آیا شورای نظارت وارد پشت‌پرده پول‌گرفتن از مهمان تلویزیونی می‌شود؟/ پرونده شفافیت مالی و دستمزدهای نجومی باز است
ماجرای دستمزد نجومی در تلویزیون و پشت‌پرده پول‌گرفتن از مهمان تلویزیونی موضوعی شده است که بسیاری درباره‌اش صحبت می‌کنند. شورای نظارت بر صداوسیما به موضوع شفافیت مالی و دستمزدها ورود کرده و قرار است در موضوع پول‌گرفتن از مهمان تلویزیونی هم ورود شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مسئله مجریان، دستمزدهای نجومی، استفاده نابجا از بازیگران و سلبریتی‌ها، سلطه اینستاگرامی‌ها، آگهی‌های بازرگانی بدون محتوا، عدم نظارت درست بر برنامه‌سازی و خیلی از موارد دیگر چند وقتی است با اشتباهات مکرر، گاف‌های عجیب و غریب روی آنتن و سیر نزولی اجراهای تلویزیونی خصوصاً بازیگرمجری‌ها، در محافل رسانه‌ای مورد انتقاد جدی قرار گرفته است. گزارشی هم تحت عنوان "چه‌کسانی بر عملکرد "مجریان" نظارت می‌کنند؟" منتشر کردیم و در آن به دستمزدهای شائبه‌برانگیز در رابطه با دستمزد مجری‌های چهره تلویزیون و حضور سلبریتی‌ها و بازیگران به‌عنوان مجری پرداختیم، حتی در مورد گرفتن جشن تولد روی آنتن که به ابلاغ تخلف از سوی شورای نظارت بر صداوسیما تبدیل شد نیز چند روز گذشته پرداختیم که بازخوردهای متفاوتی داشت.
یکی از مواردی که این روزها بسیار درباره‌اش بحث می‌شود بحث ارتباط مجریان و اسپانسرها و حق دلالی و حق‌العمل است و گفته می‌شود برخی از برنامه‌ها، مهمان‌هایی را آورده‌اند که برای دیده‌شدنشان پول هم گرفته‌اند. البته که خیلی از اینها در هاله‌ای از ابهام است و هنوز درباره جزئیات و ابعاد آن بحث‌های متنوعی مطرح می‌شود. پیگیری‌های خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد که برخی از مجریان اسپانسرها را خودشان می‌آورند و 10 درصد حق دلالی یا حق‌العمل آوردن تبلیغ به او پرداخت می‌شود. برخی اوقات هم مجری و یا تهیه‌کننده خارج از چارچوب صداوسیما مستقیماً با اسپانسرها ارتباط دارند و دستمزد دیگری را دریافت می‌کنند که به‌عنوان "زیرمیزی" از آن یاد می‌شود و دستمزدهای دیگری هم به آنها تعلق می‌گیرد؛ اینها شائبه‌برانگیز و قابل تأمل‌اند!
البته خیلی از این دستمزدهای نجومی و واگذاری برنامه‌های جورواجور به بازیگرمجری‌ها و کم‌رنگ شدن تلویزیونی‌ها، دستِ اسپانسرها را برای تجارت و سودآوری باز کرده است، بسیاری از مجریان قدیمی را خانه‌نشین و منتظر نگه‌داشته که کاری یا برنامه‌ای به آنها پیشنهاد شود. استفاده نابجا از برخی بازیگران و باز کردن فضا برای سلبریتی‌ها چه برای اجرا و حتی تبلیغ آگهی‌های بازرگانی، باعث شد میدان برای اسپانسرها هموارتر شود. وقتی تلویزیون به خود می‌آید که می‌بیند باید از بیرونی‌ها بهره ببرد در صورتی که به‌گفته بسیاری از قدیمی‌های اجرا و برنامه‌سازی و حتی سریال‌سازی، تلویزیون خودش ستارگانی دارد که سالها زحمتشان را کشیده است.
