تلویزیون در دهه اول محرم/ باید طرحی نو در انداخت

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تلویزیون دهه اول محرم و تاسوعا و عاشورای امسال فارغ از فقدان سریال‌های جدید تأثیرگذار، برنامه‌ها و اتفاقات جدیدی را رقم زد. البته «مرضیه» شبکه دو از شنبه، «ترور خاموش» شبکه یک از جمعه و «ستایش» شبکه سه از روز جمعه روی آنتن خواهند رفت.

سیما در ایامی که گذشت، ضمن پخش دو مینی‌سریال به نام‌های «وقت صبح» شبکه یک و «دریا نزدیک است» شبکه سه و بازپخش آثار محبوب و ماندگاری چون «مختارنامه» و «شب دهم» به انعکاس مراسم عزاداری در جای جای ایران اسلامی پرداخت و سخنرانی‌ها و میزگردهایی را با حضور چهره‌های علمی حوزه و دانشگاه به بینندگان خود عرضه کرد که بیش از پیش گفت‌وگو محور بودن اغلب برنامه‌های این ایام را نمایان و یکنواختی در انتخاب سبک برنامه‌سازی در ایام عزاداری را جلوه‌گر می‌کرد.

دوربین سیما در میان عزاداران از چابهار تا ارس

امسال یکی از برنامه‌های صداوسیما برای بزرگداشت محرم و عاشورای حسینی پخش تصاویر عزاداری مردم و آیین‌های سوگواری در مناطق مختلف کشور بود.

در تاسوعا و عاشورا، شبکه‌ها نمایش زنده تصاویر سوگواری مردم و هیئت‌ها در همه نقاط ایران زمین را در دستور کار قرار دادند؛ از چابهار و سیستان و بلوچستان تا سواحل رود ارس، از خوزستان تا خراسان شمالی، از قم و تهران تا کردستان، اصفهان، شیراز، چهارمحال و بختیاری و ... همه نقاط این کشور، تحت پوشش دوربین‌های سیما بودند و جلوه‌های زیبای آئین‌های عاشورایی به نمایش درمی‌آمد.

 صداوسیما روایتگر شوری که مردم خالق آن بودند

تصاویری که افزون بر زیبایی و شور عاطفی و اعتقادی، سرشار از نمودهای فرهنگی و اجتماعی هستند؛ گردهمایی انسان‌هایی از طیف‌های مختلف اجتماعی و با رسوم گوناگون در یک زمان و در نقاط مختلفی از کشور که همه خود را به یک منبع والا وصل می‌کنند، نمایشی عظیم، دراماتیک و پر از حماسه است که خالقان اصلی آن، خود مردم هستند.

اهمیت دیگر پخش این تصاویر، مشارکت مردم در تولید برنامه برای صداوسیماست؛ یعنی این بار فقط مردم مخاطب صداوسیما نبودند بلکه صداوسیما هم مخاطب ملت قرار گرفت و پیام عاشورایی آنها را دریافت کرد و بازتاب داد. به همین ترتیب، میان رسانه ملی و حماسه ایرانیان در پاسداشت پرشور قیام حسینی(ع) پیوندی زیبا برقرار شد. اما برنامه‌های ترکیبی، مستند و گفت وگو محور نیز متفاوت‌تر از هر سال به سمع و نظر مخاطبان سیما رسیدند.

«این شب‌ها» و حسینیه‌ای تصویری در شبکه یک

از جمله برنامه‌های سیما در محرم امسال، می‌توان به «این شب‌ها» اشاره کرد که از شبکه اول سیما پخش شد؛ این برنامه به طور زنده و با اجری مجید یراق‌بافان و با حضور کارشناسان مذهبی به حسینیه‌ای تصویری تبدیل شد؛ برنامه‌ای که ضمن پخش تصاویری مستقیم از بارگاه قدسی امام حسین(ع) در کربلا، هم به تحلیل ابعاد مختلف قیام عاشورا می‌پرداخت و هم برای لحظاتی بینندگان خود را به سیر معنوی وقایع عاشورای سال 61 هجری می‌برد و قطراتی اشک از ایشان می‌ستاند.

«تکیه‌گاه» با اجرای فرهاد جم

شبکه دو نیز با برنامه‌ «تکیه‌گاه» در قالبی متفاوت و جدید به مفاهیم عاشورایی توجه کرد؛ انتخاب یک بازیگر (فرهاد جم) برای اجرای این برنامه، باعث متفاوت شدن حال و هوای آن شد، چرا که وی به جای اجرای عادی و مرسوم، به ایفای نقش و بازیگری می‌پرداخت؛ یعنی برخلاف شروع برنامه‌های گفت‌وگومحور که معمولاً به طور خشک و رسمی اتفاق می‌افتد.

