همه چیز درباره شدید‌ترین زلزله‌های ایران در صد سال گذشته

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، کشور ایران در مرز صفحات تکتونیکی اوراسیا و عربستان واقع شده و به‌خاطر حرکتِ رو به شمالِ صفحه عربستان تحت فشار قرار دارد.

برخلاف دیگر سیارات خاکی منظومه شمسی، پوسته زمین یکپارچه نیست، بلکه از تکه‌های جدا شده‌ای تشکیل شده که روی گوشته مذاب زمین حرکت می‌کنند. این صفحات در برخی نقاط از یکدیگر جدا می‌شوند (مانند جزایر هاوایی در اقیانوس آرام)، در برخی نقاط به هم کوبیده می‌شوند (مانند رشته‌کوه هیمالیا در آسیا) و در برخی نقاط دیگر یکی به زیر دیگری می‌رود (مانند خط ساحلی کالیفرنیا در آمریکای شمالی). این حرکت‌ها منجر به فعالیت‌های زمین‌شناختی مانند زمین‌لرزه و آتشفشان در مرز‌های صفحات می‌شود.

ایران و ترکیه که در مرز‌های برخورد صفحات اوراسیا و عربستان قرار دارند، زمین‌لرزه‌های بزرگی را تجربه می‌کنند؛ درحالی‌که کشور‌هایی که دور از این مرز هستند، چنین زلزله‌هایی را تجربه نمی‌کنند. در این مطلب شدید‌ترین زلزله‌های ایران از سال 1300 تا 1399 مرور خواهیم کرد.

زلزله کاشمر

5 خرداد 1302 زلزله ای به بزرگی 5.7 ریشتر منطقه کاشمر استان خراسان رضوی را لرزاند, که 5 روستا در ناحیه پرجمعیت کاج درخت را کاملا ویران کرد و 20 روستای دیگر در این ناحیه آسیب دیدند. این زمین لرزه 770 قربانی داشت.

زلزله فارسنیج

ساعت 5:15 بامداد روز جمعه 22 آذر 1336 خورشیدی، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی Ms=7.1 و mb=6.5 و عمق کانونی 35 کیلومتر در منطقه فارسینج استان کرمانشاه به وقوع پیوست. یک بازدید میدانی انجام شده در 16 سال پس از این زمین‌لرزه نشان داد که این زلزله موجب خرابی و خسارات گسترده‌ای در زمینی به مساحت 2800 کیلومترمربع شده و شواهد حاکی از آن است که شدت این زمین‌لرزه در منطقه رومرکزی بیش از VII+ در مقیاس اصلاح‌شده مرکالی بوده است. این زمین‌لرزه در محدوده بسیار وسیعی به خصوص در سمت شمال ناحیه رومرکز احساس شده بود.

زلزله سنگچال

زمین‌لرزه سنگچال یا زمین‌لرزه بندپی در تاریخ تیر 1336، ساعت 0:42:28 به زمان یوتی‌سی در مازندران رخ داد. ژرفای این زلزله 35 کیلومتر بود. بزرگی آن 6٫6 در مقیاس ریشتر اعلام شده است و شمار کشتگان این زلزله حدود 1200 نفر بوده‌ است.

زلزله بوئین زهرا

حدود ساعت 11 شامگاه 10 شهریور 1341 زمین‌لرزه‌ای منطقه بوئین‌زهرای استان قزوین را لرزاند. بزرگی این زمین‌لرزه 7٫2 ریشتر بود که موجب مرگ حدود 11 هزار نفر شد. در این زمین‌لرزه بسیاری از آثار و مکان‌های قدیمی و تاریخی شهرستان بویین زهرا از جمله قلعهٔ باستانی رودک از بین رفت.

زلزله دشت بیاض

زمین‌لرزه منطقه دشت بیاض و فردوس استان خراسان جنوبی، دو زمین لرزه بزرگ و جداگانه بودند که اولین زلزله در تاریخ ٩ شهریورماه ١٣4٧ به بزرگی 7.3 ریشتر منطقه دشت بیاض و کاخک و دومی در حدود بیست و یک ساعت بعد یعنی در 10 شهریور 1347، با بزرگی 6.4 ریشتر در هفتاد کیلومتری غرب دشت بیاض، شهر فردوس را لرزاندند. بعضی از مجروحان که در زلزله 9 شهریور دشت بیاض زنده مانده و از دشت بیاض به فردوس منتقل شده بودند، در زلزله 10 شهریور فردوس در بیمارستان کشته شدند.

زلزله طبس/ بزرگترین زمین لرزه تاریخ ایران

زمین‌لرزه طبس، زمین‌لرزه‌ای بود به شدت 7٫8 ریشتر که در ساعت 19:36 روز 25 شهریور سال 1357، شهر طبس و روستا‌های مجاور آن را ویران کرد. این زمین لرزه قدرتمندترین زلزله‌ای است که تا به حال در تاریخ ایران ثبت شده است. کشته‌های این زلزله را بین 15000 تا 25000 نفر اعلام کرده‌اند؛ و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمان‌ها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نشدند.

