تداوم شکاف در صف مخالفین اردوغان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ظاهراً خبر تاسیس احزاب سیاسی جدید در ترکیه، کسی را متعجب نمی کند، اما این خبر زمانی مهم و جالب توجه است که تاسیس حزب جدید، انشعابی از حزبی باشد که تنها 3 سال از تاسیس آن گذشته و از مهم ترین احزاب مخالف اردوغان و رکن مهم ائتلاف ملت است.  

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

دیروز و امروز، اغلب شبکه های تلویزیونی و روزنامه های ترکیه این خبر را برجسته کردند که دو تن از چهره های مهم «حزب خوب» یعنی امید اوزداغ و اسماعیل کُنجوک، از حزب خانم مرال آکشنر استعفا داده و به دنبال آن هستند که همراه با چند نماینده دیگر، یک حزب جدید تاسیس کنند.

استعفاهای جدید، نشان داد که اردوغان، چند روز پیش، سخنان معنی دار خود را بر اساس برخی شنیده های موثق بر زبان آورده بود و خبر داشت که قرار است چنین اتفاقی بیفتد. او چند روز پیش پس از دیدار با شریک خود در ائتلاف جمهور (دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی)، به خبرنگاران گفت: «خدا را شکر، مخالفین ما، یک به یک، درگیر تنش داخلی و در حال از هم پاشیدگی هستند.»

ترکیه، کشورِ احزاب

در سال 2020 میلادی و در شرایطی که شیوع گسترده کرونا، به مهم ترین موضوع ترکیه تبدیل شده بود، سیاسی ها باز هم کار خودشان را کردند و در طول 12 ماه سال 2020 میلادی، دقیقا 21 حزب سیاسی جدید تاسیس کردند و شمار احزاب سیاسی ترکیه به 101 حزب رسید. با این حال، انشعاب و اختلاف به پایان نرسیده و خبرهای دیروز و امروز نشان می دهد که این رشته سرِ دراز دارد و احزاب جدیدی هم در حال تاسیس و تکمیل روند قانونی هستند.

پروفسور امید اوزداغ نماینده استانبول، از چهره های دانشگاهی و سیاسی مهمی است که در سه دهه اخیر، همواره به عنوان یک تحلیل گر سیاسی – امنیتی و متخصص تحلیل سازمانی و عملیاتی پ.ک.ک شناخته شده است.

او همواره از مدافعین سرسخت و دوآتشه گفتمان ملی گرایی ترکی بوده و اتفاقاً استعفای او از حزب خوب، به همین دلیل صورت گرفته است.

اوزداغ اعلام کرده که چند بار از رهبر حزب خود یعنی مرال آکشنر، درخواست ملاقات کرده تا با او در مورد ائتلاف ملت و انعطاف این ائتلاف در برابر نهادهای اقماری پ.ک.ک صحبت کند و همچنین از او بپرسد که چرا برخی افراد مرتبط با جریان گولن را در داخل حزب، به کار گرفته است. اما او حاضر به ملاقات نشده و به اوزداغ بی اعتنایی کرده است.

اوزداغ نیز در اعتراض به این که خانم آکشنر در کنار کمال کلیچدار اوغلو، در برابر نهادهای اقماری پ.ک.ک، نرمی و انعطاف نشان داده، استعفای خود را اعلام و از حزب خارج شد. البته روند استعفای او بسیار کشدار و پرحاشیه بود و عملاً با نوعی از بایکوت و اخراج روبرو شده و ناچار به استعفا شد.

امید اوزداغ، دیروز به محض نهایی شدن موضوع استعفا، با شبکه سی.ان.ان ترک مصاحبه کرده و ضمن اعلام انزجار از اقدامات مرال آکشنر، اعلام کرد که همراه با اسماعیل کُنجوک در حال تاسیس یک حزب جدید هستند.

اوزداغ اعلام کرد که حتی نام حزب نیز انتخاب شده و به زودی، چندین نماینده دیگر نیز از حزب خوب استعفا می دهند و به آنان می پیوندند.

هم اوزداغ و هم کُنجوک، در ذکر دلایل استعفای خود، به  طور آشکار، اعلام کردند که به خاطر دفاع از گفتمان ملی گرایی ترکی به حزب خوب رفته بودند و حالا که این حزب در برابر رفتارهای نهادهای اقماری پ.ک.ک ساکت شده و با حزب دموکراتیک خلق ها (ه.د.پ) ارتباط جدی گرفته، دلیلی برای ماندن وجود ندارد.

