گزارش| چرا گره‌زدن آینده دولت لبنان به آمدن بایدن خطا است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پرونده تشکیل دولت در لبنان طبق معمول دوره‌های گذشته تبدیل به اصلی‌ترین معضل این کشور شده که بخش‌های مختلف زندگی لبنانی‌ها را در سطح اقتصادی، مالی، اجتماعی و حتی امنیتی تحت شعاع قرار داده است. این درحالی است که منابع سیاسی لبنان همواره گزارش می‌دهند که پس از گذشت 3 ماه هنوز چشم‌اندازی برای تشکیل کابینه در این کشور دیده نمی‌شود.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

اما در بحبوحه بحران سیاسی لبنان و پیچیدگی‌ روند تشکیل دولت در این کشور، سعد حریری که از اواخر اکتبر 2020 مامور به تشکیل کابینه شده بود اواخر دسامبر برای تعطیلات سال جدید میلادی از این کشور به مقصد عربستان و امارات و پاریس خارج شد که البته نارضایتی لبنانی‌ها را نیز به دنبال داشت.

اما خبر سفر نخست‌وزیر مکلف لبنان به ترکیه پس از سفر تقریبا ده روزه به 3 کشور مذکور، به گفته کارشناسان عجیب به نظر می‌رسد. به گفته منابع سعد حریری بلافاصله پس از بازگشت از  تعطیلات که گفته می شد در عربستان و امارات بوده، راهی ترکیه شده و با «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد. منابع اعلام کردند که دیدار میان این دو پشت درهای بسته انجام شده و همین امر ابهامات و علامت‌سوال‌های زیادی درباره موضوع اصلی گفتگوی حریری و اردوغان و به ویژه انگیزه‌های نخست‌وزیر مکلف لبنان از این سفر به وجود می‌آورد.

تغییر دولت آمریکا و بن‌بست سیاسی در لبنان

تحلیلگران معتقدند در حال حاضر اغلب تحولات در کشورهای منطقه زیرمجموعه تغییر دولت در آمریکا و حواشی به وجود آمده در داخل این کشور و نیز تاثیراتی که بر سراسر جهان و به ویژه خاورمیانه دارد، قرار می‌گیرد و اتفاقات لبنان هم مستثنی از این قاعده نیست.

درحالی که قرار بود سعد حریری در مدت کمتر از 10 روز تشکیل کابینه دهد، نزدیک به 3 ماه گذشته و درجا زدن روند سیاسی لبنان تبدیل به یک سریال تکراری شده است. البته این موضوع بی دلیل نبوده و همانند دوره‌های قبل کارشکنی و مداخلات خارجی نقش اصلی را در بن‌بست سیاسی لبنان ایفا کرده که یک هدف واحد را در این کشور دنبال می‌کرده است: حذف حزب‌الله از صحنه سیاسی لبنان.

چه از زمان مامور شدن سعد حریری به تشکیل دولت در لبنان و چه قبل از آن در دوره‌های گذشته، آمریکا در کنار هم پیمانان منطقه‌ای خود و در صدر آنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی به روش‌های مختلف که رایج‌ترین آنها ابزار تحریم است، برای تضعیف موقعیت حزب‌الله در لبنان و کنار زدن آن از دولت نهایت تلاش خود را به کار بسته است؛ اتفاقی که در 3 ماهه اخیر نیز رخ داد و ایالات متحده از زبان «دوروثی شیا» سفیر این کشور در بیروت صراحتا سعد حریری را تهدید به تحریم در صورت تن ندادن به تمایلات واشنگتن در دولت جدید لبنان کرد.

در هرصورت این فشارها و نیر سیاست «چماق و هویج» آمریکا و فرانسه در لبنان نتیجه‌ای نداشت و تیم «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان و گروه‌های شیعه تسلیم دیکته‌های آمریکا نشدند.

جوبایدن، برگ برنده حریری؟

در این میان سعد حریری که از یک‌سو شرایط عمل به پروژه‌های غربی-عربی را نداشت و از سوی دیگر نگران موقعیت خود در داخل و خارج لبنان به دلیل مواضع آمریکا بود، ترجیح داد اوضاع را آرام نگه داشته و تا زمان تغییر رسمی دولت در آمریکا یعنی تاریخ 20 ژانویه 2021 منتظر بماند.

درواقع نخست‌وزیر مکلف لبنان روی کار آمدن دولت «جو بایدن» در ایالات متحده را برگ برنده‌ای برای نجات خود از این بن‌بست و حل بحران‌های لبنان می‌بیند و تحرکات اخیر او نیز در همین چارچوب انجام شده است.

در تعطیلات خارجی حریری چه گذشت؟

خبر سفر حریری به ترکیه، آن هم در شرایطی که این کشور محور مخالف هم‌پیمانان عربی سعد حریری یعنی عربستان و امارات محسوب می‌شود، تعجب‌برانگیز بود. اما سیگنال‌های رسیده از فضای سفر سعد حریری به عربستان و امارات حاکی از دست خالی برگشتن او از این دو کشور به بیروت است.

