کلاف سردرگم آموزش علوم پزشکی در روزهای کرونا/ افت کیفیت آموزشی در دانشگاههای علوم پزشکی
در کشور ما سامانه‌ای تحت عنوان «نوید» توسط وزارت بهداشت از سال‌های قبل در حال توسعه است اما این سامانه هنوز با وجود گذشت ۱۰ ماه از آغاز بحران کرونا، دچار کمبودها و ضعف‌های فراوانی است.
به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران پویا؛ از آغاز دوره کرونا و عصر مجازی‌سازی آموزش تقریبا 10 ماه می‌گذرد. طی این روزها وضعیت آموزش دانشجویان نیز همانند وضعیت کرونا ملتهب بوده و این موضوع در مقوله آموزش دانشجویان مقطع بالینی نمود بیشتری پیدا کرده است.
عارف کمانی؛ فعال صنفی دانشجویی در یادداشتی، نگاهی کوتاه به سامانه آموزش مجازی وزارت بهداشت (نوید) و وضعیت ارائه آموزش مجازی به دانشجویان علوم پزشکی در سراسر کشور انداخته است.
آموزش مجازی در حوزه علوم پزشکی را می‌توان از دو منظر بررسی کرد؛ یکی کمبودها و ضعف‌های موجود در سیستم‌های آموزش مجازی و دیگری کاربردی نبودن آموزش مجازی برای بسیاری از دروس عملی، بالینی و کارگاهی در حوزه علوم پزشکی.
کمبودها و ضعف‌های موجود در سیستم‌های آموزش مجازی
در بسیاری از کشورهای دنیا برخی یا تمامی از دروس تئوری به صورت مجازی و غیرحضوری در دانشگاهها ارائه می‌شود و به دلیل شکل گرفتن تفکر استفاده از فضای مجازی جهت رشد و پویایی بهتر آموزش، آمادگی نسبی برای ارائه تمامی دروس نظری بر فضای سامانه مجازی وجود داشته است. در کشور ما نیز سامانه‌ای تحت عنوان «نوید» توسط وزارت بهداشت از سال‌های قبل در حال توسعه است اما این سامانه هنوز با وجود گذشت 10 ماه از آغاز بحران کرونا، نتوانسته است انتظارات را برآورده کند.
برخی از نقاط ضعف آموزش مجازی در دانشگاههای علوم پزشکی عبارت است از:
1- ارائه ناقص و کم کیفیت محتوا درسی تنها بر بستر پاورپوینت در بستر سامانه آموزش مجازی نوید
2- ارائه فایل‌های صوتی محدود و ناکارآمد برای دروس بالینی که نیاز به آموزش بصری دارند!
3- عدم اجرای آموزش برخط (کلاس‌های آنلاین و وبیناری) در بیشتر دانشگاهها و استفاده از سامانه‌های مختلف همانند ادوب کانکت، اسکای روم، بیگ بلو باتن و... که موجب سردرگمی دانشجویان و مشکلات فنی متعدد شده است.
4- ضعف شدید ارائه محتوای مناسب جهت آموزش دانشجویان و ارائه فایل‌های درسی ترم‌های گذشته که برای آموزش در کلاس حضوری کاربرد داشته‌اند (برای مثال قرار دادن یک محتوای تماماً انگلیسی بدون توضیحات بیشتر!)
5- کاربردی نبودن آموزش مجازی برای دانشجویان مقطع بالینی و بسیاری از واحدهای درسی عملی
6- ارتباط بسیار محدود دانشجو با استاد در بسترهای آموزش مجازی و مشکلات پیرامون آن
7- ضعف اساسی در سیستم پرسش و پاسخ بین دانشجویان و اساتید
8- مشکلات مربوط به اینترنت همانند رایگان نبودن آن، مشکلات ناشی از فراگیر نبودن پوشش اینترنت همراه، قطعی اینترنت در برخی از موارد و تحمیل هزینه‌های گزاف به دانشجویان
9- قابل فهم نبودن بسیاری از مباحث برای دانشجویان و نیاز به کلاس‌های رفع اشکال تکمیلی
باید باز هم به این نکته بسیار مهم اشاره کرد که آموزش مجازی در علوم پزشکی تنها برای برخی از دروس تئوری امکان پذیر است و دروس عملی، کارگاهی و بالینی (جز موارد بسیار اندک) قابل ارائه در بستر مجازی نیستند.
