گزارش| اروپا و ترکیه٬ تنش یا تداوم سیاست کجدار و مریز؟
سخنان وزیر امور خارجه ترکیه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس مطبوعاتی٬ نشان داد که رابطه بین آنکارا و اتحادیه٬ همچنان پرتلاطم است و طرفین برنامه روشنی برای پایان دادن به اختلافات ندارند.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ این روزها٬ تنش لفظی و اختلاف نظر جدی بین ترکیه و دو کشور اروپایی فرانسه و یونان٬ به حد قابل توجه و نگران‌کننده‌ای رسیده است.
در چنین شرایطی٬ انتظار می‌رفت که سفر یک مقام برجسته اروپایی٬ جاده را برای توقف تنش‌ها تا حدودی هموار کند. چرا که اختلاف جدی بین ترکیه و فرانسه در ماجرای لیبی و ادعای وزارت دفاع فرانسه مبنی بر شلیک ناوهای ترکیه به سوی ناوهای این کشور اروپایی در مدیترانه٬ حتی بر مساله مانور ناتو هم اثر گذاشت و در همین حال٬ اختلافات آنکارا – آتن نیز٬ به سطح بالاتری رسیده است.
در چنین فضایی٬ جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ترکیه رفت تا کمک کند٬ اوضاع تحت کنترل قرار بگیرد. اما سخنان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس مطبوعاتی٬ نشان داد که رابطه بین آنکارا و اتحادیه٬ همچنان پرتلاطم است و طرفین برنامه روشنی برای پایان دادن به اختلافات ندارند.
پیش از آن که پای بورل به آنکارا برسد٬ رسانه‌های اروپایی اعلام کرده بودند که او قبل از آنکارا به آتن و نیکوزیا می‌رود و در مذاکره با مقامات ترکیه٬ با آنها در مورد این مسائل٬ گفتگو و مذاکره خواهد کرد:
1.اختلافات ترکیه و یونان در مورد قبرس.
2.اعتراض به عملیات حفاری ترکیه در شرق مدیترانه به منظور استخراج نفت و گاز.
3.بررسی دلایل تنش بین فرانسه و ترکیه در ماجرای لیبی.
4.بررسی آخرین نظرات و رویکردهای ترکیه در قبال موضوع مهاجران و پناه‌جویان.
بورل در حضور چاووش اوغلو٬ آشکارا اعلام کرد که رابطه با ترکیه در وضعیت خوبی نیست و این مساله٬ به مهم‌ترین موضوع سیاست خارجی اتحادیه٬ تبدیل شده است.
گلایه‌های ضمنی اتحادیه اروپا از ترکیه در شرایطی بیان شده که متقابلاً٬ رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و دیگر مقامات ترکیه٬ به طور رسمی و شفاف از اتحادیه گلایه و اعلام کرده بودند که انتظار نداشتند اتحادیه٬ در لیست کشورهای مجاز برای سفرهای توریستی٬ نام ترکیه را نگنجاند.
شمشیر داموکلس ترکیه بر سر اروپا
در دو دهه اخیر و به ویژه از دورانی که ورود به اتحادیه اروپا به عنوان بخشی از استراتژی و سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه در قبال غرب در نظر گرفته شده٬ هر ساله شاهد انتشار گزارش‌هایی بوده‌ایم که در آنها٬ کم‌توجهی ترکیه به موضوعاتی نظیر حقوق بشر٬ حقوق اقلیت‌ها٬ مسائل مرتبط با کردها و علویان٬ آزادی شهروندی٬ وضعیت زندانیان و آزادی بیان و مطبوعات و استقلال قوه قضائیه٬ علیه ترکیه مطرح شده و حتی در دوران کاتی پیری گزارشگر اسبق اتحادیه اروپا٬ کار به جایی رسید که به دلیل حجم بالای انتقادات و به پیشنهاد گزارشگر٬ مذاکره با ترکیه متوقف شد.
اما حالا روند دیگری شکل گرفته و این ترکیه است که تلاش می‌کند تا به اتحادیه اروپا فشار بیاورد و از کارتی به بنام پناه‌جویان بهره بگیرد.
بر اساس آمارهای رسمی نزدیک به 4 میلیون نفر و بر اساس آمارهای رسانه‌ای و متفرقه٬ نزدیک به 5 و نیم میلیون پناه‌جو در ترکیه به سر می‌برند که بیش از 90 درصد آنان از آوارگان سوری هستند.
