شرح نهج‌‍البلاغه آیت‌الله جوادی آملی در دل خود پژوهش‌های جدید دارد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مراسم رونمایی از کتاب «سلونی قبل ان تفقدونی»؛ تحریر آیت‌الله العظمی جوادی آملی از نهج‌البلاغه روز گذشته، 24 آذرماه، با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت‌الله مقتدایی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و جمعی از اهالی فکر و فرهنگ در سالن قلم کتابخانه ملی برگزار شد.

سید عباس صالحی در این مراسم با بیان اینکه نهج‌البلاغه نه تنها برای ما شیعیان و مسلمانان بلکه برای بشریت یک منشور ماندگار است، گفت: این کتاب تجلی یک جان بزرگ و یک انسان ‌کامل با روح متعالی بوده و هست، در عین حال این کتاب توسط کسی نگاشته شده که دارای بالاترین روح لطیف انسانی است، پس می‌توان گفت نهج‌البلاغه یک کتاب هستی‌شناسی به شمار می‌رود. مفاهیم و معانی ژرفی در این کتاب دیده می‌شود، همچنین تنوع موضوعی و فرا زمانی و مکانی جزو ویژگی‌های این کتاب است، نهج‌البلاغه در تاریخ کتب اسلامی ممتاز و متمایز است و بعد از قرآن مجید کمتر کتابی شرح و توجه مردم را همچون نهج‌البلاغه به خود جلب کرده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: نهج‌البلاغه شرح‌های فراوانی داشته اما به نظر می‌آید این شرح طعم دیگری دارد؛ البته هرکسی به نهج‌البلاغه رجوع کرده است بهره‌ای از این کتاب برده است اما شرح نهج‌البلاغه آیت‌الله جو‌ادی آملی طعم دیگری دارد.

صالحی یادآور شد: برخی از ادبا، فقها و حتی برخی محققان سیاسی و اجتماعی به این کتاب شرح زدند اما شرح آیت‌الله جوادی آملی دارای ویژگی‌های خاصی است، ایشان در حوزه دانش‌های نهج البلاغه یک متخصص جامع است، وی فقیه، فیلسوف، عارف و مفسری است که ترکیب اینها به فردی که نزدیک نهج‌البلاغه می‌شود توان مضاعف می‌دهد.

وی افزود: در شارحان نهج‌البلاغه برخی در حوزه حکمت نظری و برخی در حوزه عملی ورود پیدا کردند؛ در حالی که این شرح بر حکمت نظری و عملی ورود کرده است، نهج‌البلاغه ‌ کتابی سرشار از هر دوبال است زیرا توحید و سیاست را در خود جای داده است، بنابراین کسی که می‌خواهد به شرح این کتاب بپردازد باید بر دو حوزه توانمند باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابراز داشت: در روش‌شناسی این کتاب آیت‌الله جوادی آملی به خوبی ارتباط بین مفاهیم را بیان می‌کند، نهج‌البلاغه مفسر خود نهج‌البلاغه است و اگر کسی می‌خواهد این کتاب را بفهمد باید نهج‌البلاغه را در یک شبکه مرتبط ببیند. مناسبات قرآن کریم و نهج البلاغه در این اثر به خوبی دیده شده است، در تار و پود این اثر رفت و برگشت در حوزه تفسیر و شرح نهج البلاغه به خوبی مشهود است، در این اثر به خوبی شرح نهج‌البلاغه از قرآن را می‌بینیم و حتی بالعکس.

وی تصریح کرد: نهج‌البلاغه را وقتی می‌توان شناخت که به افق جان امام علی(ع) نزدیک‌تر شد، در واقع نمی‌توان به کلام نزدیک شد در حالی که متکلم را نشناخت، در همین راستا تصویرسازی آیت‌الله جوادی آملی از امیرالمومنین(ع) در این کتاب بسیار خوب است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: حکمت متعالی در این کتاب دیده می‌شود و کلید رسیدن به فهم این کتاب در همین حکمت است، استاد جوادی یک متکلم و ادامه دهنده شهید مطهری است و جزو کسانی است که فلسفه‌های نو را به وجود آوردند که پاسخگوی شبهات امروز باشد، در شرح نهج‌البلاغه ایشان نیز موارد زیادی را می‌بینیم که از دل کتابی از 1400 سال پیش شبهات امروز را پاسخ می‌دهد.