وقتی وارد میدانِ دستمزدهای نجومی حاشیه‌ساز می‌شویم که هنوز صداوسیما به‌طور جد، شفاف‌سازی نکرده است و به برخی انگشت‌شمار مجریان شناخته‌شده و بازیگرمجری‌هایی می‌رسیم که دستمزد جداگانه از اسپانسرها می‌گیرند، وقتی هم حاشیه‌ها و چالش‌ها دور و برِ این قراردادها و دستمزدها را می‌گیرد اعلام می‌کنند طبق قرارداد مصوب چیزی نگرفته‌اند، در صورتی که تلویزیون باید هرچه زودتر شفاف‌سازی را در دستور کار قرار دهد تا جلوی این شائبه‌های وقت و بی‌وقت گرفته شود. متأسفانه در این بین، بازارِ تهیه‌‌کنندگان یک‌بارمصرف و بازیگران و حتی مجریان اینستاگرامی هم داغ شده است و دیگر بسیاری از برنامه‌سازان و حتی سریال‌سازان به استعداد و توانمندی طرف مقابل کمتر نگاه می‌کنند و بیشتر صفحه اینستاگرامش را می‌بینند که چقدر فالوور جمع کرده است.
کنار توجه به مضامین و محتوا و نظارت و برنامه‌سازی درست، تلویزیون هرچه زودتر با شفافیت نسبت به شائبه‌های ایجادشده، در درآمدها و هزینه‌هایش بازنگری جدی داشته باشد، نکته‌ای که کنار خیلی از اتفاقات دیگر بهانه اصلی گفت‌وگو با محمدحسین صوفی دبیر شورای نظارت بر صداوسیما شد. او در عین حال از بررسی پرونده دستمزد سلبریتی‌ها و مجریان مشهور خبر داده است که 2 ماه پیش مطرح شده است و ادامه دارد.
مشروح این گپ‌وگفت را در ادامه بخوانید:
سلطه اینستاگرامی‌ها تا کجا ادامه خواهد داشت؟
* شما گفته‌اید که برنامه‌ها حق ندارند آدرس اینستاگرامشان را اعلام کنند و تولدگرفتن روی آنتن تخلف است، این اتفاق خوبی است که ما به آن پرداختیم و دوست داشتیم زمانِ آنتن جمهوری اسلامی را به این کارهای بیهوده تلف نکنند، آیا برای جلوگیری از رویه جذب اینستاگرامی‌ها به‌عنوان بازیگر و حتی مجری، برنامه‌ای دارید، چون خیلی از تربیت‌شده‌های این حوزه و بااستعدادهای واقعی پشت درها مانده‌اند؟
ما اعتقاد داریم اسپانسرها و اینستاگرامی‌ها نباید از رسانه ملی بهره‌برداری شخصی و غیرحرفه‌ای کنند. بحث اصلی ما در شورای نظارت این است که اساساً صداوسیما از همه ابزار رسانه‌ای قانونمند و مشروع باید استفاده کند اما سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها رسانه را محملی برای معرفی خودشان قرار ندهند. اینجا رسانه ملی است و باید همه‌چیز در خدمت منافع مردم و وحدت جامعه باشد و نه شخص!
آن بخش سؤال شما که اشاره کردید خیلی از تربیت‌شده‌ها پشت در می‌مانند و رسانه ملی از آن‌قدر پررنگ‌کردن اینستاگرامی‌ها جلوگیری کند، این پاسخ را دارد که صداوسیما باید با هنر ذاتی‌اش، کاری کند که با کمترین هزینه، بیشترین بهره‌برداری‌های فرهنگی و رسانه‌ای و هنری برده شود. صداوسیما باید بتواند از همه ظرفیت‌های انسانی موجود در کشور برای تأمین اهداف و تحقق مأموریت و رسالت خودش بهره‌برداری کند. رسالت و مأموریتی که در مسیرِ آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی استوار است و مسئولیت تولید پیام‌های درست و سالم را در برابر تهاجم‌های فرهنگی به‌عهده دارد.