با توجه به اظهارات این دو نماینده پارلمان ترکیه، می توان گفت، تقویت بنیه های ملی گرایی افراطی ترکی، از مهم ترین اهداف آنهاست و آنها معتقدند که صف مخالفین، در حال حاضر، به منظور استفاده از ظرفیت 6 میلیونی رای کردهای هوادار پ.ک.ک، با این گروه مماشات می کند و چنین چیزی به هویت ترکی، آسیب می رساند.

اما رهبران مخالفین، یعنی کمال کلیچدار اوغلو، مرال آکشنر، علی باباجان و احمد داود اوغلو، چنین نمی اندیشند و بر اساس یک مشی سیاسی عمل گرایانه، با کردهای هوادار پ.ک.ک تعامل می کنند تا آرای آنان را به سوی خود بکشانند و بتوانند با این ترفند، اردوغان و باغچلی را از قدرت کنار بزنند.

صد البته، مساله کانونی و حیاتی در تاسیس احزاب جدید، تنها مرتبط با مساله پ.ک.ک و برآمدن گفتمان ملی گرایی ترکی نیست و دلایل دیگری نیز دارد که به آنها نیز خواهیم پرداخت.

در دیگر سوی میدان، در حزب جهش و دموکراسی که علی باباجان رهبری آن را بر عهده دارد، یکی از معاونین حزب، علیه رهبر حزب موضع گرفته و معتقد است که او نباید در مورد 4 بند لایتغیر قانون اساسی ترکیه اظهار نظر کند. در صف کردهای مخالف  دولت هم، اخبار تازه ای در میان است.

ظاهراً قرار است آیهان بیلگین که قبلاً نماینده قارص در پارلمان و سخنگوی حزب دموکراتیک خلق ها بود، قصد دارد به اتفاق یک نماینده کُرد اسلامگرا به نام آلتان تان، حزب جدیدی تاسیس کند که از منظر فکری و عملی، از پ.ک.ک و نهادهای اقماری آن، دور باشد.

چرا احزاب جدید در ترکیه به میدان می آیند؟

واقعیت این است که در چند سال گذشته در ترکیه، هیچگاه یک گفتمان سیاسی جدید سر بر نیاورده و اغلب احزاب جدیدی که تاسیس شده اند، در امتداد همان گفتمان های غالب پیشین هستند.

گفتمان اسلام گرایان نزدیک به مشی لیبرال دموکراسی، ملی گرایان ترک، نهادهای اقماری پ.ک.ک، چپ ها و سوسیال دموکرات ها و همچنین گفتمان های توسعه محور تکنوکرات های منتقد اقتصادی، اصلی ترین جریانات سیاسی ترکیه هستند و به جرات می توان گفت هیچ حزبی، حرف تازه ای برای گفتن ندارد.

در این صورت، این سوال به ذهن متبادر می شود که با در نظر گرفتن هزینه های بسیار سنگین تاسیس حزب در کشوری با 81 استان و سرمایه کلان مورد نیاز برای اداره شاخه های استانی، چه انگیزه ای برای تاسیس حزب وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت: بخش مهمی از این معضل، ارتباط دقیق و مستقیمی با موضوع رهبری دارد.

اغلب سیاست مداران ترکیه که در چند سال اخیر به سطحی از قدرت و شهرت دست یافته اند، بین شخص خود و رهبر حزب، مرز و فاصله چندان معنی داری نمی بینند و در نتیجه نه تنها از رهبر خود حرف شنوی ندارند و جایگاه و کاریزمای خاصی برای او قائل نیستند، بلکه به طور مداوم، تصمیمات رهبر حزب را به چالش کشیده و بر این محور حرکت می کنند که اگر فردی با این میزان از تجربیات و محبوبیت اجتماعی، توانسته رهبر حزب شود، قطعاً من نیز می توانم در مدتی کوتاه به همین جایگاه برسم و بعداً در صحنه انتخابات وارد میدان چانه زنی شوم و بخشی از قدرت را در ساختار دولت ائتلافی آتی، از آنِ خود کنم.

این در حالی است که در حزب بزرگی همچون حزب عدالت و توسعه، کیش شخصیتی رهبر حزب یعنی رجب طیب اردوغان، محبوبیت اجتماعی ویژه او و 11 میلیون عضو ثبت شده و رسمی و همچنین کاریزمای ملی گرایانه خاص دولت باغچلی به عنوان رهبر حزب حرکت ملی، فضایی به وجود آورده که زمینه برای انشعاب، کمتر از امکان تجزیه در احزاب مخالف است.

در پایان باید گفت، تاسیس احزاب کوچکی که غالباً بر اساس اختلاف و انشعاب، پا به عرصه وجود می گذارند، نه به نفع جبهه مخالفین اردوغان، بلکه به ضرر آنها است و ادامه این روند، در انتخابات 2023 میلادی، به سود حزب حاکم خواهد بود.

انتهای پیام/