ردپای کمرنگ عدالت آموزشی در آموزش مجازی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، آموزش مجازی که این روزها در کوران کرونا، یکی از سبک‌های آموزش در مدارس شده است، در هر منطقه و مدرسه‌ای، شکل و شمایل خاص خود را دارد.

اینکه معتقدیم آموزش مجازی به تناسب شهر، منطقه و مدرسه در اشکال مختلفی جلوه می‌کند، به دلیل این است که هر مدرسه‌ای با توجه به نوع امکانات و توانمندی‌های خود سبک خاصی از آموزش مجازی را ارائه می‌دهد. مدارس غیردولتی برند با امکانات خاص خودشان شیوه یادگیری معکوس را در پیش گرفته‌اند و به خوبی آموزش مجازی را با ضبط فیلم‌هایی از تدریس معلم و بارگذاری آن برای دانش‌آموزان پیش می‌برند.

اوضاع مدارس خاص از جمله سمپاد، نمونه دولتی و شاهد هم دست کمی از مدارس غیردولتی ندارد، این مدارس هم با توجه به امکانات در اختیار خود آموزش مجازی قابل قبولی را ارائه می‌دهند و جالب آنکه تمام این مدارس از غیردولتی تا خاص، خود را ملزم به ارائه آموزش در شبکه شاد نمی‌بینند تا احیاناً برخی مشکلات پیش رو به مانعی برای آنها برای آموزش مجازی با کیفیت تبدیل شود.

البته بسیاری از خانواده‌ها هم معتقدند، در شرایط فعلی که آموزش مجازی محور کار است چرا باید همچنان شهریه‌های بالای مدارس غیر دولتی را بپردازند بنابراین از ثبت‌نام در این مدارس منصرف شدند.

آموزش مجازی و مشکلات پیش روی مدارس دولتی

اوضاع آموزش مجازی در مدارس دولتی عادی نیز شرایط خاص خودش را دارد، در این مدارس معلمان تلاش می‌کنند آموزش مجازی مناسبی را به دانش‌آموزان ارائه کنند البته اگر امکانات مدرسه همراهی کند!

یکی از مشکلات اصلی که معلمان و مدیران مدارس دولتی برای آموزش مجازی با کیفیت از آن یاد می‌کنند، کمبود امکانات مدرسه است بنابراین بیشتر معلمان در خانه و با استفاده از وسایل شخصی خود به تهیه فیلم‌های کوتاه از نحوه تدریس اقدام می‌کنند و آن را در فضای مجازی برای دانش‌آموزان به اشتراک می‌گذارند. شاید به همین دلیل و گاه هم به دلیل هزینه‌های بالای اینترنت دانش‌آموزان است که آنها ترجیح می‌دهند در این شرایط باز هم آموزش حضوری را انتخاب کنند.

هفته گذشته معلم یکی از مدارس دولتی شهر تهران از تلاش مدرسه برای خرید قلم نوری به منظور ارائه آموزش مجازی برایمان گفت اما توان مدرسه تهیه یک میلیون تومان بود و قیمت قلم نوری 4 میلیون تومان!

مدیر یکی از مدارس دولتی شهر تهران نیز می‌گوید: " با کمترین امکانات به دنبال ارائه آموزش مجازی هستیم و برای اینکه بتوانیم از تدریس معلم هنگام آموزش حضوری فیلم تهیه کنیم، پایه‌ای را خریداری کردیم که معلمان موبایل خود را روی آن قرار داده و فیلم تدریس معلمان همزمان به صورت لایو از شبکه شاد برای دانش‌آموزانی که در خانه هستند، نمایش داده می‌شود. در کنار تمام این مسائل باید وضعیت دانش‌آموزانی که به ابزار هوشمند دسترسی نداشته و چاره‌ای جز حضور در مدرسه ندارند را در نظر بگیرید".