کاربردی نبودن آموزش مجازی برای بسیاری از دروس عملی
از دوران قدیم، علم طب و علوم پیرامون آن، با فعالیت‌های عملی عجین بوده است. حضور کارآموزان و کارورزان در بیمارستان‌ها و فضای آموزشی بالینی است که موجب شده است دانشجویان علاوه بر فراگیری فوت و فن کوزه گری، افراد کارآزموده و با تجربه‌ای شوند و خود را برای حضور در اجتماع پس از فارغ التحصیلی آماده کنند.
برای دانشجویان مقطع بالینی پرستاری و پزشکی چگونه می‌توان محتوایی آماده کرد که این دانشجویان را به عنوان سربازان خط مقدم مبارزه با کرونا و هر پاندمی دیگری که در آینده با آن روبرو خواهیم شد، آماده نبرد کند؟ چگونه می‌توان محیط بیمارستان را در چند تصویر بی روح شبیه سازی کرد؟ دانشجویان دندانپزشکی چگونه بدون حضور در دانشکده و دیدن مریض‌ها بر سر یونیت می‌توانند به یک دندانپزشک قابل تبدیل شوند؟
به طوری کلی دانشجویان علوم پزشکی " کار می‌‌آموزند " تا بعدا در زمان مناسب و قرارگیری در شرایط مختلف همانند بحران‌ها، این دانشجویان " کار بِوَرزند " اما وقتی شرایط به گونه‌ای است که برای مثال در رشته پزشکی در برخی دانشگاهها و در مقطع کارآموزی بالینی، دوره داخلی سه هفته، دوره زنان سه روز و دوره‌‌های مینور به طور کامل مجازی ارائه شده است (بدون حتی یک روز عملی) چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم دانشجویان بدون فراگیری مناسب و مهارت کافی، در مقطع کارورزی برای سیستم درمانی مفید واقع شوند؟ همین مثال درباره سایر رشته‌‌های علوم پزشکی نیز صدق می‌‌کند و آموزش مجازی مسلماً نمی‌تواند پاسخگوی نیاز دانشجویان در این زمینه باشد.
از طرفی آموزش را نمی‌توان سوای از ارزشیابی دانست. آیا وزارت بهداشت و مشخصاً معاونت آموزشی آن آگاه هستند که شان آزمون و ارزشیابی در دانشگاهها در حد بسیار پایینی (حتی به تعابیری همانند ارزشیابی کیفی در مدارس) تقلیل یافته و دانشجو به جای فراگیری مطلب، دنبال آخرین تکنیک‌های تقلب است! بدیهی است که آزمون های حضوری نیز به طور کامل در سلامت برگزار نمی‌شدند اما دست کم این اطمینان وجود داشت که دانشجو مطالب را کامل مطالعه کرده است اما در آزمون مجازی اقدام به تقسیم مباحث می‌کنند تا بتوانند امتحان را به سلامت پشت سر بگذارند! از چنین ارزشیابی و آموزشی چه خروجی و نتیجه‌‌ای می‌توان انتظار داشت؟
آموزش مجازی در حوزه علوم پزشکی اگر کاربردی هم باشد، در بستر دروس تئوری کاربردی است و در زمان حاضر، آموزش دروس تئوری نیز با کیفیت غیرقابل قبول در حال ارائه به دانشجویان است. مسلماً ادامه وضعیت فعلی، منجر به سست شدن پایه‌های علمی در سطح جامعه شده و خسارات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت.
در انتها باید گفت که عبارت "آموزش پزشکی" در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حال فراموشی است و متولیان امر علی الخصوص وزیر بهداشت باید توجه بیشتری به کیفیت آموزش در حوزه علوم پزشکی داشته باشد.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/
