۲۵ درصد صنایع دستی خراسان جنوبی توسط عشایر تولید می‌شود
خراسان جنوبی چهارمین استان عشایری کشور است که ۲۵ درصد صنایع دستی استان توسط عشایر تولید می‌شود. قطب تولید سیاه چادر در شرق کشور نیز در روستای سیدال نهبندان است که به کشورهای حاشیه خلیج فارس، افغانستان، پاکستان و عراق صادر می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، تنها سر پناهشان سیاه چادر است گاهی هم در فصل سرد خانه‌های سنگی و گلی سقفی بر سرشان است تا جانشان را از طوفان و باران و تگرگ نجات دهد. نامشان عشایر است اینها انسان‌های کوچ نشینی هستند که مانند پدران و گذشتگان خود رسم زندگی کوچ نشینی و زندگی در طبیعت را انتخاب کرده‌اند که شاید از نظر جمعیت شناسان بهترین شیوه زندگی همین شیوه کوچ نشینی است.
زندگی عشایر در دشت‌های وسیع و سرسبز در میان شقایق‌های وحشی، لاله‌های واژگون، تپه ماهورهای ماسه‌ای و ستارگان کویر می‌گذرد اما این امر برای عشایر خراسان جنبوی به دلیل شرایط اقلیمی متفاوت است.
عشایر خراسان جنوبی با وجود مشکلات زیادی که 20 سال خشکسالی پی در پی برای آنها به ارمغان آورده، همچنان صبورانه در دو امر خطیر مرزبانی و تأمین امنیت و تولید انجام وظیفه می‌کنند.
عشایر به شیوه‌ای جذاب و باورنکردنی طی قرن‌ها و سال‌های طولانی اقدام به حفظ سنن و آداب و رسوم گذشته خود کرده‌اند و این اصالت به جاذبه‌ای برای صنعت گردشگری تبدیل شده است.
مسکن عشایر و سبک زندگی آنها، زبان، موسیقی، غذاهای محلی، صنایع دستی، رقص و لباس‌های محلی به همراه آیین‌های به جای آوردن جشن‌های عروسی و محلی از مهمترین جاذبه‌های ایلات و عشایر است.
بارزترین مشخصه ایلات و عشایر شیوه زیست آنان است که بر خلاف یک‌جا نشینان روستایی و شهری، در کوچ و نقل و انتقال دایمی سیاه چادرها و رمه‌های خود هستند.
13 درصد جمعیت استان را عشایر تشکیل می‌دهند
خراسان جنوبی چهارمین استان عشایری کشور است. 81 هزار نفر، معادل 15 هزار خانوار و 13 درصد جمعیت استان را عشایر تشکیل می‌دهند.
7 درصد عشایر کشور در خراسان جنوبی ساکن هستند و شغل عشایر استان دامپروری است و آنان در قالب 58 طایفه مستقل کوچ درون استانی دارند.
25 درصد صنایع دستی استان در اختیار عشایر است
یک میلیون دام سبک و سنگین، 34 درصد دام سبک استان، 40 درصد مراتع، 30 درصد تولیدات دامی و 25 درصد صنایع دستی استان در اختیار عشایر است.
عشایر در خراسان جنوبی سالانه 6 هزار تن گوشت قرمز، 9 هزار تن شیر و فراورده‌های لبنی تولید می‌کنند.
55 درصد جمعیت عشایر از آب شرب بهداشتی برخوردار هستند و 45 درصد آبرسانی توسط تانکر انجام می‌شود.
20 دستگاه تانکر آبرسانی روزانه 500 تا 600 متر مکعب آب به 580 نقطه جغرافیایی عشایری آبرسانی می‌شود که امید است با توجه به اعتبارات پیش بینی شده تا پایان سال جاری درصد برخورداری از آب شرب بهداشتی به 70 درصد برسد.
چادر بافی عشایر نهبندان به خارج از کشور نیز صادر می‌شود
با وجود مشکلات اعم از خشکسالی، کم آبی، مشکلات دیگر اما هنوز هنر و آوازه و تولیدات عشایر در خراسان جنوبی زبانزد است. یکی از آن هنرها چادر بافی است هنری که در برخی از نقاط کشور دیگر رواج ندارد اما در سیدال نهبندان این روزها شاهد رونق این هنر هستیم و چادر بافی عشایر نهبندان به خارج از کشور نیز صادر می‌شود.
مدیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری نهبندان در گفتگو با خبرنگار تسنیم از چادر بافی به عنوان یکی از هنرها و صنایع اصیل عشایر یاد کرد و گفت: با وجود اینکه این هنر در برخی نقاط در حال فراموشی است اما در روستای سیدال نهبندان این حرفه در کنار دامداری رونق دارد.
بیش از 30 کارگاه سیاه چادربافی در روستای سیدال فعال است
شبانی با بیان اینکه اکنون بیش از 30 کارگاه سیاه چادربافی در روستای سیدال شهرستان فعال است و سالانه بیش از یک هزار تخته سیاه‌چادر در این روستا به ارزش سه میلیارد ریال تولید می‌شود افزود: روستای سیدال نهبندان قطب تولید سیاه چادر در شرق کشور است و سیاه چادر تولیدی در این روستا به کشورهای حاشیه خلیج فارس، افغانستان، پاکستان، عراق و تمام استان‌های کشور صادر می‌شود.
