ویژگی‌های اسلام تمدّن‌ساز در کلام امام علی(ع)
استاد حوزه علمیه گفت: امیرالمؤمنین(ع) شخصیتی است که فضایلش او را منحصر در ۱۴۰۰ سال قبل نکرده؛ بلکه امتداد این فضایل تا امروز، موجب شده نیاز به دستورات و تعالیم تربیتی ایشان بیش از پیش احساس شود.
حجت‌الاسلام «علی سرابیار» استاد حوزه علمیه و کارشناس مسائل دینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم به مناسبت سالروز شهادت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام گفت: فضیلت‌های انسان بزرگ تنها در اقدامات خاص و ویژه آنها منحصر نمی‌شود؛ بلکه زمانی بیشتر معلوم می‌شود که دامنه آن اقدامات خاص و ویژه، تا سالیان بلکه تا قرن‌ها امتداد داشته باشد.
وی افزود: وجود مبارک امیرالمؤمنین علیه‌السلام شخصیتی است که فضایلش او را منحصر در 1400 سال قبل نکرده است؛ بلکه امتداد این فضایل تا امروز، موجب شده نیاز به دستورات و تعالیم تربیتی ایشان بیش از پیش احساس شود.
این استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: زمان هرچه بیشتر از دوران حیات امیرالمؤمنین فاصله می‌گیرد ما را به منطق سخنان و رفتارهای ایشان بیشتر نزدیک می‌کند، این شاید جلوه‌ای از رجعت باشد، رجعت به معنای بازگشت است و بازگشت می‌تواند رسیدن باشد نه عقبگرد. رسیدن به درستی کلمات و سخنان یک هادی بصیر و آگاه و شیوه‌های پیاده‌سازی آن در جامعه.
«امیرالمؤمنین علیه‌السلام از همان روزی که به امامت پیامبر اکرم(ص) با حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها نماز جماعت 3 نفره می‌خواندند، به دنبال اقامه نماز بود؛ اقامه یعنی برپاداشتن یعنی حرکت برای رسیدن، رسیدن به یک آرمان بزرگ از راه نماز.»
حجت‌الاسلام سرابیار با بیان مطلب فوق گفت: اکنون اوضاع و احوال زمانه به ما نشان می‌دهد که پیش از امام، مردم در حال رجعت‌اند؛ رجعت برای رسیدن به مدل صحیح جاری کردن دین خدا در جامعه. این رجعت یعنی: «این قرن، قرن اسلام است. این قرن، قرن معنویت است. اسلام، عقلانیت را و معنویت را و عدالت را با یکدیگر به ملتها هدیه می‌دهد؛ اسلامِ عقلانیت، اسلامِ تدبر و تفکر، اسلامِ معنویت، اسلامِ توجه و توکل به خدای متعال، اسلامِ جهاد، اسلامِ کار، اسلامِ اقدام؛ اینها تعالیم خدای متعال و تعالیم اسلامی‌است به ما.»(1)
به گفتۀ وی، این رجعت و رسیدن به عقلانیت، معنویت و عدالتِ در پرتو اسلام، صرفاً به واسطه دوست داشتن به دست نمی‌آید؛ بلکه باید متناسب با این نوع از اسلام نیز ویژگی‌هایی را کسب کرد؛ چراکه این مدل از اسلام، همان تمدنی است که قرن‌های متمادی برای رسیدن به آن تلاش شده است.
این استاد حوزه علمیه اظهار کرد: در مسیر کسب ویژگی‌های اسلام تمدن‌ساز دو مسئله اساسی وجود دارد: 1ـ این ویژگی‌ها چیست؟ و 2ـ این ویژگی‌ها از چه راهی به دست می‌آید؟ تربیت افراد جامعه برای رسیدن به آرمان تمدن اسلامی، جزو وظایف ذاتی یک پیشوای دینی است؛ به همین جهت تمام رفتارها و سخنان او با یک رویکرد تربیتی ایراد و یا انجام می‌شود.
حجت‌الاسلام سرابیار تأکید کرد: بیانات امیرالمؤمنین علیه‌السلام در بحبوحه جنگ جمل به فرزندشان، پرده از ویژگی‌هایی بر می‌دارد که نیاز امروز ما برای رسیدن آرمان تمدن اسلامی‌است. مولایمان در حالی که پرچم را به دست فرزندش می‌داد، به او فرمود: «تَزُولُ الْجِبَالُ وَ لَا تَزُلْ عَضَّ عَلَى نَاجِذِكَ أَعِرِ اللَّهَ جُمْجُمَتَكَ تِدْ فِی الْأَرْضِ قَدَمَكَ ارْمِ بِبَصَرِكَ أَقْصَى الْقَوْمِ وَ غُضَّ بَصَرَكَ وَ اعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ.»(2)
وی افزود: با دقت در این عبارات مختصر و گویا در میانه‌های یک نبرد سنگین و سخت، مطالب مهمی به دست می‌آید:
1ـ امیرالمؤمنین این عبارات را زمانی به کار می‌برد که می‌خواهد پرچم سپاه را به دست فرزندشان بدهد و این برای ما که امروز پرچمدار دین خدا در زمان غیبت ولیّ خدا به سر می‌بریم، می‌تواند یک نشانه روشن باشد؛ نشانه‌ای که به ما می‌گوید برای پرچمداری سپاه اسلام شما هم باید این ویژگی‌ها را داشته باشید.
2ـ بدون شک ما امروز در میانه یک جنگ نرم تمدنی با دشمنان اسلام قرار داریم. دشمنانی که از اسلام تمدن‌ساز هراس دارند و به دنبال اسلام بی‌هویت و خالی از روح اجتماعی‌‌اند. این نبرد می‌تواند به مثابه یک نبرد سخت و نظامی درنظر گرفته شود؛ چراکه دشمنان در هر دو نبرد یک هدف را دنبال می‌کنند و آن برقراری اسلامِ فاقد محتوا و حیات اجتماعی است.
3ـ از میان این 7 عبارت کوتاه اما پرمغز، می‌توان به 5 ویژگی اصلی برای رسیدن به اسلام تمدن‌ساز دست یافت که عبارتند از:
- استقامت؛ تَزُولُ الْجِبَالُ وَ لَا تَزُلْ عَضَّ عَلَى نَاجِذِكَ
- جهاد و مبارزه؛ أَعِرِ اللَّهَ جُمْجُمَتَكَ
- ثبات قدم در مسیر حق؛ تِدْ فِی الْأَرْضِ قَدَمَكَ
- شناخت همه جانبه دشمن در عین بی اعتنایی به تجهیزات آن؛ ارْمِ بِبَصَرِكَ أَقْصَى الْقَوْمِ وَ غُضَّ بَصَرَكَ
- توکل و اعتماد به خدا؛ وَ اعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ
این کارشناس مسائل دینی خاطرنشان کرد: امام علیه‌السلام در همین عبارت کوتاه، برای بخش‌های مهم وجود یک انسان برنامه‌ریزی می‌کند و بر دوش هرکدام از آنها تکلیفی را قرار می‌دهد؛ برای قلب و دل او استقامت و توکل به خدا، برای چشم او بصیرت و آگاهی، برای قدم های او پایبندی و التزام و برای سَرِ او، بی پروایی و مبارزه تا آخرین نفس را می‌خواهد.
***
1ـ بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با شرکت‌کنندگان اجلاس جهانی «جوانان و بیداری اسلامی»؛ 10/11/1390
2ـ نهج البلاغه، خطبه 11
انتهای پیام/
