روستای تاریخی «بیابانک» ثبت ملی شد؛ آیا نخستین «اکوموزه» ایران از سمنان معرفی می‌شود؟
گروه استانها- رئیس اداره میراث فرهنگی سرخه از ثبت روستای تاریخی و با ارزش بیابانک شهرستان سرخه در فهرست آثار ملی ایران خبرداد و همین موضوع، این سوال را در اذهان دوستداران به میراث فرهنگی ایجاد کرد که یا نخستین «اکوموزه» ایران از سمنان معرفی می‌شود؟
بهمن اخلاقی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در سرخه، با اشاره به اینکه قدمت روستای تاریخی بیابانک به اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجاریه برمی‌گردد اظهار داشت: روستای بیابانک آخرین روستای کویری است که به خاطر کوچک بودن و هم‌جواری با کویر به نام بیابانک معروف است.
وی افزود: توپوگرافی بیابانک باعث ایجاد شبکه‌های ارتباطی مانند معابر خاکی و پیاده‌رو شده است و تمام معابری که در روستا شکل‌گرفته ارگانیک است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سرخه بیان کرد: ویژگی‌های منحصربه‌فرد این روستا سبب شده است پس از بررسی‌های انجام‌شده، نام این روستا در شهریورماه امسال در فهرست آثار ملی ایران ثبت شود.
اخلاقی افزود: از نظر جغرافیایی بافت تاریخی روستای بیابانک کاملاً متراکم و متناسب با اقلیم منطقه خشک و بیابانی است و هسته اولیه روستا هم از اطراف آب‌انبار و مسجد تشکیل و به‌تدریج گسترده شده است.
وی گفت: مجموعه اقداماتی که میراث فرهنگی شهرستان سرخه به همت دهیاری روستا و سایر ادارات انجام داده؛ باعث شده بافت این روستا تا به امروز شرایط مطلوبی داشته باشد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سرخه تصریح کرد: قرار گرفتن این روستا در فهرست آثار ملی زمینه را برای جذب گردشگران به این روستا فراهم می‌کند.
اخلاقی تأکید کرد: روستای بیابانک تا به امروز به‌عنوان برند در سطح ملی مطرح بوده است و باید به‌عنوان نخستین اکوموزه حاشیه کویر بیشتر مطرح شود و از نظر تأمین اعتبارات و بودجه موردنیاز برای حفظ، نگهداری و مرمت این روستا باید از طرف کلیه دستگاه‌های ذی‌ربط موردتوجه بیش‌ازپیش قرار گیرد.
وی گفت: تأمین زیرساخت‌های لازم در بیابانک با انجام اقداماتی نظیر راه‌اندازی اقامتگاه بوم گردی، آجرفرش کردن و کاهگل کردن نمای در این روستا تاکنون انجام‌شده است و قطعاً انجام چنین اقداماتی موجب حفظ بافت این روستای تاریخی می‌شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سرخه خاطرنشان کرد: تمامی دستگاه‌های اجرایی در ایجاد زیرساخت‌ها برای حفظ میراث به یادگار مانده از گذشتگان نقش دارند و باید به وظیفه خود عمل کنند و باید گفت که ایجاد زیرساخت‌ها تنها وظیفه میراث فرهنگی نیست.
به گزارش تسنیم، روستای بیابانک در حدود 18 کیلومتری جنوب غربی شهر سمنان و 7 کیلومتری جنوب شهرستان سرخه قرار دارد روستایی به‌ظاهر کوچک که به علت قرار گرفتن در دشت کویر و قرار نگرفتن هیچ روستایی در جنوب آن تا انتهای دشت کویر روستای بیابانک نامیده شده است
روستای تاریخی و فرهنگی که قدمت آن به‌طور دقیق مشخص نیست ولی از آثار و ابنیه مشخص می‌شود که قدمتی دیرینه دارد؛ اما در اثر وقایع و حوادث طبیعی و اجتماعی فراز و نشیب‌های فراوانی را طی کرده و خود را از هزارتوی تاریخ بدین روزگار کشانده است؛ حوادثی نظیر زلزله شدید و بی‌سابقه که بنا به گفته اثیر در سال 242 ه.ق اتفاق افتاده که دامنه آن از ناحیه باختری خراسان در نواحی نیشابور تاری و اصفهان گسترده بود و طاعون فراگیر سال 264 ه.ق قومس که بسیاری از قومسیان را به کام مرگ فرو برد.
اما از نهاده‌های بازمانده از گذشتگان دورنمای این روستا قابل‌تصور است. با وجود تپه باستانی «گورون شپته» به معنای تل گبران و گورستان مجوسان به نام «گبرستانی» در ناحیه «سرخمبه» به معنای سرخمره می‌توان اطمینان حاصل کرد که قدمت این روستا به دوران زرتشتیان برمی‌گردد.
امروز با توجه به نظر کارشناسان معماری که آثار «جومه مچت» به معنای مسجد جامع را از نزدیک مشاهده کرده‌اند؛ می‌توان احتمال داد که این بنا با توجه به ساختار معماری آن، روزی آتشکده بوده است. به‌ویژه اینکه در گویش محلی به آن حوالی «بری کوش» به معنای کنار کوشک یا در کوشک می‌گویند.
انتهای پیام/363/ ع