زمین‌لرزه رودبار و منجیل در ساعت 30 دقیقه بامداد در پنجشنبه 31 خردادماه 1369 در نزدیکی شهر رودبار و روستا‌های تابعه در استان گیلان و شمال شرق استان زنجان به وقوع پیوست و تا شعاع 100 کیلومتری از مرکز زمین‌لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان شد. ارتعاشات حاصل از امواج این زمین لرزه در استان‌های زنجان به خصوص شهرستان طارم، گیلان و در بخش‌هایی از استان‌های آذربایجان شرقی، تهران، مرکزی، مازندران، سمنان، همدان، قزوین (الموت غربی) و کردستان به مدت حدود 60 ثانیه احساس شد و باعث وحشت عمومی شد. اما خسارات جانی و مالی به همراه نداشت. این زمین‌لرزه در یک منطقه پرتراکم از نظر جمعیت اتفاق افتاد، به‌طوری‌که علاوه بر روستا‌های موجود در منطقه چندین شهر مهم کشور نیز تحت تأثیر آن قرار گرفتند. کانون زلزله در عمق 19 کیلومتری زمین اعلام شد هرچند که به دلیل نبود تجهیزات کافی در آن زمان امکان خطا در تخمین عمق زمین لرزه وجود داشته است، همان‌طور که در اعلام کانون زمین لرزه مرتکب خطا شده و کانون آن را رشت و دیلمان اعلام کردند. در این زمین لرزه علاوه بر حدود 37000 نفر که جان خود را از دست دادند، بیش از 200 هزار واحد مسکونی تخریب شده و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی در استان گیلان که متأثر از این زمین‌لرزه بودند، وارد آمد و حدود 500 هزار تن از ساکنان نیز بی‌خانمان شدند.

زلزله قائنات

زمین‌لرزه قائن یا اَردِکول زمین‌لرزه‌ای مهیب بود که در 20 اردیبهشت 1376 در ساعت 12:27 استان خراسان در شرق ایران را لرزاند. بزرگی این زمین‌لرزه که شدیدترین زمین‌لرزه منطقه از سال 1358 تا آن زمان بود، 7٫3 اندازه‌گیری شد و مرکز آن در روستای اردکول در 270 کیلومتری جنوب مشهد قرار داشت. بر اثر این زمین‌لرزه منطقه بیرجند- قائن ویران شد. این زمین لرزه یک هزار و 567 نفر کشته، بیش از دو هزار و 300 نفر مجروح داشت و 50 هزار نفر را آواره کرد. همچنین 15 هزار واحد مسکونی تخریب شده یا آسیب دید.

زلزله بوئین زهرا

1 تیر 1381 در منطقه شمال‌غربی مشکوک – بحث ایران که روی گسل بزرگی قرار گرفته بود، زمین لرزه ای رخ داد. رومرکز این زمین لرزه در نزدیکی شهرستان بوئین‌زهرا و چنگوره در جنوب استان قزوین بود که بزرگی ریشتر این زمین‌لرزه 6٫5 و بزرگای گشتاوری آن 6٫3 اندازه‌گیری شده ‌است. در زمین‌لرزه بوئین‌زهرا دست‌کم 261 نفر کشته و 1500 تن زخمی شدند.

زلزله منطقه بم/ سومین زمین لرزه پر تلفات تاریخ ایران

زلزله بم، زمین‌لرزه‌ای بود با بزرگی 6٫6 ریشتر که در ساعت 5:26 بامداد روز جمعه 5 دی 1382 به مدت 12 ثانیه شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را لرزاند. زمین لرزه بم با حدود 50 هزار کشته سومین زمین لرزه پر تلفات تاریخ ایران بعد از زلزله اردبیل و دامغان است.

زلزله مازندران

ساعت 5:8:46 بعدازظهر روز جمعه 1383/3/8 زمین‌لرزه‌ای به بزرگی6.3 ریشتر ناحیه گسترده‌ای از استان‌های شمالی ایران را لرزاند. ناحیه‌ای که بیش از همه مورد تاثیر زمین‌لرزه قرار گرفت از شمال به دریای خزر، از غرب به جاده هراز، از جنوب به تهران و از شرق به طالقان محدود می‌شد. زمین لرزه در تهران خساراتی در پی نداشت، اما باعث وحشت بسیاری از شهروندان شد.

