مصاحبه|رفتار منطقه‌ای تونس به مقاومت نزدیک‌تر است/ دورنمای دولت جدید پس از رأی اعتماد
کارشناس تحولات شمال آفریقا با بیان اینکه دولت جدید تونس نتوانست رأی اعتماد قوی از پارلمان بگیرد و ممکن است چالش‌هایی برایش ایجاد شود، گفت: طی یک و دو سال آینده نمی‌توانیم انتظارات برجسته‌ای از این دولت داشته باشیم.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، نخست وزیر تونس چهارشنبه 7 اسفندماه اعضای کابینه‌اش را به پارلمان این کشور معرفی کرد و از 180 نماینده حاضر در این نشست 129 نفر به دولت الیاس الفخفاخ رأی اعتماد دادند. به‌منظور بررسی تأثیرات تشکیل دولت جدید تونس در عرصه داخلی این کشور، توانایی این دولت در پاسخگویی به مطالبات مردمی و تأثیرگذاری تونس در تحولات منطقه‌ای گفت‌وگویی با "محمد منصوری‌منش" کارشناس تحولات شمال آفریقا انجام دادیم که متن آن به‌شرح ذیل است؛
تسنیم: دولت جدید تونس با چه فراز و فرودهایی روبه‌روست؟
منصوری‌منش: اگر بخواهیم به این سؤال پاسخ روشنی بدهیم، باید به علل پدید آمدن چالش‌های چند ماه اخیر توجه کنیم و ببینیم "چرا در کشوری که انقلاب صورت گرفت، دولتمردان نتوانستند به خواسته‌های مردم پاسخ مثبتی بدهند؟"، شما می‌دانید یک نظام استبدادی 60ساله بر تونس حاکم بود و موجب شد نگرش‌ها و گرایش‌های اقشار مختلف جامعه تونس به‌ویژه فرهیختگان دچار تشتت و پراکندگی شود. نکته دوم، باوجودی‌که انقلاب در تونس به وقوع پیوست اما مؤسسات غربی در عرصه‌های مختلف علمی، آموزشی رسانه‌ای این کشور حضور دارند و اهداف خودشان را دنبال می‌کنند و بر تصمیم‌گیری تونسی‌ها تأثیرمی‌گذارند. در اینجا باید گفت جامعه تونس مشخصات ذاتی خود را دارد، تمام ساکنان این سرزمین به یک هویت ملی و تاریخی اعتقاد دارند و ترجیح می‌دهند از یک مدل استقلال سیاسی پیروی کنند. آنان افراط‌گرایی مذهبی را نمی‌پذیرند. اختلاف و تضاد جدی بین سکولارها، اسلامگراها و لیبرال‌های تونسی وجود ندارد، هرچند که در عرصه سیاسی با یکدیگر رقیب هستند اما فرآیندهای حذفی را خیلی دنبال نمی‌کنند، این را به‌عنوان مقدمه عرض کردم اما در پاسخ به سؤال شما باید بگویم، دولت‌های قبلی کارآمدی ضعیفی داشتند و نتوانستند توانمندی خود را بر حل مشکلات اقتصادی مردم متمرکز کنند و برای مردم نارضایتی ایجاد شد. این ناکارآمدی رقابتی بین احزاب سیاسی تونس ایجاد کرد اما رئیس‌جمهوری در انتخابات اخیر این کشور برگزیده شد که وابسته به هیچ کدام از احزاب سیاسی نبود. این انتخاب پیامی دارد که متوجه دولت جدید تونس نیز می‌شود.
نکته بعد اینکه بی‌تجربگی سیاستمداران جدید تونس در ناکارآمدی دولت‌های پس از انقلاب این کشور مؤثر بوده است البته باید چالش‌های امنیتی سال‌های گذشته را به این ناکارآمدی اضافه کرد، بنابراین، با چنان وضعیتی دولت الیاس الفخفاخ شکل گرفته و او یک شخصیت تجربه‌نشده در این سمت است البته الفخفاخ قبلاً تجربه مدیریت وزارتخانه را به‌عهده داشت اما در سمت نخست وزیری بسیاری از ابعاد اجرایی‌اش ناشناخته باقی مانده است. انتخاب الفخفاخ برای نخست وزیری یک گزینه میانه است و به‌طور حتم نمی‌توان گفت او در برنامه‌ها و سیاست‌های اعلامی‌اش حتماً موفق خواهد شد چراکه موفقیت الفخفاج به عوامل زیادی بستگی دارد.
