موانع ترکیه برای رفع تنش در ۳ حوزه مهم سیاست خارجی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سخنان ابراهیم کالن سخنگوی ریاست جمهوری و رئیس گروه مشاورین امنیت ملی و سیاست خارجی ترکیه در مورد دیپلماسی این کشور، بازتاب گسترده ای در رسانه ها پیدا کرد.

کالن در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که ترکیه در سه محور، به دنبال تقویت دیپلماسی و استفاده از ابزار گفتگو و مذاکره است. این سه حوزه، شامل روابط ترکیه با آمریکا، اتحادیه اروپا و مصر می شود.

امروز اغلب روزنامه ها و پایگاه های خبری تحلیلی ترکیه به این موضوع اشاره کردند که حالا تیم اردوغان به دنبال رفع تنش و اختلاف با آمریکا، اتحادیه اروپا و مصر است، اما شواهد نشان می دهد که نقاط اختلاف با آمریکا، عمیق تر از آن چیزی است که تصور می شد.

کالن، برای توصیف تقویت رابطه با وجود اختلاف نظر، به مثالی در مورد روابط آنکارا - مسکو اشاره کرده و گفت:«ما با روسیه در همه موارد، از جمله آینده بشار اسد، خلیفه حفتر و کریمه موافق نیستیم. با این حال، می توانیم روابط خود را با گفتگوی سازنده مدیریت کنیم. چرا ما چنین کاری را با ایالات متحده انجام ندهیم؟»

ابراهیم کالن، از ایالات متحده خواست تا از رویکرد زیاده خواهی در روابط خود با ترکیه چشم پوشی کند. چرا که اگر آمریکا به دنبال تحمیل خواسته های خود بر ترکیه باشد، در این صورت ترکیه نیز ناچار خواهد شد که به فکر راه های جایگزین باشد و پیداست که راه های جایگزین، به معنی تقویت هر چه بیشتر روابط آنکارا – مسکو است.

کالن همچنین به این اشاره کرد که ایالات متحده مانع فروش بالگردهای نظامی ترکیه به پاکستان شده است و احتمالاً منجر به خرید اسلام آباد از چین و آسیب رساندن بیشتر به واشنگتن خواهد شد.

سه گره کور

همچنان که ابراهیم کالن نیز اشاره کرده، در کانون اختلافات آنکارا – واشنگتن، سه مساله و معضل مهم وجود دارند:

1.تداوم حمایت آمریکا از شبه نظامیان کُرد و عرب تحت امر پ.ک.ک در شمال و شمال شرق سوریه.

2.حمایت ضمنی آمریکا از فعالیت گسترده شاگردان فتح الله گولن در چند ایالت این کشور.

3.خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه.

شواهد نشان می دهد که ممکن است با استفاده از برخی تاکتیک ها و لطایف الحیل، راهی برای گذر از معضل اس 400 پیدا شود اما دو گره دیگر، فعلاً گشوده نمی شوند.

استعفای رئیس بورس استانبول، هدیه برای بایدن

بسیاری از منتقدین اردوغان، معتقدند که آزاد کردن کشیش برونسون در دوران مسئولیت دونالد ترامپ، یک اقدام خطا بوده و اردوغان باید او را در دست خود نگه می داشت و از کشیش به عنوان کارت فشاری برای میانجی گری آمریکا استفاده می کرد تا تیم ترامپ به پ.ک.ک فشار بیاورد و 13 نظامی ربوده شده را آزاد کند.

اما اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، به شکل سربسته اعلام کرده که برای آزاد کردن این کشیش که به اتهام ارتباط با گولن و پ.ک.ک دستگیر و زندانی شده بود، فشار غیرقابل تحملی از سوی واشنگتن بر دولت اردوغان اعمال شده و چاره ای غیر از آزاد کردن او وجود نداشت. اما حالا ظاهراً، دولت اردوغان تصمیم گرفته تا برای کسب رضایت تیم جو بایدن، اقدام دیگری انجام دهد و از هاکان آتیلا رئیس بورس استانبول بخواهد استعفا دهد.

استعفای آتیلا، همان چیزی است که در تیتر امروز روزنامه جمهوریت ترکیه از آن، با عبارت هدیه به بایدن، توصیف شده است. چرا که هاکان آتیلا مدیرعامل سابق هالک بانک ترکیه از سوی وزارت خزانه داری آمریکا به عنوان سکاندار اکیپی شناخته شده که تحریم های آمریکا علیه ایران را دور زده است.

