گزارش| اهمیت شوشا و اهداف باکو - آنکارا در قره باغ

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ارتش جمهوری آذربایجان در تداوم درگیری‌های اخیر توانست پس از 28 سال شهر شوشا را به کنترل خود در آورد.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

رئیس‌جمهور آذربایجان از آزادی شهر شوشا خبر داد

این موضوع برای الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان و همسرش که همزمان معاون اوست، چنان اهمیتی دارد که علی اف با اعلام این خبر و نهادن تاج گل بر سر مزار پدرش مرحوم حیدر علی اف رئیس جمهور سابق آذربایجان، فضای ملی‌گرایانه و حماسی بیشتری درمورد شوشا به وجود آورد.
علی اف که با لباس نظامی در برابر دوربین تلویزیون ایستاده بود، خطاب به مردم کشورش گفت: امروز، روز مهمی در تاریخ آذربایجان خواهد بود. شوشا جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ما داشته و علاوه بر آذربایجان، مروارید قفقاز نیز به شمار می آید.
با وجود آن که الهام علی اف در سخنان و مشی سیاسی خود عملاً کاری به مسائل دینی ندارد، این بار در مورد شوشا تلاش کرد ادبیاتی دینی به کار ببرد و به همین خاطر اعلام کرد: صدای اذان پس از 28 سال از مساجد شوشا طنین‌انداز خواهد شد.

اهمیت به دست آوردن مناطق
با آن که تاکنون 3 بار بین باکو و ایروان، آتش بس اعلام شده، اما طرفین، همواره یکدیگر را به نقض آتش بس متهم کرده اند و در تداوم درگیری ها و پیشروی ارتش آذربایجان از روز 27 سپتامبر تاکنون، با احتساب شوشا، 5 شهر، 3 بخش و بیش از  220 روستا آزاد شده است.

اهمیت آزادسازی مناطق، به این بازمی‌گردد که رئیس جمهور آذربایجان، از آغاز دور جدید درگیری ها، همواره اعلام کرده که به اشغالگری ارمنستان پایان خواهد داد.

اما واقعیت این است که مناطق آزاد شده، با وجود آنکه اراضی وسیعی را در بر می‌گیرد، اما از منظر جغرافیای سیاسی انطباق نسبی ملموسی با طرحی دارد که پیشتر رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین آن را پیشنهاد کرده بود.

به این معنی که پوتین گفته بود، مناطق پیرامونی قره باغ آزاد شود و در اختیار جمهوری آذربایجان قرار بگیرد. اما حالا با کنترل شهر شوشا، کارشناسان نظامی معتقدند که راه برای پیشروی به سوی خان کندی هموار شده است.

شهر شوشا، علاوه بر این که از مهمترین شهرهای تاریخی و فرهنگی آذربایجان است، موقعیت جغرافیایی خاصی در منطقه دارد و قرار گرفتن شوشا در جاده خانکندی (بزرگترین شهر و مرکز قره‌باغ)، دارای اهمیت استراتژیک است.
این شهر در هشتم مه سال 1992 میلادی به اشغال نظامیان ارمنستان درآمده بود.

خوشحالی مقامات ترکیه از کنترل شوشا
به جرأت می‌توان گفت که ذوق‌زدگی، اظهار مسرّت و واکنش مقامات و سران ترکیه در مورد آزادسازی شوشا، حتی از مقامات جمهوری آذربایجان نیز بیشتر و ملموس تر است.
چند تن از مهمترین مقامات ترکیه که به مناسبت آزاد شدن شوشا، پیام تبریک صادر کردند، عبارتند از:
فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه
مصطفی شنتوب رئیس پارلمان ملی ترکیه
نوعمان کورتولموش معاون اردوغان و مرد شماره دو حزب حاکم
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه
مرال آکشنر رهبر حزب ملی گرای خوب
ابراهیم کالن مشاور و سخنگوی اردوغان
فخرالدین آلتون مدیر اطلاع سانی ریاست جمهوری
حسن دوغان رییس دفتر اردوغان
به عبارتی روشن، استقبال از آزاد شدن شهر شوشا  نه تنها برای اعضای اصلی حلقه نخست پیرامون اردوغان، بلکه برای احزاب ملی گرا و دیگر سیاستمداران ترکیه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و اغلب این افراد در توییتها و پیام های خود با انتشار پوسترهای حماسی، جملات عاطفی و توصیفات ویژه، این اتفاق را به عنوان یک رویداد تاریخی و حیاتی توصیف کردند.
شهر شوشا در شرایطی آزاد شده که جدیداً در یک تماس تلفنی بین رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین همتای روسی او، به تفصیل در مورد وضعیت قره باغ صحبت شده است.

نهاد ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرده در این تماس تلفنی، اردوغان خطاب به پوتین گفته نیروهای ارمنستان باید از قره باغ خارج شوند. رئیس‌جمهور ترکیه با تاکید بر این که اقدامات متقابل آذربایجان، صرفاً محدود به قلمرو خودشان است، اعلام کرده که ارمنستان باید به صورت منطقی در  مذاکره حضور یابد و راه‌حلی پایدار برای حل این اختلاف اتخاذ شود. چرا که ثبات منطقه، به این مسئله بستگی دارد.
با آزاد شدن شهر شوشا از دو بُعد مختلف، می‌توان اهمیت این رویداد و تحولات جدید قره‌باغ را تحلیل و ارزیابی کرد.

بُعد نخست، مربوط به مواضع و دیدگاه‌های ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه است. او پیشتر نیز اعلام کرده که شخصاً با آزادسازی مناطق پیرامونی مشکلی ندارد و این مناطق باید به جمهوری آذربایجان برگردانده شود. اما آزادسازی کل قره‌باغ، از دید پوتین موضوعی است که نیاز به بردباری و مذاکره دارد. 

الهام علی اف نیز اعلام کرده که مذاکره باید به شکلی منطقی و هدفمند پیش برود.

بُعد دوم، مربوط به نگرش و اهداف مشترک آنکارا و باکو است. آنکارا در هفته‌های اخیر هیچ گاه ابایی از این نداشته که حمایت کامل خود از به کارگیری راهکار نظامی را اعلام کند که معتقد است که ارمنستان طرف شایان اعتمادی برای مذاکره نیست و مشکل قره باغ صرفاً با راهکار نظامی و قابل حل است.

چنین به نظر می‌رسد که جمهوری آذربایجان نیز با اتکا به حمایت سیاسی، نظامی و تبلیغاتی ترکیه، با این موضوع کنار آمده است.

از دیگر سو تحلیلگران سیاسی نیز بر این باورند که روسیه رویکردهای خاصی در قبال نیکول پاشینیان و مشی سیاسی او دارد. این تحلیلگران بر این باورند که تمایل و گرایش پاشینیان به غرب، موضوعی نیست که برای پوتین قابل هضم باشد.

در نتیجه تاثیر این موضوع در کنار اهداف مشترک باکو و آنکارا برای تامین امنیت انتقال انرژی از قفقاز به اروپا، موجب آن می شود که روسیه تا حدودی، با برتری نظامی باکو در برابر ایروان کنار بیاید. حال باید دید آستانه تحمل و میزان رضایت پوتین از پیشروی نیروهای تحت امر علی اف، تا کجاست.

انتهای پیام/