صالحی خاطرنشان کرد: روایات و نهج البلاغه را باید به صورت یکجا ببینیم، در یک نظام تجمیعی باید احادیث و روایات دیده شود، برای مثال اینکه ما ایام نحس داریم در این کتاب پاسخ داده می‌شود و آیت‌الله جوادی آملی می‌فرماید «زمان یک ظرف است و این مظروف است که به آن شکل می‌دهد، ظرف مکان و زمان تاثیری ندارد و این انسان‌ها هستند که به آن معنا می‌دهند».

وی اضافه کرد: در کتاب شرح نهج‌البلاغه آیت‌الله جوادی آملی پیشنهادهایی وجود دارد که می‌توان به عنوان سوژه‌های پژوهشی از آن استفاده کرد، این تالیف که به 22جلد خواهد رسید در ذیل خود پروژه‌های جدیدی را تعریف می‌کند، کلماتی که از امیرالمومنین(ع) تا به حال تفسیر نشده است در این کتاب به آن پرداخته شده و از آنها می‌توان پژوهش‌های جدیدی را رقم زد. امید است این اثر فرصتی را ایجاد کند که جامعه مسلمان و بشری بتو‌انند با نهج البلاغه بیش از پیش انس بگیرند.

آیت‌الله مرتضی مقتدایی، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور نیز در ادامه این مراسم با اشاره به بخش‌های مختلف نهج‌البلاغه گفت: این اثر را سید رضی در سه بخش گردآوری کرده است که یک بخش از آن به خطبه‌های امام(ع) اختصاص دارد که ایشان در مناسبت‌های مختلف آن را ایراد نموده‌اند. بخش دوم این کتاب ارزشمند نیز به نامه‌های حضرت امیر(ع) اختصاص دارد که به شخصیت‌های مختلف و... نوشته‌اند. بخش سوم نهج البلاغه نیز به کلمات قصار و کوتاه مام علی(ع) اختصاص دارد که دارای فصاحت، بلاغت و محتوای عالی است که با عبارت کوتاه معانی مختلف را تداعی می‌کند و روح و دل انسان را می نوازد و جذابیت جالبی دارد.

وی با اشاره به تلاش شارحان در دوره‌های مختلف برای شرح نهج‌البلاغه ادامه داد: افراد متعددی همراه مرحوم سید رضی شده و بر نهج البلاغه شرح نوشتند، ابتدا گردآوری با سید رضی بود که برادر سید مرتضی بود، این دو از علمای تشیع بودند و هر دو از شاگردان شیخ مفید، معروف است که شیخ مفید در عالم رویا میبیند که حضرت فاطمه زهرا(س) دست دو فرزندش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را گرفته و به محل تدریس شیخ یعنی مسجد «کرخ» آمده و می فرماید: ای شیخ به فرزندان من فقه تعلیم کن. شیخ روز بعد صبح هنگام در مسجد بانوی مکرمه ای را دید که دست دو فرزندش را گرفته و عینا همان جمله را به شیخ می گوید و آن عالِم و فقیه بزرگوار به خاطر خوابی که دیده بود اشک ریخت و تطبیق کرد و متصدی استادی آن دو شد و تا آخر نیز مرحوم سید مرتضی و سید رضی از درس این عالم بزرگوار استفاده می کردند.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور در ادامه با بیان اینکه سخنان امیرالمومنین در قالب نهج البلاغه خیلی در بین مردم‌ بسط داده نشده و امیدواریم مردم با کلمات امیرالمومنین(ع) بیشتر روبرو شوند و در زندگی خود پیاده کنند، افزود:  باید قدر این نعمت بزرگ‌ یعنی نهج البلاغه را دانست. برخی از بزرگان نهج البلاغه را با قرآن تطبیق کردند و معتقدند که کلام نهج البلاغه همان مطالب قرآن است اما با الفاظ دیگری است. از دیدگاه این بزرگان نهج البلاغه تفسیری دیگری از قرآن کریم است.