تعهدگرفتن از افراد حاشیه‌سازِ تلویزیون
* اخیراً مطرح می‌شود که می‌خواهند برای جلوگیری از حاشیه‌سازی و ضابطه‌مند کردن ارتباط تلویزیون با بازیگرانی که در سریال‌های تلویزیونی ایفای نقش می‌کنند تعهداتی را بگیرند که کمتر دچار چالش شوند، شما اطلاع دارید و نظرتان چیست؟
واقعیت این است که تعهد می‌گیرند یا نمی‌گیرند را من اطلاع ندارم، اما بر اساس تجربه می‌گویم واقعاً مدیران و دست‌اندرکاران مرتباً بر کارشناس و مهمان و افرادی که به برنامه‌ها دعوت می‌شوند یا عوامل برنامه‌ساز، علاوه بر اعلام سیاست‌ها، ضوابط و خط‌مشی‌ها، گاهی اوقات اتفاق می‌افتد برخی این اصول و سیاست‌ها را رعایت نمی‌کنند و به آن پایبند نیستند. گروهی نظارت دارند بر اجرای آن سیاست‌ها و چنانچه عمل نشود آن گروه ناظر جلوی پخش را خواهند گرفت. اصلاً با این تعهد گرفتن یا نگرفتن کار ندارم اما در تمام سازمان‌های حرفه‌ای معتبر ریشه‌دار با سابقه طولانی در سراسر جهان، چنین رسم و قانونی وجود دارد هرکسی در هر شغلی می‌خواهد با این رسانه کار کند باید به‌اصطلاح آیین‌نامه و استانداردها و شاخص‌های آن رسانه را بپذیرد، چه این سازمان رسانه‌ای دولتی و حاکمیتی باشد و چه بخش خصوصی! هرکدام قواعد خاصی دارند بنابراین هرکسی این قواعد را نپذیرد نمی‌تواند وارد آن گردونه شود.
سازمان صداوسیمای ما و هنرمندانش باید به این درجه از بلوغ برسند که برای ضوابط و استانداردهای همدیگر احترام قائل شوند، به‌طور مثال من به‌عنوان سازمان رسانه‌ای فردی را به استخدام خودم درمی‌آورم، حقوقی بپردازم و آن شخص متعهد می‌شود بر اساس سیاست‌هایی که ابلاغ می‌شود کار کند. اگر نمی‌خواهد بر اساس سیاست‌های ابلاغ‌شده کار کند باید برای خودش کار کند. وقتی می‌خواهد در مدیای رسانه ملی قرار بگیرد باید ضوابط، شاخص و سیاست‌های آن را عمل کند. یکی از سیاست‌هایمان رعایت هنجارها و ارزش‌ها است، بنابراین نمی‌تواند کسی در داخل صداوسیما رفتاری داشته باشد اما در خارج از صداوسیما خلاف و عکس آن را داشته باشد، بنابراین برای این کار سازمان‌های رسانه‌ای قراردادی را تنظیم کرده‌اند هر دو متعهد می‌شوند، اگر به سایت همه شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی جهان مراجعه کنیم این وجود دارد.
برخی از قراردادها روی زندگی شخصی، پوشش و لباس پوشیدن، رفت‌وآمدها و معاشرت بیرونی و مهمانی‌هایی که شرکت می‌کنند، تأکید دارد. هر دو این ضوابط را امضا می‌کنند و به آن پایبندند، تا زمانی که به این اصول پایبند نباشند این گرفتاری‌ها را خواهیم داشت. چرا این هنرمند در تلویزیون یک حرفی را زد و در بیرون از تلویزیون خلاف آن عمل کرد؟ وقتی شفاف این ضوابط را تنظیم و امضا کنیم و در سایت شبکه قرار دهیم همه مردم بدانند با این هنرمند قرارداد بسته شده است و به این ضوابط باید پایبند باشد.