او مدتی در آمریکا زندانی بود و پس از بازگشت به ترکیه به عنوان رئیس بورس استانبول مشغول به کار شد. اما رفتن ترامپ و آمدن بایدن و تلاش برای کسب رضایت تیم جدید کاخ سفید، تیم اردوغان را به این جمع بندی رساند که برای خوشامد بایدن، رئیس بورس استانبول را نیز کنار بزند.

قلب و مغز جهانِ عرب

توصیف ویژه ابراهیم کالن سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در مورد مصر، توصیف خاصی بود. او گفت:«مصر علی رغم مشکلات اقتصادی و امنیتی، هنوز هم قلب و مغز جهانِ عرب است. گفتگو ممکن است روابط دوجانبه و منطقه ای ما را توسعه دهد. این امر در مورد چهار کشور دیگر حوزه خلیج فارس نیز صدق می کند. ما با هیچ کشور عربی مشکلات غیرقابل حل نداریم. ما می توانیم برای صلح و ثبات منطقه ای صفحه جدیدی را با مصر و کشورهای حوزه خلیج فارس باز کنیم. ما می خواهیم در حوزه مدیترانه شرقی، لیبی و مسئله فلسطین با مصر همکاری کنیم، موضوعی که به نظر می رسد توسط جهان فراموش شده است. اگر ما بتوانیم گام های سازنده دو جانبه برداریم، چنین چیزی به ثبات منطقه از شمال آفریقا تا مدیترانه شرقی کمک می کند.»

زمانی که کالن برای رسیدن به تریبون از سالن عبور می کرد، دوربین های برخی از شبکه های تلویزیونی ترکیه، این تصویر را نشان دادند که پروفسور یاسین آکتای مشاور اردوغان، کالن را تا درِ سالن، همراهی کرد.

یاسین آکتای عرب تبار، از مشاورین اردوغان و نفر اصلی در حلقه اتصال اتاق فکر حزب عدالت و توسعه به روشنفکران و سیاست مداران جهان عرب است و نزدیک ترین دوست جمال خاشقجی در ترکیه بود. اگر چه آکتای، به طور ضمنی، در نوشته ها و مصاحبه های خود از تفکر اخوان المسلمین حمایت می کند و در روزنامه ینی شفق قلم می زند، اما در چند سال اخیر همواره خواهان عادی سازی روابط با مصر بوده و به آسانی می توان فهمید که توصیف ابراهیم کالن در مورد مصر، ادبیات شخص یاسین آکتای است.

کالن، علاوه بر مصر، به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز اشاره و اعلام کرد که ترکیه به دنبال گشودن صفحه جدیدی با این کشورها است.

پیداست که تیم اردوغان و دستگاه دیپلماسی ترکیه، رابطه با مصر را با موضوعاتی نظیر امارات متحده عربی، قطر و عربستان سعودی، اصطلاحاً در یک پکیج می بیند و به دنبال آن است که در این گستره جغرافیایی، آسودگی خاطر و امکان مانور بیشتری پیدا کند.

ترکیه برای رفع تنش و اختلاف با آمریکا مشکلات و موانع فراوانی دارد و شواهد نشان می دهد که آمریکا حاضر نیست از مواضع لجوجانه و افزون خواهانه خود کوتاه بیاید. در همین حال، رفع تنش با اتحادیه اروپا نیز به خاطر مسائلی نظیر اختلاف با یونان، قبرس و فرانسه، عملاً سخت و دشوار است. اما ظاهراً برای ترمیم رابطه با کشورهای عربی منطقه، مشکلی جدی در میان نیست.

در پایان باید گفت، تمام شواهد پیدا و آشکار، نشان دهنده این است که در روابط آنکارا – واشنگتن، رفتارها و رویکردهایی از جانب آمریکا دیده می شود که مبنای آن بر گروکشی، تهدید و بی اعتنایی است و از آنجایی که در سیاست خارجی آمریکا، احترام و اعتبار خاصی برای رابطه با ترکیه دیده نمی شود، محتمل است که ترکیه فعلاً به دنبال تقویت روابط منطقه ای باشد و تمام هم و غم و انتظارات خود در مورد رابطه با واشنگتن را به این سطح تخفیف و تقلیل دهد که خطاب به دولت آمریکا بگوید: مرا به خیر تو امید نیست، شر مرسان.

انتهای پیام/