3.5 میلیون دانش‌آموز بدون ابزار

طبق گفته‌های مسئولان وزارت آموزش و پرورش، 3.5 میلیون دانش‌آموز ابزار لازم برای دسترسی به شاد را ندارند. در همین رابطه رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: تعداد دانش‌آموزانی که عضو شبکه شاد نیستند و از بین آنها آن دسته که عدم دسترسی به ابزار هوشمند و امکان استفاده از فضای فناوری را برای تداوم جریان آموزش ندارند به تفکیک همه استان‌ها و مناطق احصا و در جلسه شورای ارتقای شاخص‌های آموزشی و پرورشی مناطق محروم و کمتر توسعه یافته مطرح کردیم و امیدواریم به سرانجام خوبی برسد.

مراقب افزایش بازماندگان از تحصیل باشیم

او ادامه می‌دهد: همه کسانی که علاقه‌مندند در امر ادامه تحصیل کودکان مساعدت داشته باشند می‌توانند با صرف هزینه‌های بسیار کمتر از ساخت یک مدرسه، با خرید یک تبلت به نوعی مدرسه را در دست دانش آموز بگذارند. این نگرانی جدی وجود دارد که اگر این اتفاق نیفتد ممکن است تعدادی از دانش آموزان که به این امکانات دسترسی ندارند و محروم هستند به جمعیت بازماندگان از تحصیل افزوده شوند که اینها عمدتاً در مناطق محروم هستند و امید است دستگاه‌ها و سازمان‌ها با احساس مسئولیت اجتماعی در رابطه با این امر ملی مشارکت داشته باشند. 

در این تصویر تعدادی از دانش‌آموزان یکی از روستاهای سیستان و بلوچستان را در کلاس درس مشاهده می‌کنید که طبق گفته اهالی آن منطقه، پیش از این کلاسشان در کپر برگزار می‌شد که حالا همان هم خراب شده است و بچه‌ها زیر سایه درختان کلاس درس را تشکیل می‌دهند.

تصاویر این دانش‌آموزان و در سوی مقابل وضعیت دانش‌آموزان در حاشیه کلانشهرها و میزان دسترسی آنها به آموزش مجازی می‌تواند نشانگری برای اوضاع نامناسب عدالت آموزشی باشد.

هزینه‌های دردسرساز اینترنت

در کنار دسترسی به ابزار، هزینه‌های اینترنت یکی از مسائل مهم برای دانش‌آموزان در مسیر آموزش‌های مجازی است. اگر چه اعلام شده اینترنت شبکه شاد برای معلمان و دانش‌آموزان رایگان است اما برخی مدارس با این بهانه که شاد هنوز مشکلاتی دارد، کلاس‌های درس مجازی را در بستر سایر پیام‌رسان‌ها نیز برگزار می‌کنند و همین مسئله موجب تحمیل هزینه‌های اینترنت به خانواده‌ها می‌شود. از سوی دیگر در کنار فعال‌سازی بسته‌های اینترنت سه ماهه برای معلمان،‌ قرار بود بسته‌های اینترنت برای دانش‌آموزان هم در نظر گرفته شود که فعلاً خبری از آن نیست.

آموزش مجازی یا صرفاً رفع تکلیف؟!

اما خانواده‌ها هم درباره کیفیت آموزش مجازی نگرانی‌هایی دارند، دغدغه‌هایی که بیشتر آنها حول وضعیت یادگیری فرزندشان در این سبک از آموزش متمرکز است.

خانم چکشی که فرزندش در دوره ابتدایی یکی از مدارس دولتی درس می‌خواند، می‌گوید:‌ مدرسه ملزم کرده برای آموزش مجازی از شبکه شاد استفاده کنیم و در فضای دیگری کار نمی‌کنند. معلم فرزندم گفته‌ است با شروع کلاس در لینکی که در شبکه شاد وجود دارد، حضور را علامت بزنیم اما ساعت 9.30 صبح که کلاس فرزندم شروع می‌شود اصلاً بخش حضور و غیاب را در شبکه شاد نمی‌بینم، فقط یکبار آن را دیدم و دیگر ندیدم از سوی دیگر معلم هم دائم می‌گوید چرا ویس و کامنت می‌گذارید گروه شلوغ می‌شود. در کلاس مجازی، 33 دانش‌آموز  به همراه معلم، معاون و مدیر مدرسه عضو هستند.

