یادداشت|دمیدن «اردوغان» در آتش زیر خاکستر صلح افغانستان

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، ترکیه که در دو دهه اخیر حضورش در افغانستان از گزند حوادث مصون بوده و جایی نیز در اخبار رسانه‌ها اشغال نکرده، اکنون با خروج نیروهای ناتو و آمریکا، نقل محافل شده است.

رئیس جمهور ترکیه به بهانه تامین امنیت فرودگاه کابل به حضور در افغانستان اصرار دارد و این در حالی است که همه نیروهای خارجی بر اساس توافق دوحه باید تا 11 سپتامبر(20 شهریور)، این کشور را ترک کنند.

داستان از جایی علنی شد که همزمان با جدی شدن خروج نیروهای خارجی از افغانستان، گمانه زنی‌ها درباره نحوه حضور نیروهای خارجی در این کشور افزایش یافت و در حالی که «زلمی خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا سرگرم سفرهایش برای رایزنی درباره صلح و پایگاه آمریکا در منطقه بود، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه دولت بایدن، چراغ اصلی را روشن کرد و در نامه‌ای به دولت افغانستان خواستار برگزاری نشست سرنوشت ساز صلح در استانبول شد.

گرچه تاکنون نشست استانبول به دلیل مخالفت طالبان با دستور کار و نحوه حضور سیاسی در آن، برگزار نشده اما زمزمه مقامات ترکیه برای نقش پررنگ در افغانستان قوت گرفته است و در اجلاس اخیر ناتو نیز رسماً درباره کمک‌ها به دولت اردوغان برای حضور در افغانستان گفت‌وگو و توافق شد.

دولت افغانستان نیز که از گذشته روابط نسبتاً مناسبی با ترکیه داشته است، در این بازی تمایل دارد که نیروهای خارجی با تغییر نقش ترکیه در این کشور حفظ شوند و این روزها نیز با تشدید حملات طالبان، ژست مظلومانه ای گرفته تا شاید در سفر اشرف غنی و عبدالله به آمریکا کمی همدردی و گشایشی برای خودشان دست و پا کنند.

ترکیه از مسیر روابط حسنه با  افغانستان و طی دو دهه حضور نیروهای غربی نیز به طور غیرحساسیت برانگیزی برای نفوذ در این کشور تلاش کرده است، نشست قلب آسیا، آموزش نیروهای افغان، گسترش مدارس افغان-ترک، بورسیه های تحصیلی و رایزنی با پاکستان در روند صلح افغانستان و مسائل دیگر همواره به صورت نرم جریان داشته است.

دولت اردوغان در ادامه تلاش‌ها برای احیای امپراطوری و افزایش پایگاه‌های نظامی در منطقه، باوجودی که کارنامه سیاهی در برخی از کشورها مانند جنگ سوریه و همکاری با گروه تروریستی داعش داشت، تلاش می کند تا منافع اقتصادی و سیاسی خود را از طریق افغانستان گسترش دهد.

همکاری با پاکستان، حضور در کشورهای آسیای مرکزی، تجارت با چین، رقابت با ایران و مسائلی از این دست، برخی از منافع ترکیه در افغانستان محسوب می شوند.

این روزها، اردوغان رئیس جمهور ترکیه با توجه به منافع درازمدت کشورش و موافقت ناتو و آمریکا همچنان اصرار دارد که علیرغم مخالفت‌های طالبان با حضور نیروهای خارجی در افغانستان و احتمال افزایش درگیری‌ها، حضورش را در این کشور تقویت و تمدید کند.

هفته گذشته طالبان در واکنش به تصمیم ناتو و ادامه حضور نظامیان ترکیه‌ در افغانستان برای تأمین امنیت فرودگاه کابل، آن را تصمیمی یکجانبه برای «دوام اِشغال» و به‌معنی «زیرپا گذاشتن اراده و استقلال افغان‌ها» اعلام کرد.

این گروه ضمن تاکید بر این که هیچ عضو ناتو در امضای «پایان اشغال» حضور نداشت، تاکید کرد که سازمان ناتو به‌بهانه تأمین امنیت فرودگاه‌ها شاید می‌خواهد افغانستان را به میدان رقابت با رقبای منطقه‌ای خود تبدیل کند، که این را افغان‌ها هرگز تحمل نمی‌کنند و ترکیه نیز با ادامه حضور مرتکب «اشتباه بزرگی» نشود. همچنین به نمایندگی از اشغالگران راه دشمنی با یک کشور اسلامی دیگر را اختیار نکند.

«ضمیر کابلوف» نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه نیز تصریح کرد که ادامه حضور نظامیان ترکیه در افغانستان، پس از خروج دیگر نیروهای خارجی نقض توافقنامه دوحه با طالبان است.
وی همچنین با ابراز تردید تاکید کرد که ادامه حضور نظامیان ترکیه برای تامین امنیت فرودگاه کابل هیچ تاثیری بر وضعیت کلی امنیتی در افغانستان ندارد.

این واکنش‌ها در حالی ادامه دارد که برخی از کارشناسان مسائل سیاسی حتی بروز جنگ داخلی در افغانستان را دور از انتظار نمی‌دانند. با وجود مسائل حساس جاری در افغانستان، اردوغان رئیس جمهور ترکیه در حال دمیدن به آتش زیر خاکستری است که فاصله کمی با شعله ور شدن دارد.

اردوغان علاوه بر پاسخ مثبت به مقامات دولت افغانستان و غربی مبنی بر حضور در این کشور، سعی در بزرگنمایی و تجهیز فقط قوم ازبک به رهبری مارشال دوستم در شمال افغانستان دارد تا نقش ترکیه را بیش از گذشته در ویترین افغانستان پررنگ کند.

بر اساس گزارش برخی رسانه‌های افغانستان، رئیس جمهور ترکیه به مارشال دوستم گفته که «وقت آن رسیده تا قدرت از دست رفته ترک‌ها از زمان نادرشاه دوباره پس گرفته شود. جنگ ما با طالبان آغاز خواهد شد همانطور که با «پ.ک.ک» انجام دادیم».

از سوی دیگر، رسانه‌های غربی نیز با اشاره آمریکا به کمک اردوغان آمده‌اند تا جنگ در فاریاب و اقدامات مارشال دوستم را بیش از گذشته برجسته کنند.

اقدامات غربی‌ها و عملکرد ترکیه در شرایطی که چهره‌های سیاسی افغان و برخی از همسایگان افغانستان برای برقراری صلح از طریق مذاکرات تاکید دارند، به قیمت افزایش درگیری‌ها تمام خواهد شد.

با توجه به عملکرد اردوغان، دولت ترکیه نه تنها صلح را در دستور کار خود قرار نداده، بلکه به دنبال بی‌ثباتی و ناامنی در افغانستان برای رسیدن به اهدافش است که از قضا با هدف‌های آمریکا نیز مشترک است و مردم و سیاسیون افغانستان باید محتاط و هوشیار باشند تا این بار با شریک مهم پاکستان در منطقه به چاه عمیق‌تری نیفتند.

انتهای پیام/.