نگاهی به کتاب «حاجی غیر بازاری»؛ روضه ناب کلمات در سرزمین وحی
کتاب در نثر خود همچنین در ابتکاری قابل توجه از سوی راوی، به شرح دیدگاه مسلمانان دیگر کشورها درباره ایران هر چند به صورتی مختصر و تلگرافی می‌کاود.
خبرگزاری تسنیم- حمید روشن‌ضمیر|حاجی غیربازاری یکی از کم‌ادعا ترین و پرمغزترین آثاری است که در آستانه میلاد حضرت پیامبر اکرم(ص) به بازار کتاب ایران رسیده است. کتابی جمع و جور که سفرنامه حجی است از سجاد محقق.
آقای محقق را بیشتر از هرچیز با نوشته‌های مطبوعاتی و نوشتارهایش که به صورت پراکنده در نشریات و فضای مجازی منتشر شده است، می‌شنایم. نوشتارهایی که نشان از نرمی قلم در دستانش و چیره‌دستی او برای روایت است. او قبل از هز چیز یک روایت‌گر بالفطره است. به خوبی می‌داند که آنچه دیده را چطور باید به دید مخاطبان خود برساند و چطور تصویرهای رسیده بر چشم‌هایش را با چاشنی حسی که فضای حج و سرزمین وحی به او می‌رساند با رقص کلمات روی کاغذ به سمع و نظر مخاطبانش برساند و شاید به همین خاطر است که در یک یادداشت مجزا از سفرنامه حجش در کتاب «حاجی غیربازاری» سه صفحه از شرح سفرش به کشور نپال و دیدارش با مردم این سرزمین و دیدن کوه اورست از دور می‌نویسد تا در چند جمله پایانی با برقراری نسبتی میان اورست و کعبه می‌نویسد که اورست و ابهت مهیبش تو را به این فکر وا می‌دارد که باید در مقابل خالقش کرنش کنی و وقتی مقابل کعبه قرار می‌گی دیگر اصلا جایی برای این فکر کردن باقی نمی‌ماند. بی‌اختیار و بدون آنکه بدانی زانوهایت نافرمانی می‌کند و به سجده می‌اندازندت...
در مواجهه با سفرنامه حج چند رویکرد را می‌توان در نگارش مد نظر داشت. رویکرد معرفی‌گرایانه که قصد کند از مکان و عبادات و مناسک برای مخاطب بگوید و نگاهی تاریخی داشته باشد. رویکرد دیگر مردم‌گرایانه است که سعی دارد جامعه مسلمانان حاضر در حج را ببیند و تشریح کند و سفرنامه‌های دیگری که سعی دارند روایتی داستانی داشته باشند و شرحی از آنچه بر آنها رفت است بازگو کنند.
محقق در کتابش اما نگاهی متمایز از این موارد به حج داشته است. حج برای او یک اتفاق و قرار و قلیان درونی است. وعده‌ای که از نوجوانی با پروردگار داشته است و حالا در مقام حج گذار در میهمانی برآورده شدن این نعمت سعی دارد خود را مرور کند و مسیری را که برای رسیدن به این سرزمین از سرگذرانده را همچون واحه‌ای در بیابان آن هم به صورت نمایی از دور پیش چشم بیاورد.
روایت‌های محقق در کتابش از حج، از روضه‌هایی که گاه در مدینه با یک جمله کوتاه می‌خواند تا واگویه‌هایش از زیارت‌های متوالی‌اش از قبرستان ابوطالب و یا حضور در عرفات و منا، نوعی ادبیات جوششی و برخواسته از حسی درونی است که مخاطب متوجه درونی شدن آن در وی می‌شود. روای کتاب همانطور که خودش در عنوان کتاب روی آن تاکید کرده برخوردی غیر بازاری و به دور از فکر برای پسند مخاطب با حج و نوشتن از آن داشته و همین روبرو شدن دلی با این پدیده برای چون اویی که ذوق حج‌نگاری دارد یادداشت‌هایی را رقم زده است که هر فصل از آن به طور مجزا نیز برای مخاطب جذاب است و بر دل می‌نشیند.
کتاب در نثر خود جا به جا مانند دوربینی که به دنبال ساخت مستند است با سناریویی درونی که نویسنده برای خود رقم زده است، سعی کرده است به دنبال گمشدهای در طول سفر باشد. گمشدهای که ریشه در باورها و اعتقادات نویسنده دارد و در هر زمان ومکان به شکلی خودش را هویدا می‌کند. یک بطری آب تعارفی به زوار، زیارت شبانه از مزار همسر گرامی پیامبر، از خاطرات عمره‌گذاری با خانواده و زیارت بقیع تا رمی جمرات و....همه و همه کلید واژه‌هایی هستند که مخطب این یادداشت‌های را به سمت گمشده راوی و روح حاکم بر یادداشت‌هایش روانه می‌کند.
کتاب در نثر خود همچنین در ابتکاری قابل توجه از سوی راوی، به شرح دیدارهای کوتاه او را مسلمانان سایر کشورها می‌پردازد و دیدگاه آنها را درباره ایران هر چند به صورتی مختصر و تلگرافی می‌کاود و از این زاویه تصویری بکر و قابل توجه از نگاه به ایران و ایرانی و تشیع در جغرافیای جهان اسلام ارائه می‌کند که این موضوع اتفاقی بکر و تازه در قامت یک سفرنامه است.
«حاجی غیربازاری» به اعتبار ای نگاه و حس خوبی که راوی آن از حضور در حج دارد و آن را به بی‌پیرایه‌ترین شکل به مخاطبش نیز عرضه کرده است در عین کم ادعایی می‌تواند یکی از ماندگارترین سفرنامه‌های حج سال‌های اخیر باشد که در قامت ادبیات ایران خلق شده است.
انتهای پیام/
