل نمایند، فرزندان آینده مناطق محروم، با همت خود، به توزیع عادلانه ثروت و دانش و امکانات در تمام مناطق کشور اقدام خواهند کرد. البته بحث عدالت علمی نیازمند نگرش دقیق تری از عدالت آموزشی است که ابعاد مختلفی دارد و نیازمند کاوش و بازمهندسی بهتری در جامعه است.

3- عدالت فرهنگی

یکی دیگر از حوزه های مصداق یابی برای عدالت در جامعه ایران و جهان، عدالت فرهنگی است. عدالت فرهنگی نیز ابعاد مختلفی دارد. از ایجاد فرصت‌های برابر فرهنگی برای همه ملت تا توزیع برابر امکانات و محصولات فرهنگی در جامعه را شامل می شود. واکاوی بی عدالتی های فرهنگی که به صورت فردی، جریانی و سیستمی در کشور حاکم شده و عملاً جمهوری اسلامی که می تواند الگوی فرهنگی در منطقه و جهان باشد و از پویایی جهانی برخوردار گردد، خودش نیز دچار آسیب‌های فراوانی شده است. امروزه یکی از دغدغه های بزرگان کشور است. روند هویت و فرهنگ در جامعه است که نیازمند توجه عاجل و بیشتری است. فرهنگ و توسعه فرهنگی با محوریت می‌تواند در تحقق اهداف بایسته گام دوم انقلاب نیز نقش اساسی و مهمی ایفا نماید.

4-عدالت در عرصه روابط بین الملل

جهان کنونی از ترور، نابرابری در روابط، شمال جنوب شدن جهان و جنگ و خونریزی و بی عدالتی در عرصه های مختلف در سختی و عذاب است. ملت های جهان آمادگی آن را دارند که در عرصه بین الملل به هر ندای صلح طلبانه، پاسخ شایسته دهند. لذا، ایران اسلامی در کنار تعقیب منافع ملی خود در عرصه بین المللی، با زیرساخت اندیشه های صلح عادلانه و اسلامی خود می تواند گره گشای بسیاری از مسائل جهانی باشد و گفتمان صلح عادلانه به عنوان پیش نیاز اندیشه های صلح طلبانه ما در روابط بین‌الملل باشد. ایران اسلامی می‌تواند با جهانی سازی گفتمان صلح عادلانه از طریق جلب نظر نخبگان و افکار عمومی جهانی، در مسیر تحقق عدالت در عرصه های مختلف بین الملل، خود را به عنوان یک نظریه پرداز قاعده ساز معرفی و از این گفتمان به عنوان یک برگ برنده در اختیار خود استفاده کند و با پیگیری آن به طرق مختلف و از طریق سازمان‌های بین‌المللی، نقش مهمی در جهان تشنه عدالت داشته باشد. این رسالتی است که ما شیعیان با فراهم سازی زمینه ظهور عدالت گستر هستی، بزرگترین خدمت ممکن را به جهانیان عرضه خواهیم کرد و راهی برای سعادت بشر و پیش روی آنها قرار می دهیم تا ضمن پاسخ مناسب به افکار عمومی در جمهوری اسلامی ایران، پرچمدار صلح و عدالت و کرامت انسانی و سعادت بشری باشیم. البته گفتمان عدالت در نظام اسلامی و دولت سیزدهم ابعاد وسیع تر و دقیق تری دارد، که نیازمند توجه جدی و کارشناسی در ابعاد مختلف همراه با صرف زمان مناسب است. امید که در آینده این گفتمان تصویر عمومی دولت اسلامی را به خود اختصاص دهد. ان‌شاءالله

انتهای پیام/