درباره اقدامات نخست‌وزیر مکلف لبنان در ریاض، برخی منابع گزارش دادند که حریری برای دیدار با «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان و درخواست کمک از سعودی‌ها به آنها پیغام فرستاد؛ اما پاسخی دریافت نکرد. در امارات نیز استقبال گرمی از حریری نشد و مسئولان اماراتی با تکرار همان شروط قبلی خود سعد حریری را ناامید کردند. مسئولان اماراتی به نخست‌وزیر مکلف لبنان تاکید کردند، در صورتی که قرار باشد حزب‌الله همانند دوره‌های قبل در دولت جدید لبنان مشارکت کند، ابوظبی کمکی به این کشور نمی‌کند و تنها می‌تواند برای جلوگیری از فروپاشی نهادها و گروه‌ای وابسته به حریری از آنها حمایت مالی کند.

بر این اساس کارشناسان بر این باورند که سعد حریری پس از ناامیدی از متحدان عربی خود به ترکیه روی آورده و در صدد یافتن هم‌پیمانان جدید برای تثبیت موقعیت خود در داخل و خارج لبنان است. از سوی دیگر حریری می‌داند که در سایه تحولات ایالات متحده و روی کار آمدن دولت دموکرات‌ها در این کشور، سیاست واشنگتن در قبال منطقه دچار تغییراتی خواهد شد و به ویژه از آنجایی که قرار نیست عربستان زیر چتر حمایت مطلق آمریکایی‌ها باشد، جایگاه ریاض در منطقه عربی و کل خاورمیانه تحت شعاع قرار می‌گیرد؛ بنابراین سعودی‌ها در مرحله آینده نمی‌توانند یک متحد قابل اعتماد باشند.

البته باید این نکته را در نظر داشته باشیم، از آنجایی که عربستان و امارات دو حامی مالی بزرگ برای سعد حریری در خارج از لبنان محسوب می‌شوند، حریری حاضر نیست اتحاد خود با آنها را قطع کند.

اما همانطور که از ماهیت تحرکات سعد حریری پیداست، این اقدامات در راستای تثبیت موقعیت شخصی او در عرصه داخلی و خارجی صورت گرفته و منافع ملی لبنان چندان در آنها مشهود نیست؛ چرا که اگر اینگونه بود نیازی به تعلل در تشکیل کابینه احساس نمی‌شد و سعد حریری می توانست همان روزهای نخست آغاز ماموریت خود بر اساس ساختار سیاسی لبنان بدون توجه به خواسته‌ها و مداخلات خارجی دولت را تشکیل دهد.

بدون شک 3 ماه وقفه در روند سیاسی به این امید که دولت جدید آمریکا بتواند لبنان را از بحران‌های پیچیده نجات دهد گزینه مناسبی نیست. همانطور که «سید حسن نصرالله» دبیر کل حزب‌الله لبنان در سخنرانی اخیر خود تاکید کرد، در سایه مشکلات و چالش‌های داخلی بی‌شماری که آمریکایی‌ها با آن دست به گریبان هستند، قطعا تشکیل دولت در لبنان از اولویت‌های واشنگتن نخواهد بود و طرف‌های لبنانی نباید منتظر دولت جدید ایالات متحده باشند.

از سوی دیگر در شرایطی که هم‌پیمانان داخلی شخص سعد حریری از جمله «ولید جنبلاط» رئیس حزب سوسیالیست ترقی‌خواه و «سمیر جعجع» رئیس حزب نیروهای لبنانی خواستار استعفای او هستند گزینه‌های زیادی پیش روی حریری قرار نداشته و در صورت شکست در پرونده تشکیل دولت شانس زیادی برای احیای زندگی سیاسی خود ندارد.

بنابراین نیروهای سیاسی لبنان باید به دور از محاسبات خارجی و در اولویت قرار دادن منافع ملی این کشور طبق یک برنامه داخلی برای آینده سیاسی لبنان برنامه ریزی کنند؛ چرا که اعتماد به طرف های خارجی همان عاملی است که لبنان را به لبه پرتگاه رسانده است.

راه حل واقعی برای نجات لبنان کدام است؟

این درحالی است که لبنانی‌ها از یک گروه قدرتمند و منسجم به نام حزب‌الله برخوردار هستند که نه تنها این کشور را در برهه‌های مختلف از شر دشمنان و اشغالگری‌های رژیم صهیونیستی نجات داد؛ بلکه اکنون به عنوان یکی از ارکان اصلی قدرت در منطقه و محور مقاومت شناخته می‌شود. همین توانمندی حزب‌الله آن را به دشمن درجه یک آمریکا و اسرائیل تبدیل کرده و متاسفانه برخی طرف‌های داخلی لبنان با تسلیم شدن در برابر دیکته‌های خارجی خود را در مقابل گروهی قرار می‌دهند که بارها شایستگی و حسن نیت خود در دفاع از منافع ملی لبنان را ثابت کرده است.

حزب‌الله حتی در شرایطی که به تمایلات خارجی حریری و مواضع وی ضد مقاومت آگاه بود برای جلوگیری از تعمیق بحران سیاسی در لبنان مخالفتی با نامزدی حریری برای نخست‌وزیری آینده نکرد. سایر نیروهای سیاسی لبنان و شخص سعد حریری نیز اگر واقعا به منافع کشور خود اهمیت می‌دهند، باید بدانند که راه نجات لبنان در داخل این کشور است.

انتهای پیام/