چین، ابرچالش سیاست خارجی دولت بایدن

به گزارش خبرگزاری تسنیم، «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای که روز یکشنبه منتشر شد گفت که سیاست «رقابت شدید» را علیه چین اتخاذ می‌کند. اوگفت رویکرد «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا را در قبال چین اتخاذ نخواهد کرد و «در این مسیر بر قوانین بین‌المللی» تمرکز خواهد داشت.

این اظهارات بایدن  در قبال چین در شرایطی است که به رغم خروج ترامپ از کاخ سفید و آغاز فعالیت  بایدن، سایه تنش در روابط دو کشور همچنان باقی است. به بیان دیگر ضمن اینکه اظهارنظرهای مقام‌های ارشد آمریکایی علیه پکن  شدید شده است بلکه  اقدامات تحریک‌آمیز و تنش‌زای آمریکا در قبال چین همچنان ادامه دارد. روز جمعه ناوشکن «یو.اس.اس جان مک‌کین» آمریکا با گذر از تنگه تایوان، در نزدیکی «جزایر پارسل» در منطقه مورد مناقشه با تایوان حرکت کرد.

افزون بر این، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا پیش از این و در روزهای اول آغاز به کار، در تماس تلفنی با همتای فیلیپینی به پکن درباره اختلاف‌های سرزمینی در دریای چین جنوبی اتهام زد و گفت، ایالات متحده برای مقابله با «ادعاهای غیرقانونی» چین مصمم است. به موازات این تحرکات ، «لیندا توماس-گرینفیلد» نماینده جدید آمریکا در سازمان ملل هم گفته است که بر روی به چالش کشیدن چین و تقابل با دستورکار دولت پکن تمرکز خواهد کرد.

پیگیری این سیاست  از سوی دولتمردان  آمریکایی در حالی ادامه دارد  که پکن امیدوار است پس از گذراندن دوران اختلاف با ترامپ، بتواند در دوران ریاست جمهوری بایدن به توافق‌هایی با واشنگتن دست یابد. به  همین منظور، پیش از این سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفته بود که پکن امیدوار است دولت جدید آمریکا سیاست‌های مثبت و سازنده‌ای را اجرا کند و با تمرکز روی همکاری‌های دوجانبه، به حل اختلافات جهت داشتن روابط دوجانبه سالم و باثبات بپردازد. امروز هم  وزیر خارجه چین در پیام تبریک خود به مناسبت سال جدید چینی، با بیان اینکه روابط میان چین و آمریکا در مقطع مهمی قرار دارند خواستار بازگشت روابط دوجانبه به مسیر طبیعی و توسعه پایدار شد.

از مجموع گفته‌های مقامات دولت بایدن چنین برداشت می شود که در روزهای آینده  شاهد تغییر محسوسی در  رفتار دولت جدید آمریکا درقبال چین نخواهیم بود. به بیان دیگر، سیاست‌های ترامپ در زمینه‌های مختلف از جمله مسائل تجاری، تایوان، ادعاهای حقوق بشری و منازعات دریای جنوبی چین، از سوی دولت دموکرات بایدن پیگیری و چه بسا تشدید خواهد شد. در واقع این به این معنی است که تقابل چین و آمریکا  که در دوران ترامپ آغاز شده بود، در دوران بایدن نیز همچنان ادامه خواهد داشت.

به هر حال اگرچه عده‌ای تصور می‌کردند با روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا، روابط پکن و واشنگتن بهبود یابد، اما در عمل به نظر می‌رسد نه تنها این اتفاق نیفتاده، بلکه تنش‌ها به ویژه در مورد دریای جنوبی چین نیز افزایش یافته است. اما این پرسش مطرح است که چرا با وجود تغییر دولت در آمریکا، «چین هراسی» و یا به تعبیر درست تر «مهار چین» در سرلوحه کار دولت های آمریکا قرار گرفته است؟ 

از منظر بسیاری از کارشناسان، دولتمردان آمریکا از قدرت فزاینده چین احساس خطر می‌کنند. چین در مواجهه و مدیریت همه‌گیری ویروس کرونا و کنترل تبعات اقتصادی آن، الگوی جدیدی به دنیا معرفی کرد. این کشور در اقتصاد هم پس از یک فصل سقوط سرانه درآمد ناخالص داخلی تا منفی 7 درصد در سه ماهه دوم سال، به یکباره با 10 درصد رشد به مثبت 3 درصد رسید. در واقع اقتصاد چین به سرعت در حال بهبود است و در حال تبدیل شدن به لوکوموتیو اقتصاد دنیا است.

به هر تقدیر، از منظر برخی کارشناسان  چین، ابر چالش سیاست خارجی بایدن محسوب می‌شود. به همین دلیل، دولتمردان آمریکایی در چند سال اخیر با استفاده از ابزار های مختلف به دنبال مهار چین بوده و هستند. صرف نظر از اینکه آیا دولت بایدن بتواند ترمز حرکت چین را بکشد یا خیر، آنچه روشن و قطعی است این است که ترامپ در سیاست مهار چین نافرجام ماند.

نویسنده: فرهاد همتی، کارشناس مسائل شرق آسیا

انتهای پیام/