«داروی جان»؛ خوشه‌ای از خرمن هنر عطار در مضمون‌آفرینی
«داروی جان» به بررسی تکرار مضامین و روش‌های هنرمندانه عطار برای بازگویی این مضامین می‌پردازد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ابراهیم قیصری، نویسنده، در کتاب «داروی جان» به بررسی تکرار مضامین در آثار عطار نیشابوری از جمله در تذکرةالاولیا و منطق‌الطیر می‌پردازد. نویسنده با ارائه مصادیق متعدد تلاش دارد تا به مخاطب نشان دهد که عطار یک مضمون را به چه روشی بیان می‌کند که هم هنرمندانه است و هم موجب کسالت مخاطب را فراهم نمی‌کند.
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: شیخ فریدالدین عطار نیشابوری شاعر و عارف قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری را اهل ادب و عرفان، به واسطه دو اثر مشهور وی یعنی تذکرةالاولیا و منطق‌الطیر نیک می‌شناسند؛ هرچند آثار دیگرش چون مصیبت‌نامه، الهی‌نامه، اسرارنامه و مختارنامه نیز از شهرت بسزایی برخوردارند. از میان اینها که برشمردیم، تذکرةالاولیا معروف‌تر از آن است که نیاز به معرفی داشته باشد و چنانکه از عنوان کتاب برمی‌آید مجموعه‌ای است گرانقدر در شرح احوال و اقوال مشایخ و مشاهیر بزرگ صوفیه که نویسنده با مطالعه آثار پیشینیان و غور و بررسی در آنها و اطلاعات خود فراهم آورده است. دقت در این کتاب ارجمند نشان می‌دهد که مؤلف از کتب معتبری در تراجم احوال این قوم مانند طبقات‌الصوفیه، رساله قشیریه، کشف‌المحجوب هجویری غزنوی و چند متن دیگر در این زمینه به زبان تازی در مطالعه گرفته بوده است. ارزش و اعتبار این مطالب تا به حدی است که عطار بسیاری از نکته‌ها و حکایات تذکرةالاولیا را در آثار منظوم خود نیز که پیش از این یاد کردیم، بازگو می‌کند. این نقل‌ها و بازگویی‌ها ظاهراً مکرر به نظر می‌رسد ولی لطف سخن و شیوه داستان‌سرایی شیخ ما آنچنان است که نه تنها موجب ملال خاطر خواننده نیست بلکه این گفته شیرین حافظ را به یاد می‌‌آورد که فرمود:
یک قصه بیش نیست غم عشق و این عجب
کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است
... گاهی تکرار حکایت و موضوع آن در خود «تذکرة الاولیاء» با اندک تغییری در صحنۀ داستان و اشخاص دیده می‌شود. از باب مثال موضوع تکلف میزبان در شمع و چراغ افروختن در مهمان کردن صوفیان، یک بار به نام احمد خضرویه می‌آید و دیگر بار به نام شبلی بازآوری می‌شود و البته در هر دو مورد، زیبا و دلنشین است.
در برخی از داستان‌های تکراری «تذکرة الاولیاء»، اسلوب و چارچوب داستان یکی است؛ ولی پیام موردنظر و مضمون کلام تفاوت دارد. از دیگر مکررات و بازآفرینی در «تذکرة الاولیاء» نسبت دادن کرامتی واحد به دو تن از اولیاست؛ با این تفاوت که صحنه‌آرایی در داستان اول، جلوۀ بیشتری دارد.
نشر کتاب سرزمین اثر حاضر را در 300 نسخه و در 316 صفحه در اختیار علاقه‌مندان به ادبیات عرفانی و کلاسیک فارسی قرار داده است.
انتهای پیام/