زلزله باختر زرند

‎4 اسفند 1383 در ساعت 2:25:22 استان کرمان شهرستان زرند زمین لرزه ای رخ داد که بزرگی آن 6٫4 در مقیاس Mw اعلام شده‌ است. برآوردها نشان می‌دهد که نزدیک به 8000 ساختمان در زمین‌لرزه آسیب دیده یا خراب شد. همچنین در اثر وقوع این زمین لرزه 912 نفر جان باخته و 1411 نفر مصدوم شدند.

زلزله باختر قشم

‎6 آذر 1384 , ساعت 10:22:19 در منطقه قشم زلزله ای با شدت 6 ریشتر رخ داد. این زمین‌لرزه 80 درصد ساختمان‌ها را در زیرنگ خراب کرد و 7 روستا در قشم آسیب دید. این زمین لرزه جان 13 نفر را گرفت و 100 نفر نیز مصدوم شدند.

زلزله باختر بروجرد

‎11 فروردین 1385، ساعت 1:17:00 زلزله ای به بزرگی 6.1 ریشتر شهرستان‌های بروجرد و دورود در شرق استان لرستان را تکان داد که مخرب‌ترین زمین لرزه این سال در این کشور بود. این زمین لرزه با دو پیش‌لرزه و بیش از دویست پس‌لرزه همراه بود که باعث کشته شدن 63 نفر و زخمی شدن بیش از 1٬450 نفر از مردم ناحیه بروجرد و دورود شد. برآورد دیگری شمار کشتگان زلزله را حدود 70 نفر و تعداد زخمیان را 1300 نفر دانسته است. علاوه بر آن 40 روستا در این زمین‌لرزه ویران شد.

زلزله قشم

20 شهریور 1387 در ساعت 15:30 در شهرستان قشم در جنوب استان هرمزگان زمین لرزه ای به بزرگی 6.1 ریشتر رخ داد. این زمین‌لرزه 6 کشته و 46 زخمی بر جای گذاشت. گفته می شود این زمین‌لرزه 5 پس‌لرزه بیشتر از 4 ریشتر داشت.

زلزله فهرج/ ویرانی 20 روستا در کرمان

زمین‌لرزه فهرج یا زمین‌لرزه حسین‌آباد در ‎29 آذر 1389، ساعت 18:41:59 در شهرستان فهرج استان کرمان رخ داد. ژرفای این زلزله 12٫0 کیلومتر بوده و بزرگی آن 6٫5 در مقیاس Mw بدست آمده‌ است. تلفات این زلزله 11 کشته و 100 مجروح بود و بیست روستا در ناحیه فهرج در این زلزله ویران شد.

زلزله دامغان

5 شهریور 1389 در ساعت 23:53 دقیقه زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 5٫9 یا 5٫7 ریشتر شهرستان دامغان را لرزاند. این زمین‌لرزه علاوه بر استان سمنان در بخش‌هایی از استان‌های تهران و مازندران نیز احساس شد. این زلزله به چند روستا آسیب رساند و 4 کشته و 19 زخمی بر جای گذاشت. بیشترین آسیب‌ها در اثر وقوع این زلزله به 8 روستای دهستان قهاب رستاق شامل؛ کوه‌زر، توچاهی، شیمی، حسینان، کلو، سلم‌آباد، معلمان و رشم و نیز 5 روستای دهستان طرود شامل؛ طرود، سرتخت، بیدستان، مهدی‌آباد و سطوه وارد شد.

زلزله کهنوج

در ساعت 05:35 دقیقه بامداد چهارشنبه 25 خرداد ماه 1390 زمین لرزه اى به بزرگى5.3 ریشتر شهرستان کهنوج و روستاهاى پیرامون آن را لرزاند.

زلزله ورزقان/ ویرانی کامل 65 روستا

زمین لرزه ای شنبه 21 مرداد 1391 منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی را لرزاند؛ بر اثر این زمین‌لرزه در شهرستان‌های اهر، ورزقان و هریس، 306 نفر کشته و بیش از 5000 نفر مجروح شدند.

در محدوده این زمین‌لرزه‌ها 18 هزار و 618 واحد مسکونی دچار آسیب شد که از این تعداد 5 هزار و 329 واحد به‌طور کامل تخریب شدند. بر اثر وقوع این زمین لرزه در مجموع 410 روستا دچار خرابی شده و 65 روستا به‌طور کامل از بین رفت.

زلزله طسوج

زمین‌لرزه دشتی، زلزله‌ای به بزرگی 6٫3 ریشتر بود که ساعت 16 و 22 دقیقه روز 20 فروردین 1392، در عمق 12 کیلومتری زیر زمین در شهرستان دشتی استان بوشهر رخ داد.

این زمین‌لرزه 37 نفر کشته و حدود 850 مجروح به جای گذاشت. در بخش شنبه- طسوج علاوه بر شهر شُنبه، 23 روستا از جمله باغان، سنا درویشی، کردلان، چاهگاه، بن‌بید و… آسیب جدی دیدند.