وی ادامه داد: امیرالمومنین(ع) در خطبه 93 نهج البلاغه می‌فرماید «از من سؤال کنید قبل از آنکه من دیگر در بین شما نباشم و هر واقعه‌ای که در عالم اتفاق افتاده یا خواهد افتاد من به شما خواهم گفت»، همچنین در خطبه 198 به شکل دیگری می‌فرماید « از من سوال کنید من به طرق آسمان‌ها بیشتر از طرف زمین آگاه هستم».

وی یادآور شد: شرحی که آیت‌الله جوادی آملی در این کتاب نوشته اند بسیار خوب و مفید است و امیدواریم این اثر بیش از پیش در جوامع اسلامی جای خود را باز کند، این کتاب تا به امروز دو جلد آن منتشر شده است البته کارهای تحقیقاتی این اثر کامل شده است و تنها چاپ آن باقیمانده است که امیدواریم تمام نسخه‌های این شرح چاپ شود.

آیت‌الله مقتدایی در پایان خاطرنشان کرد: امید است نهج البلاغه بین مردم یک فرهنگ دینی شود و در زندگی تمام انسان ها به کار گرفته شود، امیدواریم این شرح نهج البلاغه هم تاثیر خود را بروی جامعه بگذارد.

اشرف بروجردی نیز در این مراسم با اشاره به این حدیث امام علی(ع) که فرمودند «العلماء باقون مابقی الدهر اعیانهم مفقودة و آثارهم فی القلوب موجودة»، به این معنا که علما همواره باقی هستند، گفت: تکریمی که امروز در این محفل به جا آورده ایم از سه چیز است؛ اول قلم با تأکید بر آیه «نون و القلم و ما یسطرون» و همچنین این روایت شناخته شده که فرمود: «مِدادُ الْعُلَمآءِ أَفْضَلُ مِنْ دِمآءِ الشُّهَداءِ». همه ما می دانیم که جان عزیز است و شهید چه جایگاهی نزد خداوند دارد اما مدادی که دست علما است از آن هم شریف‌تر است. دومین مسئله تکریم عالم است که براساس آن پیامبر اکرم(ص) در حدیثی با اشاره به اهمیت این موضوع فرموده‌اند: ««عُلَماءُ اُمّتی کانْبیآءِ بنی اِسرائیل» و این در حقیقت کار را بر ما سخت می‌‌کند که ارزش و قدر و منزلت علما و منزلت کسانی که حقایق جهان را پیش روی ما می‌گشایند را پاس بداریم. همچنین سومین تکریم نیز تکریم از نهج ‌البلاغه یا به عبارتی تکریم از علم است که امام علی(ع) مصداق تمامیت این علم است، چنانکه حضرت رسول(ص) فرمود: «أنَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ المَدینَةَ فَلیَأتِ البابَ...» به این معنا که من شهر علم و علی(ع) دروازه آن است و کسی که می‌خواهد به شهر وارد شود، باید از در آن ورود کند.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه احادیث ائمه(ع) نشان می‌دهد که دانش برای نجات بشر آمده است و قصد دارد تا انسان را از گمراهی نجات دهد، یادآور شد: در این میان سازمان اسناد و کتابخانه ملی وظیفه دارد تا از علمایی که در حوزه تولید فکر و علم نقش‌آفرینی می‌کنند، تجلیل کرده و مقام آنها را پاس بدارد. همه آنچه را که علما تبیین کرده‌اند، به دست نسل‌های آینده خواهد رسید. در این میان مهمترین مسئولیت این سازمان، حفظ و نگهداری این دستاوردها برای ایجاد زمینه رشد است.

بروجردی با اشاره به برگزاری مراسم رونمایی کتاب آیت‌الله جوادی آملی تأکید کرد: این مراسم به ما یادآوری می‌کند که قدر و منزلت علما را بدانیم. این مجموعه شامل 22 جلد خواهد بود که امروز دو جلد از آن رونمایی خواهد شد. معرفتی که در نهج‌البلاغه نهفته گنجینه‌ای ناگشوده است و رسالت اندیشمندان و علمای ما بر این است که این دانش، گنجینه و ذخیره را به کار بگیرند و در پیش روی نسل امروز قرار دهند.

انتهای پیام/