او می‌گوید: تکالیف دانش‌آموزان را به صورت رندمی چک می‌کنند یعنی تکالیف همه بررسی نمی‌شود و از سوی معلم بازخورد نمی‌گیرند.همین که دانش‌آموز در خانه است و به معلم دسترسی ندارد به شدت در یادگیری تأثیر منفی دارد و کیفیت آموزش مجازی هم به گونه‌ای است که فقط می‌خواهند تکلیف را از سرباز کنند و بگویند به دانش‌آموزان آموزش می‌دهیم.

این مادر ادامه می‌دهد: شبکه شاد هم بعضی مواقع، حین آموزش قطع می‌شود، پس از اینکه وصل شد، وقتی می‌گویم شاد قطع شده بود، معلم می‌گوید مشکل خودتان است و آن را حل کنید اما من چگونه می‌توانم قطع شدن شاد را حل کنم؟ یک روز در هفته به آموزش حضوری اختصاص دارد، در این روز آموزش مجازی ارائه نمی‌شود و عملاً یک روز هم از روزهای آموزش فرزندم از دست می‌رود. در آموزش مجازی نبود ارتباط متقابل دانش‌آموز با معلم و کم شدن ساعت آموزش نگران کننده است.

عدالت آموزشی را دریابیم

به گزارش تسنیم،‌ عملکرد متفاوت مدارس در ارائه آموزش مجازی، هزینه‌های اینترنت برای خانواده‌ها، عدم دسترسی برخی دانش‌آموزان به شبکه شاد، چگونگی تدریس دروس پایه مانند ریاضی، فیزیک و شیمی در شبکه شاد و ... از جمله مواردی است که در شیوه آموزش مجازی و از جهت عدالت آموزشی باید نسبت به آنها حساس بود.

مرکز پژوهش‌های مجلس هم با هشدار نسبت به وضعیت عدالت آموزشی در شیوه آموزش مجازی تأکید می‌کند که باید ابزار مورد نیاز در اختیار دانش‌آموزان قرار بگیرد.

مرکز پژوهش‌های مجلس در این رابطه می‌گوید: با شیوع کرونا مدارس اولین جایی بودند که تعطیل شدند و آموزش از راه دور از جمله آموزش تلویزیونی جایگزین حضور در مدارس شد. نظر به نواقص آموزش تلویزیونی مبنی بر تعاملی نبودن و عدم طی فرایند کامل یاددهی یادگیری، آموزش مجازی در کنار آموزش تلویزیونی جایگزین آموزش حضوری در مدارس شد با این حال آموزش مجازی نیازمند ابزار و زیرساخت‌هایی است که طبق برآورد حدود 3.5  میلیون دانش‌آموز به ویژه در مناطق عشایری و روستایی و دانش‌آموزان تحت پوشش نهادهای حمایتی از این امکان محروم هستند و این عدالت آموزشی را خدشه‌دار می‌کند.

تبلت‌های دانش‌آموزی از راه می‌رسند؟

از یک سو با توجه به اظهارات مقامات ستاد ملی کرونا پاییز و زمستان با شرایط ویژه‌ای در مواجهه با این مخاطره در پیش است و با توجه به همپوشانی آنفولانزا و کرونا این نگرانی‌ها بیشتر احساس می‌شود.

از سوی دیگر ضرورت دسترسی همه دانش‌آموزان به امکانات و زیرساخت های آموزشی جهت تحقق عدالت آموزشی و برخورداری از کیفیت مناسب آموزشی و پرورشی و تحقق اصل 30 قانون اساسی ایجاب می‌کند تا دولت نسبت به تأمین و تهیه ابزار آموزشی و مجازی یعنی تبلت دانش‌آموزی به گونه اقدام کند که در صورت نبود ساختارها و ابزارهای الکترونیکی لازم مانند گوشی هوشمند و دسترسی به اینترنت با سرعت مناسب، با نصب برنامه‌های نرم افزاری و محتوای الکترونیکی و چند رسانه‌ای آموزشی و پرورشی و تایید سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی هیچ دانش‌آموزی از آموزش محروم نباشد.

انتهای پیام/