تسنیم: مثل چه عواملی؟
منصوری‌منش: اگر احزاب سیاسی (شریک دولت الفخفاخ) شکست‌های دولت‌های قبلی را ملاک قرار دهند، برای حفظ خودشان هم که شده باید اعتماد مردم را جلب کنند. بدیهی است باید نرمش لازم را به خرج دهند تا دولت به اهداف عمومی خود دست پیدا کند و از گرایش‌های حزبی و تکروی در اداره دولت اجتناب کنند.
تسنیم: شما می‌دانید الفخفاخ با رأی اعتماد 129 نماینده از 217 کرسی پارلمانی رسماً نخست وزیر تونس شد. این دولت حداقلی است که با طیف معارض قدرتمندی در پارلمان روبه‌روست. این طیف چطور با دولت جدید تونس همراهی خواهد کرد؟ آیا طیف مزبور دولت الفخفاخ را تحت فشار قرار نخواهد داد؟
منصوری‌منش: این تعبیر "گزینه میانه" که برای دولت الفخفاخ به‌کار بردم، به همین منظور بود. همان‌طوری که شما اشاره کردید، دولت الفخفاخ یک رأی اعتماد قوی از پارلمان تونس نگرفته و ممکن است داخل این کشور و خارج از آن چالش‌هایی برایش ایجاد شود. اکنون دولت الفخفاخ هیچ گریزی ندارد چرا که رویکرد عمومی جامعه، عبور از احزابی است که اداره دولت‌های تونس را به‌عهده داشتند، بنابراین، یک دوره جدیدی در تونس شروع شده و دولت الفخفاخ مدل نوینی است که ملت تونس باید آن را تجربه کند. دوم اینکه در پارلمان تونس مخالفان یکدست نیستند، یعنی این مخالفانی که به دولت الفخفاخ رأی اعتماد ندادند، ترکیب و رویکرد واحدی ندارند. اینان در دو یا سه قطب یا جناح پارلمانی می‌توانند تقسیم شوند. سوم اینکه برخی احزاب سیاسی در دولت الفخفاخ حضور ندارند و جزء مخالفان هستند، ممکن است دولت جدید تونس در آینده سمت‌هایی همچون معاون وزارتخانه را به آنها واگذار کند. بنده معتقدم یک مثلث از رئیس جمهور، نخست وزیر و رئیس پارلمان (النهضه) تشکیل می‌شوند و برای تنظیم ساختار مدیریت کشور با یکدیگر تعامل خواهند کرد. اینان تلاش خواهند کرد بخشی از مخالفان داخل پارلمان را با اعطای پست‌هایی در رده‌های مختلف آنها را به همراهان دولت تبدیل کند.
تسنیم: با توجه به شرایط کنونی تونس و جو حاکم بر پارلمان و فضای سیاسی این کشور آیا دولت الفخفاخ می‌تواند به مطالبات مردم پاسخ مثبتی بدهد؟
منصوری‌منش: همان‌طوری که عرض کردم، بسیاری از ابعادی شخص الفخفاخ در سمت نخست وزیر ناشناخته باقی مانده و ترکیب دولت او جدید است، انسان نمی‌تواند نسبت به آینده قضاوت قطعی داشته باشد. با وجود این، بنده معتقدم طی یک دو سال آینده ما نمی‌توانیم انتظارات برجسته‌ای از این دولت داشته باشیم. نکته بعدی آن است که عوامل دیگری می‌تواند بر روند مزبور تأثیرگذاری کند که از جمله آنها می‌توان به عوامل بیرونی اشاره کرد. شما می‌دانید مهم‌ترین مشکل تونس معضل اقتصادی است که ریشه آن، نبود منابع سرمایه‌ای، زیرساخت‌هایی صنعتی و عمرانی است.