ترکیه آشکار تهدید کرده که اگر اتحادیه اروپا بخواهد مته به خشخاش ترکیه بگذارد٬ راه را باز می‌کند تا این آوارگان٬ راه اروپا را در پیش بگیرند. آنکارا چندی پیش این تهدید را عملی کرد و در همان هفته‌های نخست انتشار ویروس کرونا٬ مرز یونان را بازگذاشت و اجازه داد هزاران سوری٬ راه یونان را در پیش بگیرند. پلیس یونان هم با گاز اشک‌آور از آوارگان پیشوازی کرد و پناه‌جویان سوری در سرما و گرسنگی٬ توجه جهانیان را به سوی خود جلب کردند.
رفتار کژدار و مریز اروپا
در شرایطی که اختلاف بین ترکیه و اتحادیه اروپا افزایش یافته٬ شاهد این هستیم که همه کشورهای اروپایی به یک روال و یک شیوه واحد با ترکیه رفتار نمی‌کنند.
به عنوان مثال٬ صربستان نگاه مثبتی به ترکیه دارد٬ فرانسه از درِ تندی و خصومت با ترکیه وارد شده اما انگلیس با ترکیه روابط نرمی دارد و به شهروندانش اجازه داده تا به ترکیه سفر کنند.
در این میان٬ ایتالیا نیز رفتار متعادلی در قبال ترکیه دارد و آلمان هم چراغ سبزهایی نشان داده که نشان می‌دهد نمیخواهد با ترکیه ناسازگاری کند.
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان٬ حتی در شرایطی که به خاطر جواب سربالای اردوغان در مورد استفاده از پایگاه هوایی انجرلیک٬ ناچار به اتخاذ تصمیمات نظامی جدید شد٬ علیه ترکیه موضع سفت و سخت نگرفت. چرا که نزدیک به 2 میلیون شهروند ترکیه‌ای ساکن آلمان هستند و علاوه بر این٬ شرایط اقتصادی و امنیتی خاصی بر روابط ترکیه و آلمان سایه افکنده است٬ همچنین مرکل دوراندیش نمیخواهد ترکیه را به عنوان یک عضو ناتو٬ بیش از این٬ از اروپا دور کند.
هدیه بهداشتی با یک «ال» کم!
مولود چاووش اوغلو در پایان کنفرانس مطبوعاتی با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا٬ جعبه‌ای را به او تقدیم کرده و گفت: «این جعبه حاوی هدیه‌ای از طرف فاتح دونمز وزیر انرژی و منابع طبیعی ماست. با توجه به اسم شما٬ ژوزف بورل (Josep Borrell) به شما یک ماده ضدعفونی کننده مارک بورل تقدیم میکنیم. البته یک ال کم دارد و کاملاً شبیه اسم شما نیست.»
بورل هنگام دریافت هدیه٬ با خنده از وزیر امور خارجه ترکیه پرسید:«فکر نکنم این برای نوشیدن مناسب باشد. نه؟»
اگر چه چاووش اوغلو با این ترفند دیپلماتیک٬ تلاش کرد تا کنفرانس مطبوعاتی با بورل٬ با پایان خوش به فرجام برسد. اما واقعیت این است که روابط ترکیه و اتحادیه اروپا٬ دوران سخت‌تری را تجربه می‌کند و چنین به نظر می‌رسد که پرونده‌هایی همچون استخراج نفت در شرق مدیترانه٬ تحرکات ترکیه در لیبی و رقابت با فرانسه و همچنین تنش با یونان٬ بلژیک و بخش جنوبی قبرس٬ مسائلی نیستند که در کوتاه مدت٬ امیدی به حل آنها وجود داشته باشد.
اگر چه اتحادیه اروپا٬ در مورد مسائل حیاتی و مهمی همچون آوارگان و پناه جویان٬ حساسیت بالایی دارد و نمی خواهد به خاطر قهر با ترکیه٬ دچار معضلات امنیتی و اقتصادی شود٬ اما در عین حال٬ از متر و معیارهای حقوقی و سیاسی خود نمی‌گذرد و در شرایط کنونی باید گفت٬ دلیلی وجود ندارد که اتحادیه در سیاست خود در قبال آنکارا٬ به تبعیت از استراژی کژدرا و مریز٬ پایان دهد.
انتهای پیام/