زلزله سراوان

زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 7٫8 در ساعت 15 و 14 دقیقه روز 27 فروردین 1392 در نزدیکی شهر گُشت از توابع شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان رخ داد. این زمین‌لرزه در شهر‌های ابوظبی، دوبی، دوحه، دهلی نو، کراچی و کویته و بلوچستان پاکستان نیز احساس شده ‌است.

زلزله گوهران

در بشاگرد یا گوهران در شهرستان بشاگرد، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 6٫2 در ساعت 6 و 38 دقیقه روز 21 اردیبهشت 1392، از توابع شهرستان بشاگرد در استان هرمزگان رخ داد.

زلزله مورموری

زلزله مورموری زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 6٫2 ریشتر بود که ساعت 7 و 2 دقیقه روز 27 مرداد 1393، در شهر مورموری از توابع شهرستان آبدانان استان ایلام رخ داد و موج این زمین لرزه در استان‌های خوزستان، کرمانشاه و لرستان نیز احساس شد.

زلزله فریمان

زلزله فریمان زمین‌لرزه‌ای به بزرگای 6٫1 ریشتر بود که ساعت 10 و 39 دقیقه روز 16 فروردین 1396، در عمق 10 کیلومتری زمین در منطقه سفید سنگ از توابع شهرستان فریمان استان خراسان رضوی رخ داد. چهار روستا در خراسان رضوی تخریب شد.

زلزله ازگله

شامگاه یکشنبه 21 آبان 1396 زلزله ای در نزدیکی ازگله، استان کرمانشاه در مرز ایران و عراق، در 32 کیلومتری جنوب غربی شهر حلبچه عراق رخ داد. تعداد کشته‌های ایرانی بر اثر وقوع این زمین لرزه به 620 نفر رسید. همچنین 9 هزار و 388 نفر مصدوم شده و حدود 70 هزار نفر از ساکنان بی خانمان شدند.

زلزله مهران

زلزله‌ای به بزرگی 5.3 ریشتر در مقیاس امواج درونی زمین حوالی شهرستان مهران در استان ایلام را لرزاند. طبق گفته های هلال احمر این زلزله 5.3 ریشتری استان ایلام هیچ خسارتی نداشت.

زلزله ملارد

زمین‌لرزه 1396 ملارد با شدت 5٫2 در مقیاس ریشتر ساعت 23و 27 دقیقه و 37 ثانیه چهارشنبه شب، 29 آذر به وقت تهران رخ داد و استان‌ها تهران و البرز را لرزاند. همچنین این زلزله در استان‌ها قم، قزوین، مرکزی و گیلان نیز احساس شده‌ است. مرکز این زمین لرزه در شهر ملارد، مرز استان تهران و البرز، در 3 کیلومتری ملارد در استان تهران، 7 کیلومتری مشکین‌دشت در استان البرز و 10 کیلومتری شهریار در استان تهران بوده و عمق آن 15 کیلومتری زمین گزارش شده‌است. این زمین لرزه یک کشته و 75 زخمی داشت.

زلزله سرپل ذهاب

زمین‌لرزه سرپل ذهاب 1397 به قدرت 6٫3 درجه در مقیاس ریشتر در عمق 7 کیلومتری زمین روز یکشنبه چهارم آذر 1397 استان کرمانشاه را به لرزه درآورد. طبق گفته جمعیت هلال احمر ایران این زلزله بیش از 600 نفر مصدوم داشته است.

زلزله ترکمنچای

زمین لرزه ای به بزرگی 5٫9 ریشتر ساعت 2 و 17 دقیقه و 3 ثانیه بامداد جمعه 17 آبان 1398 در نزدیکی شهر ترکمنچای، استان آذربایجان شرقی رخ داد. ترکمانچای یا ترکمنچای یکی از شهر‌های قدیمی و تاریخی ایران است که در شهرستان میانه استان آذربایجان شرقی واقع شده ‌است. این زمین‌لرزه در تبریز و شهر‌های اطراف مانند: هشترود، مهربان و اسکو بسیار محسوس بود و موجب وحشت مردم آن مناطق شد.
بیشترین خسارت در روستا‌های ورنکش، بال استیل، ورزقان، گاوینه رود و گین علی گزارش شده است.

زلزله خوی

زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 5.7 ریشتر بخش قطور شهرستان خوی، در 150 کیلومتری تبریز را لرزاند. این زمین لرزه ساعت 9:24 صبح چهارم اسفند رخ داده، و عمق آن شش کیلومتری زمین گزارش شده است.

زلزله دماوند

زلزله ای به بزرگی 5.1 ریشتر در عمق 7 کیلومتری زمین مرز استان‌های «مازندران» و «تهران» حوالی دماوند را لرزاند.

منبع : باشگاه خبرنگاران

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌‌ها