نظارت‌های ضعیف و عدم‌پخش ناگهانی برخی از مهمانان تلویزیونی
* اینکه شما می‌فرمایید در برنامه‌های تلویزیونی هم اخیراً شاهدش هستیم که مهمانی دعوت می‌شود و حضورش را رسانه‌ای می‌کنند؛ حتی تیزر مربوط به حضور آن مهمان هم روی آنتن می‌رود اما به‌یک‌باره با بهانه نقص فنی، از کنداکتور حذف می‌شود، چرا این اتفاقات می‌افتد و نظارت‌ها آن‌قدر ضعیف و غیراصولی‌اند؟
این را بدانید اساساً تقطیع کردن یا کم کردن یک برنامه از اختیارات رسانه است، این‌گونه نیست کسی در برنامه تولیدی هرچقدر گفت روی آنتن برود. از طرفی اشتباهات یک برنامه و تهیه‌کننده را نباید به حساب کلّیت گذاشت، بالاخره سازمان صداوسیما به‌عنوان سازمان رسانه‌ای برنامه را ضبط می‌کند و به‌هنگام پخش ملاحظات متعددی وجود دارد، بعضی وقت‌ها مواردی به وجود می‌آید. این موضوع را هم دیده‌ایم که بازیگری در میانه پروژه‌ای تلویزیونی، کار را رها کرده است، باید با این نوع اتفاقات هم برخورد جدی شود. واقعاً از حرف زدن فاصله بگیریم همه‌چیز را مکتوب کنیم و در چارچوب اصول حرفه‌ای و قراردادها عمل کنیم. حالا نمی‌گویم هر مهمان تلویزیونی اما مثلاً برنامه گفت‌وگومحوری مثل "دورهمی" که هنرمندی دعوت می‌شود می‌توانیم با او قراردادی چه کتبی و چه شفاهی منعقد کنیم.
هنرمند حق ندارد بگوید "تلویزیون چند بار اثر من را پخش کرده"!
این قرارداد صرفاً برای پرداخت پول نیست و در دنیا رسم است و کاغذبازی معنا نمی‌شود. این احترام گزاردن به یکدیگر است و دیگر آن‌قدر شاهد حاشیه و شائبه نخواهیم بود. مهمان را دعوت می‌کنیم به او بگوییم و بر مبنای همان قرارداد کتبی یا شفاهی، "ضمن اینکه تشریف می‌آورید ممکن است برنامه شما تقطیع شود و ممکن است این برنامه شما چند بار پخش شود و با برنامه دیگری ممزوج شود و پخش شود"، آن‌قدر اعتراض و گلایه در ادامه نداشته باشیم. اینها باید اعتماد کنند و اختیاری به رسانه بدهند. برخی اوقات هنرمندی اعتراض می‌کند "چرا سریال مرا پخش می‌کند؟"، تلویزیون سرمایه‌گذاری کرده و می‌خواهد پخش کند، حالا برای جذب مخاطب بد باشد یا خوب، آیا صداوسیما اختیار ندارد که از منابع خودش مکرر استفاده کند؟ پولش را گرفته است و صداوسیما اختیار دارد.
ورود به شفافیت مالی و نظارت‌های جدی صداوسیما بر دستمزدهای نجومی
* اما این حاشیه‌ها وجود دارند چون شفافیت مالی چه از حیث دستمزدهای نجومی و ورود بی‌رویه اسپانسرها، همه و همه باعث این شائبه‌ها و چالش‌ها شده‌اند...
صداوسیما اگر بخواهد از این حاشیه‌ها فاصله بگیرد حتماً باید شفافیتی وجود داشته باشد در شفافیت مالی همگان سود می‌برند و از عدم شفافیت همه ضرر می‌کنند. وقتی همه‌چیز شفاف باشد همه حساب کار دستشان می‌آید که بیننده می‌داند فلان مجری و یا برنامه‌ساز چقدر می‌گیرد و دستِ حاشیه‌ساز هم بریده می‌شود، چون صداوسیما هزینه‌هایش را شفاف اعلام می‌کند. وقتی اشاره کردم که قراردادها را در صفحه شبکه‌ها قرار دهیم در ادامه همین شفاف‌سازی‌ها است. شورای نظارت بر صداوسیما دائماً در بحث "شفافیت مالی" ورود کرده است که بودجه صداوسیما، دریافتی‌ها و پرداختی‌ها و بررسی کمبودهای بودجه‌ای رسانه ملی، در چه مسیری قرار دارد. شنیده‌ام قوانین و نظارت‌های جدی در رابطه با حق‌الزحمه‌های سلبریتی‌ها به‌وجود آمده است و صداوسیما با آیین‌نامه‌هایی راجع به این دستمزدها و تنظیم قراردادهای جدید این مقوله را جلو می‌برد.
