گزارش آماری تسنیم از عملکرد ۴ساله مجلس دهم-بخش اول|بیش از ۱۵ هزار تذکر به دولت روحانی

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم ، دهمین دوره مجلس شورای اسلامی آخرین روزهای عمر خود را می گذراند و روز هفتم خرداد ماه جای خود را به مجلس جدید خواهد داد.

در مورد کارنامه این دوره از مجلس (که برخی آن را ضعیف ترین مجلس پس از انقلاب می دانند) کمابیش سخن گفته شده و عملکرد نمایندگان آن نیز بعضا مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است.

خبرگزاری تسنیم در چند گزارش مجزا، به بررسی آماری برخی عملکردهای مجلس دهم خواهد پرداخت.

بیشتر بخوانید:

نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون، 2 وظیفه مهم و اصلی «قانون‌گذاری» و «نظارت» را بر عهده دارند. وکلای ملت علاوه بر نظارت بر تشکیل دولت که از طریق دادن رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی صورت می‌گیرد‌، یک نظارت عام هم دارند که شامل تذکر، سوال و استیضاح رئیس‌جمهور و وزرا می‌شود.

تذکر هم شامل تذکر شفاهی و کتبی است. در تذکر شفاهی، هر یک از نمایندگان می‌تواند به صورت شفاهی در صحن علنی مجلس هرگونه کوتاهی مجریان در اجرای قوانین را به طور شفاهی تذکر دهد.

تذکر کتبی نیز بدین صورت است که در صورت نقض قانون یا سوء جریان امور در دستگاه‌های اجرایی، نمایندگان مجلس می‌توانند از طریق رئیس مجلس به وزیر یا رئیس جمهور به طور کتبی تذکر دهند.

در این گزارش به بررسی تذکرات شفاهی و کتبی بهارستان نشینان دهم به وزرا و رئیس‌جمهور در عمر چهارساله مجلس دهم می‌پردازیم.

** اجلاسیه اول

تذکرات کتبی

نمایندگان در اولین سال دوره دهم مجلس در مجموع 2689 مرتبه به اعضای هیئت وزیران تذکر کتبی دادند. از این تعداد، بیشترین تذکر مربوط به رئیس جمهور (435 فقره) و کمترین آن (14 فقره) مربوط به وزیر اطلاعات بوده است. ضمن اینکه از 435 مورد تذکر به رئیس جمهور تعداد 76 مورد آن مربوط به عملکرد رئیس جمهور و 359 مورد در خصوص عملکرد دستگاه­های اجرایی زیرمجموعه وی است.

بررسی مقایسه­‌ای میزان تذکر کتبی بین اجلاسیه اول دوره نهم و اجلاسیه اول دوره دهم مجلس نشان می‌­دهد که میزان تذکرات کتبی نمایندگان در این اجلاسیه 46% کاهش یافته است.

موضوعاتی که موجب بیشترین فراوانی تذکرات کتبی نمایندگان شده، به شرح زیر است:

"جاده‌های شهری و روستایی" با 5 درصد فراوانی کل تذکرات به وزیران و 42 درصد کل تذکرات به وزیر راه و شهرسازی

تامین و انتقال آب" با 4 درصد فاروانی کل تذکرات به وزیران و 51 درصد فراوانی کل تذکرات به وزیر نیرو

"خرید تضمینی محصولات کشاورزی" با 4 درصد فراوانی کل تذکرات به وزرا و 31 درصد فراوانی کل تذکرات به وزیر جهاد کشاورزی

همچنین اهم موضوعات تذکرهای کتبی به وزرا از حیث فراوانی به شرح زیر است:

وزیر آموزش و پرورش: حقوق و مسایل رفاهی، استخدامی و مدیریتی

وزیر ارتباطات و فناوری: تلفن همراه و اینترنت

وزیر اطلاعات: تامین امنیت و برخورد قانونی با متخلفین

وزیر اقتصاد و دارایی: بانک‌ها، صندوق‌ها و موسسات مالی وارزی

وزیر امور خارجه: سیاست‌های خارجی، سفیران، دیپلمات‌ها و اتباع خارجی

وزیر بهداشت: تجهیز و تکمیل مراکز درمانی، سلامت عمومی و مسایل مدیریتی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی: استخدام و اشتغال، بیمه و رفاه اجتماعی

