کاهش شدید ذخایر آبی در زنجان/ مسئولان استان چه تمهیداتی برای بحران آبی دارند؟
گروه استانها ــ کاهش میزان بارندگی سبب شده تا ورودی آب سدهای زنجان ۶۰ درصد کاهش یابد که این امر در نهایت در روز‌ها و ماه‌های پیش رو استان را با چالش جدی کم‌آبی و تامین آب مواجه خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان ، آب و بحران کمبود آن به عنوان یکی از موضوعات و چالش‌های اساسی در سطح دنیا مطرح است و استان زنجان نیز از این امر مستثنی نیست چرا که این استان با قرار‌گیری در منطقه نیمه خشک کشور، در بیشتر سال‌ها به میزان کمتر از 400 میلیمتر بارندگی دارد.
با این وجود با توجه به کاهش میزان بارندگی‌ها در سال آبی کنونی، وضعیت آب‌های سطحی و سفره‌های آب زیرزمینی رو به وخامت رفته است. این در حالی است که اغلب روستا‌های استان نیز در بیشتر ایام سال با مشکل عدم تامین آب شرب مواجه است که همواره مسائل مختلفی را پیش پای روستانشینان و کشاورزان قرار می‌دهد.
بنابراین حفاظت از ذخایر آب‌های سطحی و زیرزمینی باید به عنوان یکی از مهمترین برنامه‌های ارگان‌های ذیربط باشد چرا که برداشت‌های بی‌رویه آب زنگ خطری برای تمام جوامع انسانی و حتی موجودات زنده استان است و گذر از خط قرمز آب سبب خشک شدن تمام چاه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها شده و در نهایت پدیده فرونشست زمین را در پی خواهد داشت. این در حالی است که اگر استفاده بی‌رویه آب خصوصا توسط بخش صنعت و کشاورزی به همان شیوه قبل و بدون مدیریت صحیح ادامه‌دار باشد می‌تواند تمام منابع آبی استان را به یغما ببرد و شرایط را بسیار بغرنج‌تر از حال حاضر کند.
اما سوالی که مطرح می‌شود این است با توجه به شرایط کم‌بارشی که بر استان حاکم شده، سطح سفره‌های آب زیر زمینی و ذخایر آب سطحی تا چه میزان در شرایط بحرانی قرار گرفته‌اند؟ آیا شرکت آب منطقه‌ای استان تمهیدی برای گذر از این کم‌آبی خواهد داشت؟
اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به اینکه ذخایر آبی در سطح استان به دو بخش سطحی و زیرزمینی تقسیم می‌شود اظهار داشت: متاسفانه کسری آب زیرزمینی بالا است و کمبود این ذخایر آبی به عنوان یکی از مهمترین تهدیدات استان محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه نگاه به آب به عنوان یک منبع نامحدود است و این دیدگاه اصلا درست نیست، افزود: منابع آبی محدود است و نباید همانند یک غنیمت جنگی به آن نگاه کرد و باید استفاده از آن مطابق با برنامه‌ریزی پیش برود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان با اشاره به اینکه از هفت دشت استان به دلیل شرایط بحرانی آب، در پنج دشت ممنوعیت برای برداشت وجود دارد، گفت: در طول سالیان میزان افت سطح آب زیرزمینی در دشت ابهر 30 متر و در دشت سجاس 10 متر بوده و این در حالی است که 95 درصد نیاز صنعت به آب از همین آب‌های زیرزمینی تامین شده است.
وی با بیان اینکه در سال جاری 410 حلقه چاه غیر مجاز پلمپ خواهد شد که در نهایت سبب صرفه‌جویی در مصرف بیش از 23 میلیون متر مکعب آب می‌شود، تشریح کرد: در بحث تعادل بخشی نیز 150 حلقه چاه اصلاح و تعدیل می‌شوند که در این حالت نیز 2.5 میلیون‌متر مکعب صرفه‌جویی انجام خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه کمبود میزان بارندگی‌ها بر ورودی آب‌های سطحی و ذخایر سد‌ها نیز تاثیر چشمگیری داشته است، خاطر‌نشان کرد: سدهای استان 60 درصد کسری ورودی آب دارند به طوری که این کسری سبب شده تا نسبت به سال گذشته 118 میلیون‌متر مکعب آب کمتری وارد سد‌ها شود.
افشاری با بیان اینکه برنامه‌ریزی بر روی آب‌های سطحی انجام گرفته و خروجی آب سد‌ها با اولویت شرب و حق‌آبه آزاد می‌شود، تصریح کرد: هم‌اکنون نسبت به سال گذشته 20 میلیون‌متر مکعب آب کمتری در سد‌ها موجود است به طوری که در سال گذشته میزان ذخایر آبی 291 میلیون‌متر مکعب بود اما در حال حاضر این رقم به 271 میلیون متر مکعب کاهش یافته است.
وی با تاکید بر اینکه سد تهم به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع تامین‌کننده آب شرب شهر زنجان مطرح است، گفت: در سال آبی جاری ورودی آب این سد 7.69 میلیون متر مکعب است این میزان در مقایسه با سال گذشته که 19.3 میلیون‌متر مکعب بود در حدود 60 درصد کاهش را نشان می‌دهد. با این حال اگر با شرایط فعلی آب مصرف شود دیگر تامین آب برای تمام مصارف امکان پذیر نخواهد بود.
وی با اعلام اینکه اگر مصرف آب سد تهم در حد تخصیص باشد حجم قابل بهره‌برداری از آن تا پایان سال آبی 1405 و 1406 به اتمام و صفر خواهد رسید، بیان کرد: تنها شرایط سد زمانی تغییر خواهد کرد که میزان بارندگی افزایش یابد و تجدید نظری در استفاده و رها سازی از آب انجام گیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با تاکید به اینکه برای حفظ منابع آبی و سازگاری با کم‌آبی وظایفی بر عهده سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای قرار داده شده است، عنوان کرد: کشت گیاهان با نیاز آبی کم، کشت گلخانه‌ای در اراضی آبی دارای حق‌آبه، عدم توسعه اراضی، انسداد چاه‌های غیرمجاز و عدم اجاره اراضی به افراد غیر بومی از جمله این برنامه‌‌ها است.
با این تفاسیر آنچه که از گفته مسئول مربوطه به وضوح مشخص بوده این است که در سال جاری با توجه به کاهش شدید بارندگی‌ها استان زنجان با چالش کمبود آب رو به رو خواهد شد که حتی این امر می‌تواند در تامین آب شرب در سطح شهر‌ها خصوصاً در شهر زنجان نیز اثرگذار باشد، با این حال امید می‌رود با عاقبت اندیشی که مسئولان در مدیریت منابع آبی و مردم در مصرف آب خواهند داشت بدون برخورد با مشکل خاصی این سال آبی نیز به اتمام برسد بلکه شاید در سال پیش رو وضعیت بارندگی‌ها بهبود یابد.
در پایان مجددا این سوال مطرح می‌شود آیا مسئولان استانی در زمینه رفع کمبود ذخایر آبی تمهیداتی اندیشیده‌اند؟
انتهای پیام/س
