گزارش| انتقادات داوود اوغلو از اردوغان و سیاست تک‌نفره در ترکیه
رهبر سابق حزب عدالت و توسعه و نخست وزیر سابق ترکیه٬ می‌گوید: هر حزبی که بر اساس نگرش و آمال تک‌نفره اداره شود٬ از بین خواهد رفت.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ احمد داوود اوغلو که در حزب عدالت و توسعه٬ پست‌ها و عناوینی همچون مشاور ارشد نخست وزیر در حوزه سیاست خارجی٬ وزیر امور خارجه٬ نماینده قونیه در مجلس ملی٬ رهبری حزب و نخست‌وزیری را تجربه کرده٬ با رجب طیب اردوغان اختلاف مبنایی پیدا کرد و از حزب جدا شد.
او بعدها در مورد دلیل استعفای خود گفت: «من از قطار پیاده نشدم. مرا هل دادند.»
داوود اوغلو امیدوار بود با نوشتن یک متن مانیفست طولانی و انتشار نظرات انتقادی‌اش٬ اردوغان را راضی کند که در حزب عدالت و توسعه و سیستم حکمرانی٬ تغییرات جدی دهد. اما اردوغان نپذیرفت و داوود اوغلو پیش از آن که اخراج شود٬ استعفا داد!
احمد داوود اوغلو پس از جدا شدن از آکپارتی٬ تلاش کرد تا با افراد مهمی همچون عبدالله گل رئیس جمهور سابق و علی باباجان وزیر امور خارجه اسبق ترکیه٬ برای تاسیس یک حزب جدید به توافق برسد.
اما خط فکری اسلام‌گرایانه داوود اوغلو با منش لیبرال گل و باباجان منطبق نبود و به دو راهی رسیدند. داوود اوغلو پیش از باباجان و گل دست به کار شده و حزب خود را به نام حزب آینده تاسیس کرد. اگر همین فردا در ترکیه انتخابات برگزار شود٬ داوود اوغلو نخواهد توانست وارد میدان رقابت شود. چرا که بر اساس قوانین حزبی ترکیه٬ تنها احزابی می‌توانند وارد رقابت انتخاباتی شوند که در نصف به علاوه 1 تمام 81 استان ترکیه دارای دفتر نمایندگی استان و شهرستان باشند و تامین این هزینه کلان برای داوود اوغلو٬ دست کم در شرایط فعلی٬ ناممکن است.
وی نخستین مصاحبه مفصل خود را با روزنامه قرار انجام داده و سه روزنامه‌نگار در برابر او نشسته و سوالات خود را بر زبان آوردند. نخست وزیر سابق ترکیه در آغاز مصاحبه کت و شلوار رسمی پوشیده اما در بخش‌های میانی مصاحبه با پیراهن ساده بدون کراوات پشت میز نشسته که نشان دهنده طولانی بودن مصاحبه است.
تسنیم برای اطلاع خوانندگان فارسی زبان٬ بخش‌های مهم این مصاحبه را منتشر کرده است.
الیف چاکر: اگر موافقید از نام و لوگوی حزب شروع کنیم. نام حزبتان را گذاشته‌اید آینده و لوگو یا نشان حزب هم یک برگ درخت چنار است. چه طور شد که به آینده و برگ چنار رسیدید؟
داوود اوغلو: با 5 گروه از دوستان مرتبط با کار گرافیک و متخصصین مرتبط با انتخاب اسم و تبلیغات٬ در استانبول و آنکارا چندین جلسه برگزار کردیم. به این نتیجه رسیدیم که در این کشور٬ آن قدر حزب تاسیس شده و تعطیل شده که تقریباً همه واژگان٬ مصرف شده‌اند و یافتن یک واژه دست نخورده٬ بسیار دشوار است. مخصوصاً که محافظه‌کارها و کردها٬ دو گروهی هستند که چندین حزب تاسیس کرده‌اند و پس از یک مقطع کوتاه٬ حزبشان تعطیل شده است. نهایتاً رسیدیم به کلمه «آینده».
در مورد نشان حزب نیز٬ همچنان که می‌دانید اغلب احزاب ترکیه از نقش سنتی و تاریخی هلال٬ استفاده می‌کنند. ما اصرار داشتیم لوگوی جدیدی داشته باشیم. چندین لوگو و نماد و اشکال مختلف را پیشنهاد کردند. اما برگ چنار٬ به محض این که بر روی میز گذاشته شد از سوی همه مورد پسند واقع شد.
یلدرای اوغور: شما سیاست‌مداری هستید که مداوماً از تاریخ و تمدن قدیم حرف می‌زنید و همه ارجاعات و رفرنس‌های شما به تاریخ است. چطور شد سراغ «آینده» رفتید؟
داوود اوغلو: به نظر من ارجاع به تاریخ٬ خالی از اشکال است. دولتمردان اروپایی٬ آمریکایی و روسی به طور مداوم در سخنان خود٬ به تاریخ ارجاع می‌دهند. با فهم گذشته٬ آینده را بهتر می‌توان ساخت. من تضادی نمی‌بینم.