تسنیم: به‌تازگی امیر قطر به تونس رفته و تفاهمنامه‌های اقتصادی و سیاسی بین دو کشور امضا کرده است. قبل از این سفر، یک سناتور آمریکایی به تونس رفته بود و در خصوص همکاری‌های نظامی بین دو کشور با رئیس جمهور تونس به گفت‌وگو نشسته بود. با توجه به اینکه تونس عضو غیردائم شورای امنیت است، این کشور چه تأثیری می‌تواند در تحولات شمال آفریقا، حوزه فلسطین و جهان اسلام بگذارد؟
منصوری‌منش: سیاستمداران تونسی گرایش به استقلال در حوزه سیاست خارجی دارند، یعنی آنان می‌کوشند که کشورشان را طرفدار یک جریان نشان ندهند، مثلاً در حوزه لیبی می‌گویند تونس، دولت طرابلس (مورد تأیید سازمان ملل) را به‌رسمیت می‌شناسد اما به‌گونه‌ای عمل نمی‌کند که بستر برای ترکیه در لیبی به‌طور کامل فراهم شود و طرف حمایت‌کننده از دولت وفاق ملی لیبی محسوب شود. تونس در سیاست بین‌الملل خود به‌گونه‌ای عمل می‌کند تا برچسب طرفداری از یک جریان به او زده نشود. تونس می‌کوشد تا یک اجماع ملی برای جامعه لیبی ایجاد کند لذا در نظر دارد نشستی با حضور سران تمام قبائل سراسر لیبی برگزار کند. این موضوع می‌تواند نقطه مثبتی در نقش‌آفرینی تونس درحوزه لیبی محسوب شود.
در حوزه الجزایر، روند دموکراتیک در این کشور درحال حرکت به‌سمت جلوست. تونس از این روند حمایت می‌کند چرا که مهم‌ترین کشوری که در حوزه سیاسی خارجی برای تونس مطرح است، الجزایر است زیرا در تحولات مغرب عربی این دو کشور با هم نگاه مشترکی دارند.
در حوزه سوریه، تونس در دولت‌های گذشته در این حوزه مرتکب خطاهایی شده بود که ناشی از دیدگاه مشترک النهضه و قائد السبسی رئیس جمهور فقید تونس بودند اما تونسی‌ها نگاهشان را به تحولات سوریه تغییر دادند و از روند کنونی در سوریه ابراز رضایت می‌کنند.
در حوزه یمن، تونسی‌ها سیاست تهاجمی عربستان علیه یمن را رد کردند و به راه‌حل سیاسی معتقدند، بنابراین، رفتار منطقه‌ای تونس رفتاری عاقلانه است که به محور مقاومت نزدیک‌تر است.
تسنیم: به‌نظر شما رابطه دولت جدید تونس با محور مقاومت چگونه خواهد بود؟
منصوری‌منش: بیشتر گرایش‌های سیاسی در این کشور از حقوق ملت فلسطین حمایت می‌کنند. ناگفته نماند که این حمایت درچارچوب مرزهای 1967 و تشکیل دولت فلسطینی با مرکزیت شهر قدس است. تونسی‌ها چه اسلامگرا و چه لیبرال و چه سکولار معامله قرن را به‌صراحت رد کردند. تونسی‌ها تا آنجایی که به تشکیل دولت فلسطین به‌پایتختی قدس مربوط می‌شود، از گروه‌های جهادی مثل حماس حمایت می‌کنند. در اینجا باید بگویم تونسی‌ها در مقابله با جبهه سلفی تکفیری با جمهوری اسلامی ایران هم‌صدا هستند. تونسی‌ها جریان سلفی تکفیری را در داخل کشورشان رد می‌کنند و تا جایی که بتوانند به مبارزه علیه این جریان یاری می‌رسانند، در تقابل با سیاست‌های استکباری آمریکا، اجازه نمی‌دهند که آمریکا از تونسی‌ها برای تقابل با جبهه مقاومت استفاده کنند. در اینجا باید گفت نقش رئیس جمهور تونس در این زمینه بسیار مهم است البته کنار او حزب النهضه به‌دلیل نفوذ نسبی که در جامعه تونس و برخی احزاب دارد می‌تواند محور تقویت برخی ائتلاف‌ها قرار بگیرد.
گفت‌وگو از عباس سیدمیرجمکرانی
انتهای پیام/+