وی ادامه داد: 90 درصد اهالی روستای سیدال در زمینه سیاه چادربافی فعالیت دارند، مردان روستا در زمینه ریسندگی مو و زنان این روستا در زمینه بافت سیاه چادر فعالیت دارند و روستای سیدال به دهکده صنایع دستی شهرستان نیز معروف است و مردم این روستا علاوه بر سیاه چادربافی در زمینه جاجیم‌بافی، توبافی، برک‌بافی، پارچه‌بافی، گلیم‌بافی و تابلو فرش نیز فعالیت دارند.
مدیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری نهبندان با بیان اینکه سیاه چادربافی در برخی روستاهای شهرستان از جمله حیدرآباد، چاهداشی و میغان نیز به صورت محدود وجود دارد اما این صنعت تنها در روستای سیدال است که در سطح استان از رونق خوبی برخوردار است افزود: علت بافت همیشگی سیاه چادرها از موی بز چند ویژگی مهم این مو است که مهمترین آن خاصیت بسیار مطلوب موی بز برای مقاومت در برابر رطوبت در مواقع بارندگی است زیرا آب باران از جداره آن عبور نمی‌کند.
تولید 385 تن گوشت قرمز توسط عشایر استان
حسین پور افزود: در این طرح به ازای تعداد دام هر یک از عشایر، تسهیلات ارزان قیمت یکساله برای تأمین علوفه به وی داده می‌شود که پس از گذشت دو دوره پروار شدن و فروش دامها، امکان بازپرداخت تسهیلات فراهم می‌شود.
مدیرکل امور عشایری خراسان جنوبی تصریح کرد: در طرح زنجیره تولید گوشت قرمز استان، 35 هزار رأس دام عشایر تاکنون پرواربندی شده که ارزش محصولات استحصال شده از این دامها حدود 270 میلیارد ریال است.
حسین پور بیان کرد: در این طرح 140 میلیارد ریال تسهیلات به 461 نفر عشایر از محل منابع داخلی صندوق توسعه ملی اختصاص یافت.
وی اظهار داشت: طرح زنجیره تولید گوشت قرمز با هدف تولید گوشت با کیفیت، جلوگیری از ورود دام به مراتع فقیر، عرضه نکردن دام لاغر و غیرقابل کشتار به قیمت اندک برای تأمین علوفه و نقدینگی عشایر، کوتاه کردن دست دلالان و جلوگیری از فروش زودهنگام دام عشایر اجرا می‌شود.
خراسان جنوبی دارای توانمندی و ظرفیت‌های بالایی است
مدیرکل امور عشایری خراسان جنوبی افزود: بر اساس جزءهای 1-2-3 بند ب ماده 6 قانون برنامه ششم توسعه اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی کشور معادل 30 درصد از عوارض مالیات بر ارزش افزوده در روستاها و مناطق عشایری بر اساس شاخص جمعیت به حساب دهیاری‌ها و در مناطق فاقد دهیاری (مناطق عشایری) به حساب فرمانداری‌های شهرستان واریز می‌شود تا در جهت تامین زیرساخت‌ها و آبادانی مناطق عشایری و مناطق فاقد دهیاری هزینه شود.
حسین‌پور عنوان کرد: در این راستا از اسفندماه سال 1396 تا آبانماه 1398 بیش از 100 میلیارد و 940 میلیون ریال به حساب 8 فرمانداری واریز شده که با پیگیری‌های انجام شده توسط این اداره کل تاکنون در جهت اجرای 120 پروژه مرتبط با حوزه‌های عشایری استان هزینه شده و تعداد 94 پروژه قابل اجرا نیز به فرمانداری‌ها پیشنهاد شده است.
وی ادامه داد: پروژه‌ها شامل احداث و مرمت آبشخور دامی، مرمت و بهسازی چاه مالداری، تجهیز اتراقگاه‌ها، احداث سرویس بهداشتی، احداث بند خاکی، مرمت ایلراه‌های عشایری، مرمت، بهسازی و احداث استخره آب، خرید تانکر ذخیره آب، مرمت، بهسازی واحداث حوض انبار، خرید پنل خورشیدی، احداث دیوار ساحلی و سیل بند خاکی، اجرای پل لوله‌ای بتنی، خرید تلمبه بادی و متعلقات، لوله گذاری، مرمت و بهسازی قنات است.
مدیرکل امور عشایری خراسان جنوبی اظهار داشت: عشایرخراسان جنوبی در بین شرکت کنندگان چهارمین نمایشگاه سراسری صنایع دستی جزو سه دستگاه برتر معرفی و موفق به دریافت تقدیر نامه وتندیس نمایشگاه شدند همچنین شرکت کنندگان عشایر خراسان شمالی نیز لوح تقدیر دریافت کردند.
حسین‌پور با اشاره به اینکه استان خراسان جنوبی دارای توانمندی و ظرفیت‌های بالایی است خاطرنشان کرد: نمایشگاه‌ها می‌توانند بستر مناسبی برای معرفی، عرضه ظرفیت‌های تولیدی و ارائه توانمندی‌های عشایر باشند.
وی بیان کرد: در این نمایشگاه عشایر خراسان جنوبی در حوزه‌های مختلفی از قبیل گیاهان دارویی، صنایع دستی، پخت نان، آش و کف زنی سنتی فعالیت داشته همچنین تولیدات لبنی در دو سیاه چادر عشایری برای مردم عرضه شد. در غرفه متعلق به اداره کل امور عشایر، سنگ‌های زینتی و تراش یافته توسط عشایر مورد استقبال عموم قرار گرفت.
انتهای پیام/254/ ع
