آیا عنوان "فاصله‌گذاری اجتماعی" صحیح است؟!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ جامعه ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای جهان با شرایط خاصی مواجه شده و شاهد تغییرات اجتماعی در سازمان اجتماعی خود است.

باید به این نکته توجه داشت که تغییرات ناشی از بحران‌های فراگیر در تاریخ جوامع، تأثیرات اجتماعی فراوانی بر آینده آن جوامع می‌گذارد و منجر به تغییر در اهداف و ساختارهای اجتماعی و... می‌شود مانند تغییرات ناشی از جنگ جهانی دوم 1945‌ــ‌1939، شیوع آنفلوآنزای اسپانیایی در 1920‌ــ‌1918 و بسیاری تغییرات دیگر.

شرایط بحران کنونی نیز در حال و آینده تغییرات اجتماعی زیادی به‌جای خواهد گذاشت، لذا باید زمینه و شرایط برون‌رفت از این شرایط فراهم شود. سازمان جهانی بهداشت یکی از راهکارها برای برون‌رفت از شرایط بحران را فاصله‌گذاری اجتماعی عنوان کرده است.

فاصله‌گذاری اجتماعی باید در معنای فاصله فیزیکی معنا شود

منظور از فاصله‌گذاری اجتماعی یعنی ایجاد یک فاصله فیزیکی بین افراد و جلوگیری از اجتماع به‌منظور حفظ سلامت فردی و عمومی و باید توجه کرد استفاده از این واژه نباید منجر به از بین رفتن تعاملات اجتماعی شود و تنها در معنای فاصله فیزیکی معنا شود و شاید بهتر باشد به‌گفته «پروفسور الدریچ» استاد علوم سیاسی دانشگاه «نورس استرن» آمرکیا به‌جای واژه فاصله‌گذاری اجتماعی از واژه فاصله‌گذاری فیزیکی استفاده شود با این هدف که افراد با یکدیگر در ارتباط باشند.

زیرا تعاملات اجتماعی از عناصر بنیادین جامعه محسوب می‌شود و زمینه ارتقای همبستگی اجتماعی را فراهم می‌کند. مفهوم همبستگی حکایت از انواع مختلف ارتباطات بین اعضای جامعه است و به‌عنوان شرط لازم برای اداره منظم و صلح‌آمیز امور اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

از پیش‌شرط‌های دستیابی به این شرایط، این است که شبکه روابط اجتماعی در بحران‌هایی مثل کرونا، منسجم‌تر و محکم‌تر شود، «جین جیکوبز» نظریه‌پرداز شهری سرمایه اجتماعی را در قالب شبکه‌های اجتماعی تعریف می‌کند که کارکردهایی در جامعه دارند و غیرقابل جایگزین هستند.

جامعه‌هایی می‌توانند عواقب ناشی از فجایع را ترمیم کنند که دارای شبکه‌های اجتماعی (روابط بین فردی و گروهی) قوی باشند و اطلاعات مربوط به ادامه حیات را در شرایط بحران با هم به اشتراک گذارند و زمینه ارتقای آگاهی  عمومی را فراهم کند. اما جوامعی با بدترین عواقب روبه‌رو می‌شوند که دارای شبکه اجتماعی ضعیف و عدم اعتماد و انسجام هستند.

الدریچ می‌گوید: تلاش‌هایی که برای کندسازی انتشار ویروس کرونا برداشته می‌شود باید تحکیم روابط اجتماعی را ضمن حفظ فاصله‌گذاری فیزیکی تشویق کند.

لذا باید برای برون‌رفت از این بحران در جوامع کنونی که جوامع تله‌ماتیک خوانده می‌شوند یعنی جوامعی که جریان اطلاع و آگاهی مبتنی بر رسانه است. از سایر حوزه‌های عمومی برای ارتقای آگاهی عمومی بهره گرفته شود و تعاملات اجتماعی از طرق دیگری مثل استفاده از رسانه‌ها و بسترهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سالم و تشکیل گروه‌های اطلاع‌رسانی بیش از گذشته باشد.

چرا که آنچه از بررسی‌های علمی و روانشناسی درباره حوادث و فجایع گذشته بر ملت‌ها به‌دست می‌آید این است که وجود روابط و شبکه‌های قوی و منسجم بین فردی و گروهی در مواقع بحران‌ها و بعد از آن، نهایتاً خواهد توانست آسیب‌های ناشی از این فجایع را (مثلاً اضطراب، افسردگی و...) کاهش دهد و ترمیم کند.

محیا شعیبی؛ دکترای جامعه‌شناسی

انتهای پیام/+