الیف چاکر: حزب آینده در کجای سیاست ترکیه می‌ایستد؟ کدام گروه‌ها و طبقات را مورد خطاب قرار می‌دهد؟
داوود اوغلو: در یک جمله بگویم: «حزبی هستیم که آزادی‌خواهی و احترام به ارزش‌ها رابه طور همزمان و توامان در نظر می‌گیریم.»
نگفتیم یک حزب آزادی‌خواه محافظه‌کار هستیم٬ گفتیم آزادی خواهی و احترام به ارزش‌ها. هم ارزش‌های گذشته و هم ارزش‌ها و دستاوردهای دوران جمهوریت تاکنون.
الیف چاکر:اما چنین نیست که شما صبح از خواب بیدار شوید و بگویید٬ خوب...برویم یک حزب آزادی‌خواه عدالت‌خواه تاسیس کنیم. تمام احزاب زمینه تاریخی خاصی دارند. شما این حزب را تاسیس کردید تا با حزب عدالت و توسعه٬ تسویه حساب کنید؟ یا این که مشکلات و بن‌بست‌هایی هست که می‌خواهید از آنها عبور کنید؟
داوود اوغلو: مواجهه با مشکلات٬ یک چیز است و چیزی که خود را با آن معرفی می‌کنیم٬ یک چیز دیگر. مهم‌ترین دغدغه کنونی حزب ما این است که همه مردم و همه طبقات و گروه‌ها را مورد خطاب قرار دهد و چنان فرهنگ دموکراتیکی داشته باشیم که بتوانیم همگان را به سوی خود جذب کنیم.
ما در ترکیه دو مشکل و معضل بسیار مهم داریم: یکی حقوق و دیگری آزادی. هر دو مشکل نیز زمانی حل می‌شود که بتوانیم زمینه مشارکت همه را فراهم کنیم. در این کشور٬ همه گروه‌های سیاسی٬ حد و مرز خود را دیدند و امتحان خود را پس دادند. از اسلامی و محافظه‌کار تا ملی‌گرا و چپ و کُرد و هر گروه دیگری.
هر کسی به خوبی می‌داند که مرزهای سیاست تا کجاست و چه کاری از دستش برمی‌آید. با تکبر و غرور نمی‌توان مردم را به سوی خود جلب کرد. نباید به مردم با دیدگاه از بالا به پایین نگاه کرد. حالا یک ملی‌گرای صادق به خوبی می‌داند با نگرش قاطعانه و بسته ضدکُردی٬ نمی‌توان به نتیجه رسید.
ما باید جنبش سیاسی خاصی شویم که همه در آن جای بگیرند و جامعه ما چنان فضیلتی داشته باشد که همه گروه‌ها بتوانند همدیگر را تاب بیاورند. به همین خاطر ما برای تشکیل شورای موسسین حزب٬ به این اهمیت دادیم که انسان‌های درستکار٬ دور ما جمع شوند. افرادی باشند که به هیچ وجه به فساد مالی آلوده نشده باشند. افرادی باشند که بتوانند نگرش‌های دیگر را هم تحمل کنند و مثلاً فلان شخص یک ملی گرای ترک بوده و به حزب ما پیوسته است. هیچ اشکالی ندارد. اما ملی‌گرایی او نباید مبتنی بر دشمنی باکردها باشد.
چندین نفر از جنبش‌های سیاسی کُردی به ما پیوسته‌اند. هیچ ایرادی ندارد اما از افرادی نیستند که ترور و خشونت را تایید کنند. فلان شخص٬ یک سیاست‌مدار کاملاً اسلام‌گرا است و به حزب ما پیوسته است. هیچ اشکالی ندارد اما نباید باور دینی خود را در تضاد با آزادی دیگران ببیند.
احمد تاش گتیرن: اما هر کدام از احزابی همچون حزب عدالت و توسعه٬ حزب جمهوری خلق٬ حزب دموکراتیک خلق‌ها٬ طرفداران خود را دارند و میدان خود را یافته‌اند. آیا این شرایط برای شما دشوار نخواهد بود؟
داوود اوغلو: در حال حاضر یک فضای دوقطبی مبتنی بر جنگ سرد در ترکیه حاکم شده است. تمام کشور را به دو قطب یا دو جبهه مبتنی بر ائتلاف جمهور و ائتلاف ملت تقسیم کرده‌اند. این درست نیست. ما باید بتوانیم در حزب خود از حقوق کردها و علویان گرفته تا ترک‌ها و دیگران٬ به تمام حوزه‌ها اهمیت بدهیم. نباید مردم را ناچار کنیم که هر کسی بر اساس تفکرات دینی و سیاسی و قومی خود٬ به شکل همیشگی به فلان حزب رای بدهد و چشم خود را بر خطاها ببندد.