آیا شورای نظارت وارد برخی از پشت‌پرده‌های پول‌گرفتن از مهمان تلویزیونی می‌شود؟
* در این بین شنیده‌هایی هم حاکی از آن است برخی از مجریان برنامه‌های پربیننده از مهمان برنامه پول گرفته‌اند؛ آیا در این بحث هم ورود داشته‌اید؟
من به این واقعیت نرسیده‌ام و برای خودم مسلم نشده است، به همین خاطر تا به حال ورود نکرده‌ایم. نمی‌گویم موضوعِ مهمی نیست، ممکن است جزو موضوعات جدید ما باشد. چنانچه موضوع مبتلابهی باشد حتماً شورای نظارت ورود خواهد کرد.
* در این چند وقت اخیر، مهمانانی به برنامه آمده‌اند که حرف و حدیث‌هایی داشته است، جایی می‌گفتند فلان شخص حاضر در تلویزیون مشکل قضایی و حقوقی داشته است و اتفاقات دیگر؛ چقدر در این موضوع باید ورود کنید و چرا نظارت‌ها آن‌قدر ضعیف است؟
این‌گونه نظارت‌ها به‌عهده شورای نظارت نیست. نظارت‌ها در محدوده شبکه و سازمان صداوسیما است. خوشبختانه تشکیلات در مرکز حراست و صیانت سازمان وجود دارد که مراقبت می‌کند تا مشکلی پیش نیاید. اما واقعیت این است و شما هم می‌دانید رادیو و تلویزیون چه حجم بالایی از برنامه دارد، گاهی اوقات اشتباهی رخ می‌دهد که تعمدی نیستند، چون اراده و نیت مدیران بر کارهای خوب و موفق و باکیفیت است، شاید در این بین یک درصد هم اشتباه شود به حساب حجم بالای کار بچه‌های رادیو و تلویزیون بگذارید.
دو نماینده مجلس حاضر در شورای نظارت چه‌زمانی مشخص می‌شوند؟
* با تمام‌شدن دوره حضور علی جنتی به‌عنوان نماینده دولت و جایگزین شدن علیرضا معزی، تکلیف دو نماینده مجلس حاضر در شورای نظارت بر صداوسیما چه‌زمانی روشن می‌شود؟
هنوز کسی معرفی نشده است اما براساس آیین‌نامه داخلی مجلس به‌تدریج مجلس شروع کرده است به انتخاب و معرفی نمایندگان خودش در شوراها و مراکز و مراجع مربوطه؛ فکر می‌کنم اواسط مردادماه معرفی و در صحن رأی‌گیری شود. آنهایی که از قبل بوده‌اند فعلاً علی‌القاعده رسمیت دارند.
ورود شورای نظارت به محتوای آگهی‌های بازرگانی تلویزیون
* سؤال آخر ما هم بحث آگهی بازرگانی و ورود شورای نظارت به درآمدهای نجومی برخی از بازیگران در تیزرهای تبلیغاتی تلویزیون و محتواهای ناملموس با سبک زندگی ایرانی اسلامی است...
شورای نظارت در خصوص پررنگ شدن حضور بازیگران در آگهی‌های بازرگانی تلویزیون، ورود پیدا نمی‌کند. راجع به قیمت تولید یک آگهی و تیزر تبلیغاتی هم ورودی ندارد اما به محتوای آگهی بازرگانی که متناسب با ارزش‌ها و هنجارهای جامعه نباشد ورود می‌کند، و مورد بعدی که شورای نظارت ورود دارد مقوله مبلغ و میزانی است که مجلس، وجهش را مشخص کرده است.
در مورد اسپانسرها هم باید بگویم، استفاده از اسپانسر مانعی ندارد. بر اساس قانون بودجه کشور سازمان صداوسیما می‌تواند بخشی از اعتبارات مورد نیازش را از طریق درآمدزایی به‌دست آورد. این درآمدها یا بازرگانی است و یا درآمدهای مشارکتی که اسپانسرها دارند و بخشی هم دولت می‌پردازد هر دو دقیق و شفاف‌اند. به قانون بودجه سال 1399 کل کشور مراجعه کنید، آمده که صداوسیما این‌قدر بودجه دارد و بخشی از این بودجه از طریق درآمدهای بازرگانی باشد یا از طریق مشارکت باشد و بخشی کمک‌های دولت است، همه اینها شفاف است و حرفی در آن نیست.
انتهای پیام/+