وزیر جهاد کشاورزی: خرید تضمینی محصولات کشاورزی و تنظیم بازار صادرات و واردات

وزیر دادگستری: امور دادرسی و مسایل مدیریتی

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروی‌های مسلح: منابع انسانی و رفاهی و مسایل مدیریتی

وزیر راه و شهرسازی: جاده‌های شهری و روستایی، حمل و نقل هوایی ودریایی

وزیر صنعت، معدن و تجارت: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه و تنظیم بازار و حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه و ساخت و تجهیز مرکز آموزش عالی

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه و رسانه مطبوعات

وزیر کشور: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه، فرمانداری‌ها و استانداری‌ها

وزیر نفت: مسایل مدیریتی و اداری وزارتخانه، طرح‌های گازرسانی و قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی

وزیر نیرو: تامین و انتقال آب، توزیع برق و طرح‌های سدسازی

وزیر ورزش: ساختمان‌ها و تجهیزات ورزشی و مسایل مدیریتی باشگاه‌ها و فدراسیون‌های ورزشی

از سوی دیگر بررسی تذکرات کتبی به رئیس‌جمهور در اجلاسیه اول دوره دهم نشان ‌می‌دهد که از مجموع 435 تذکر دریافتی، 76 تذکر مربوط به عملکرد شخص رئیس‌جمهور، 67 تذکر مربوط به عملکرد سازمان برنامه و بودجه کشور، 64 تذکر مربوط به عملکرد وزارت جهاد کشاورزی و 228 تذکر نیز مربوط به عملکرد 24 دستگاه دیگر بوده است.

تذکر شفاهی

در اجلاسیه اول دوره دهم جمعاً 1184 مرتبه تذکر شفاهی توسط نمایندگان به اعضای هیئت وزیران و دستگاه­‌های اجرایی در صحن علنی مجلس به ثبت رسیده است.

از این تعداد تذکرات شفاهی، بیشترین آنها (179 مورد) مربوط به رئیس جمهور و کمترین آنها (3 مورد) مربوط به وزیر اطلاعات و 7 مورد مربوط به وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزیر دادگستری بوده است؛ ضمن اینکه از میان 179 تذکر شفاهی به رئیس جمهور تنها 11 مورد آن مربوط به عملکرد وی بوده و مابقی تذکرات (168 مورد) مربوط به عملکرد دستگاه­های زیر مجموعه رئیس‌جمهور است.

موضوعات زیر بیشترین فراوانی را در میان تذکرات شفاهی نمایندگان به وزرا داشته است:

- خرید تضمینی و بیمه محصولات کشاورزی

- جاده‌های شهری و روستایی

- تامین و انتقال آب

** اجلاسیه دوم

تذکرات کتبی

نمایندگان مجلس در اجلاسیه دوم در جهت ایفای نقش نظارتی خود 2436 فقره تذکر کتبی به مسئولان اجرایی داده‌اند که از آن میان رئیس جمهور مخاطب بیشترین تذکر (418 فقره) و وزیر اطلاعات مخاطب کمترین تذکر(34 فقره) بوده‌اند.

میزان تذکرات کتبی در مقایسه با اجلاسیه اول به میزان 9% کاهش و نسبت به دوره مشابه در مجلس نهم 44% کاهش را نشان می دهد.

تفکیک موضوعی تذکرات کتبی اجلاسیه دوم دوره دهم نشان می‌دهد که موضوع «جاده‌های شهری و روستایی» با 5 درصد فراوانی کل تذکرات و 38 درصد فراوانی تذکرات به وزیر راه و شهرسازی، موضوع «خرید تضمینی محصولات کشاورزی» با 4 درصد فراوانی کل تذکرات و 30 درصد فراوانی تذکرات به وزیر جهاد کشاورزی و موضوعات «بانکها، صندوق‌ها و موسسات مالی و اعتباری» و «تأمین و انتقال آب» به ترتیب با 3.5 درصد فراوانی کل تذکرات و 39 درصد فراوانی تذکرات به وزرای امور اقتصادی و دارایی و نیرو، بیشترین تعداد تذکر نمایندگان را به خود اختصاص داده است.