احمد تاش گتیرن: شما در حزب خود٬ با این همه تنوع و در شرایطی که به جای کادرهای عادی٬ افراد با تجربه و لیدر را جذب کرده‌اید٬ چگونه موازنه را برقرار خواهید کرد؟
داوود اوغلو: در یک ماه گذشته٬ دست کم 30 نفر از رفقای ما به شکل شخصی یا از طرف حزب٬ این ور و آن ور صحبت کرده‌اند. من آدمی هستم که از خطاهای گذشته٬ درس می‌گیرم. من دیدم و به خوبی می‌دانم٬ حزبی که توسط یک نفر و بر اساس شیوه و منش تک‌نفره اداره شود٬ پس از مدتی به طور کامل قوای خود را از دست می‌دهد و تمام می‌شود.
من می‌خواستم مانع از چنین چیزی شوم. به همین خاطر٬ به جناب رئیس جمهور گفتم: قربان! من به دنبال رهبری نیستم و چنین دغدغه‌ای ندارم. جنابعالی این حزب را تاسیس کردید. اجازه بدهید حزب را سازماندهی کنیم٬ قدرت بخش‌های مختلف حزب٬ نهادینه شود و کاری کنیم که این حزب صدها سال سرجایش بماند و تکان نخورد. اما اگر حزب را سازماندهی نکنیم و مکانیسم اداره کردن حزب به شکل علمی و دقیق صورت نگیرد٬ حیات حزب از دست خواهد رفت.
حزبی که وابسته به افراد باشد٬ نهایتاً به دست افراد خواهد افتاد و چیزی از آن باقی نمی‌ماند.
بارها این سخنان را هم در نهاد ریاست جمهوری بر زبان آوردم و هم در داخل حزب. همه می‌دانستند که من چنین نظراتی دارم و هدف من٬ سازماندهی کردن و نهادینه کردن حزب است. لذا به عنوان فردی که این مشکلات را از سر گذرانده‌ام٬ این آسیب‌ها را می‌شناسم و می‌دانم که منش تک‌نفره چه بلایی بر سر حزب می‌آورد٬ چگونه می‌توانم اجازه دهم که در حزب آینده٬ چنین چیزی تکرار شود؟
من با تکیه بر این دانش و ادعای خود٬ می‌گویم: باید از افراط و تفریط گریخت. کسی نمی‌تواند بگوید یک حزب به رهبر نیاز ندارد. این گفته٬ برخلاف تمام قواعد است. حزب نیاز به رهبر دارد اما باید از شیوه اداره تک‌نفره و خودمحور پرهیز کرد.
الیف چاکر: اما برخی از معاونین شما سخنان متفاوتی بر زبان آورده‌اند.
داوود اوغلو: من با دوستان صحبت کردم. به آنها گفتم که شما برنامه حزب را تایید و آن را امضا کرده‌اید و همه ما باید بر اساس همین برنامه صحبت کنیم. اما برخی از سخنان٬ در فضایی مطرح شد که دوستان ما مورد تهدید قرار گرفتند. به عنوان مثال در چند شهر به دوستان ما گفته بودند: شما می‌خواهید با حزب آینده کار کنید؟ چنین حقی ندارید.
ما معتقدیم این اقدامات درست نیست. همه باید از حقوق و قانون پیروی کنند.
الیف چاکر: آیا در این فضا کار کردن برایتان سخت نیست؟
داوود اوغلو: صادقانه بگویم. انتظار نداشتم چنین جنگ روانی گسترده‌ای راه بیاندازند. خیلی‌ها به ما می‌گویند به خاطر جسارتی که در تاسیس حزب نشان دادید٬ به شما تبریک می‌گوییم. من از شما می‌پرسم: مگر تاسیس حزب نیاز به جسارت دارد؟ دلیل اصلی این حرف‌ها فشار موجود است.
یلداری اوغور: چرا در رسانه‌ها دیده نمی‌شود؟
داوود اوغلو: ما را دعوت نمی‌کنند. ده‌ها شبکه تلویزیونی داریم که در مورد حزب ما حرف می‌زنند اما جرات ندارند٬ خود من یا یکی از رفقایم را دعوت کنند تا حرف‌هایمان را بزنیم.
زمانی که طیب بیگ می‌خواست شهردار استانبول شود٬ روزنامه‌ها تیتر زدند: او حتی نمی‌تواند کدخدا شود. اگر بخواهیم مقایسه کنیم٬ برخوردی که با ما صورت گرفته چندان هم سخت نبوده است. اما واقعاً رسانه‌ها باید از چنین رفتاری پرهیز کنند. این فشارها نمی‌تواند مانع از ارتباط ما و مردم شود.
ادامه دارد...
انتهای پیام/