فرهاد جم، برنامه را با ایفای یک نقش شروع می‌کرد و در حین مصاحبه با مهمان برنامه نیز سعی می‌کرد فضایی صمیمی را بر برنامه حاکم کند؛ استفاده از فضای مجازی و پخش تصویر از ابزارهای جدیدی چون تلفن همراه نیز منجر به تازه شدن حال و هوای این برنامه شد؛ حضور رزمندگان دفاع مقدس و پدر شهدای جنگ تحمیلی و افراد خاصی که حرف‌هایی متناسب با موضوع برنامه برای گفتن داشتند نیز از دیگر عوامل تازگی و جذابیت این برنامه شد.

«کوی محبت» و حضور در اماکن زیارتی

برنامه «کوی محبت» نیز با هدف بررسی سیره اهل بیت(ع) از بقاع متبرکه، امامزاده‌ها و اماکن زیارتی روی آنتن شبکه دو سیما رفت؛ این برنامه با حضور اساتید حوزه و دانشگاه مانند حجج‌اسلام ماندگاری، کازرونی، انصاری، ثمری، حشمت‌الله قنبری و ... ابعاد شخصیتی ائمه اطهار(ع) را بررسی می‌کرد.

استفاده شبکه سه از کارشناس تاریخ اسلام در پخش مستقیم از کربلا

شبکه سوم سیما نیز ویژه برنامه «بر آستان خورشید» را در ایام عزاداری دهه اول محرم روی آنتن برد؛ آنچه این برنامه را متفاوت جلوه داد، پخش مستقیم از جوار حرم سیدالشهداست؛ برنامه‌ای با اجرای سیدکاظم احمدزاده و کارشناس تاریخ اسلام، دکتر رجبی دوانی، تحلیل‌ها و روایاتی سنجیده و غنی را از قیام عاشورا ارائه می‌داد؛ این برنامه نیز با ایجاد بخشی مربوط به پیام‌های تصویری مخاطبان درباره موضوع برنامه، جنبه مشارکتی پیدا کرده است؛ همچنین پخش تصویرهای زنده و مستقیم از حرم امام حسین(ع) و بین‌الحرمین جلوه‌ای خاص به این برنامه بخشید.

شبکه چهار و مقتل‌خوانی ساعد باقری

شبکه چهار سیما ویژه برنامه ادبی «سرگذشت» را در شب‌های سوگواری برای اباعبدالله(ع) به پخش رساند؛ برنامه‌ای با اجرای ساعد باقری، از شاعران مطرح معاصر کشورمان که در این برنامه به شرح (مقتل‌خوانی) و خوانش اشعار عاشورایی پرداخت و شیفتگان ادبیات را سیراب کرد؛ موضوع اصلی برنامه سرگذشت، بازخوانی و شرح کتاب «گنجینه‌الاسرار» عمان سامانی، از شاعران و مرثیه‌سراهای کهن بود. قطعات آوازی میرعلی اکبر حجازی نیز نقش چاشنی موسیقایی این برنامه فاخر را به عهده داشت.

نگاه «تهرانگرد» شبکه پنج به آیین‌های عاشورایی

از دیگر برنامه‌های قابل توجه سیما در دهه اول محرم امسال «تهرانگرد» بود که از شبکه پنج پخش می‌شد؛ این برنامه یک مجموعه مستند تلویزیونی است که به طور عام به معرفی جاذبه‌های گردشگری و طبیعی تهران می‌پردازد، اما در ایام سوگواری سالار شهیدان، به تکایا و هیئت‌های عزاداری اختصاص داشت؛ در هر قسمت از این برنامه، یکی از مناطق تهران انتخاب می‌شد و مراکز و آئین‌های عاشورایی را نمایش می‌داد؛ معرفی زیارتگاه‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های مذهبی و مصاحبه با چهره‌های بزرگ محل، ازجمله  پیرغلامان، اجزای این برنامه را تشکیل می‌داد.

این گزارش ضمن انعکاس غلبه محوریت تولید برنامه‌هایی در سبک گفت‌وگو، این هشدار را به برنامه‌سازان مناسبتی تلویزیون می‌دهد که باید طرحی نو در این زمینه در اندازند تا مخاطب در شبکه‌های مختلف، شاهد برنامه‌های متعدد در یک سبک تکراری نباشد. 

انتهای پیام/