اهم موضوعات تذکرهای کتبی به هر یک از وزرا از حیث فراوانی به شرح زیر است:

وزیر آموزش و پرورش: امور آموزشی مقاطع تحصیلی، نوسازی و تجهیز مدارس

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: تلفن همراه، مخابرات، فناوری اطلاعات و اینترنت

وزیر اطلاعات: برخورد قانونی با متخلفین و تأمین امنیت

وزیر اقتصاد و دارایی: بانک‌ها، صندوق‌ها و موسسات مالی و اعتباری، تعاونی‌های اعتباری و سیاست‌های مالی و ارزی

وزیر امور خارجه: سیاست خارجی، توافق نامه‌ها و عهدنامه‌ها

وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی: تجهیز و تکمیل مراکز درمانی و سلامت عمومی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی: بازنشستگی، بیمه و رفاه اجتماعی

وزیر جهاد کشاورزی: خرید تضمینی محصولات کشاورزی، تنظیم بازار صادرات و واردات محصولات کشاورزی

وزیر دادگستری: امور دادرسی و امور زندان‌ها

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح: مسایل مدیریتی و نظام وظیفه

وزیر راه و شهرسازی: جاده‌های شهری و روستایی و مسائل مدیریتی

وزیر صنعت، معدن و تجارت: صنایع معدنی و صنایع خودرو و نیروی محرکه

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری: امور آموزشی مراکز آموزش عالی و مسائل مدیریتی

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: رسانه‌ها و مطبوعات، امور زیارتی و اوقاف و امور خیریه

وزیر کشور: شوراها و شهرداریها و تقسیمات کشوری

وزیر نفت: گازرسانی، پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی

وزیر نیرو: تأمین و انتقال آب و طرح های سدسازی

وزیر ورزش و جوانان: ساختمان‌ها و تجهیزات ورزشی، باشگاه‌ها و هیئت‌ها و فدراسیون‌های ورزشی

از سوی دیگر، بررسی تذکرات کتبی به رئیس جمهور در اجلاسیه دوم دوره دهم نشان می‌دهد که از مجموع 418 تذکر دریافتی رئیس‌جمهور، تنها 109 تذکر مربوط به عملکرد وی بوده است و 60 تذکر آن مربوط به عملکرد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، 46 تذکر مربوط به عملکرد بانک مرکزی و 203 تذکر نیز مربوط به عملکرد 24 دستگاه دیگر بوده است.

تذکرات شفاهی

در اجلاسیه دوم دوره دهم، جمعاً 1315 مرتبه تذکر شفاهی نمایندگان به اعضای هیئت وزیران و دستگاه‌های اجرایی در صحن علنی مجلس به ثبت رسیده است. از این تعداد تذکرات شفاهی، بیشترین آنها (216 مورد) مربوط به رئیس جمهور بوده که34 مورد مربوط به عملکرد وی و 182 مورد مربوط به عملکرد زیرمجموعه رئیس‌جمهور است و کمترین آنها (5 مورد) مربوط به وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بوده است.

موضوعات زیر بیشترین فراوانی را در میان تذکرات شفاهی نمایندگان به وزرا داشته است:

- تأمین و انتقال آب

- جاده‌های شهری و روستایی

- خرید تضمینی و بیمه محصولات کشاورزی

بررسی مقایسه‌ای عملکرد نظارتی مجلس در موضوع «تذکر شفاهی» بین اجلاسیه اول(1184 مورد) و اجلاسیه دوم(1315 مورد) دوره دهم، حاکی از افزایش 11 درصدی تذکرات شفاهی در اجلاسیه دوم است.

در این میان تذکرات شفاهی نمایندگان به برخی از وزرا از جمله نیرو و صنعت، معدن و تجارت، افزایش حدود 28 درصدی را نشان می دهد که بالاتر از متوسط تغییرات در اجلاسیه دوم است.

** اجلاسیه سوم

تذکرات کتبی

براساس گزارش معاونت نظارت، نمایندگان مجلس دهم از 7 خرداد 97 تا 15 اردیبهشت 98، در مجموع 2762 مرتبه به اعضای هیئت وزیران تذکر کتبی دادند که از آن میان رئیس‌جمهور مخاطب بیشترین تذکر (513 فقره) و وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مخاطب کمترین تذکر (32 فقره) بوده‌اند.

بررسی مقایسه‌ای عملکرد نظارتی مجلس بین اجلاسیه‌های سوم دوره نهم و دهم در موضوع «تذکر» نشان می‌دهد میزان تذکرات کتبی نمایندگان، 17% کاهش یافته‌است.