ظریف: امضای کنوانسیون حقوقی دریای خزر منوط به مصوبه مجلس است

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه که به منظور پاسخ به برخی سوالات نمایندگان درباره سهم ایران از بستر، زیربستر و پهنه دریای خزر به مجلس رفته بود،‌ طی سخنانی با اشاره به چارچوب سیاسی و حقوقی کنوانسیون دریای خزر اظهار داشت: حساسیت جمهور ی اسلامی ایران به تمامیت ارضی و استقلال کشور به گونه‌ای بوده که ما افتخار می‌کنیم تنها حکومتی که حتی یک وجب از خاک یا آب ایران را مورد مذاکره قرار نداده، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران  بوده است. علی‌رغم فشارهای فراوان و جنگ تحمیلی 8 ساله،  این افتخار بزرگی برای رهبری نظام و مردم است که در برابر این فشار مقاومت‌ کردند و با خون‌ پاک شهدا حتی یک وجب از خاک خود را به بیگانگان تسلیم نکردیم.

وی افزود: جمهوری اسلامی از ابتدای فروپاشی دولت شوروی تمام تلاش خود را برای حفظ منافع ایران در دریای خرز به کار بسته است. وزارت امور خارجه با هدایت شورای عالی امنیت ملی مسئولیت مذاکراتی که در قالب کنوانسیون حقوقی دریای خزر مطرح بوده، بر عهده داشته است. این مذاکرات دشواری بسیاری داشته  و تمام تلاش ما این بوده که حق جمهوری اسلامی محفوظ بماند و علت به طول انجامیدن 21 ساله این مذاکرات نیز همین مسئله بوده است. 

ظریف گفت:‌ در طول این 21 سال پروتکل‌های زیادی با موضوعات مختلف از جمله حفاظت از محیط زیست دریای خزر،  ماهی‌گیری در این دریا مطرح شده و در نهایت نیز کنواسیون جامع حقوقی دریای خزر که موضوع اصلی مذاکرات ما در 21 سال اخیر بوده، به نتیجه رسید. این کنواسیون در سال 95 و 96 مراحل نهایی مذاکراتی خود را طی کرد و پس از آن مراحل داخلی در کشورها طی شد.

 وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: اینکه کنوانسیون در سال 97  پس از تصویب شورای عالی امنیت ملی امضا شد به این معنا نیست که کنوانسیون در سال 97 مذاکره شده بود بلکه این مذاکرات در 21 سال اخیر ادامه داشته. البته بخشی اصلی این مذاکرات در سالهای 94 تا 96 در جریان بوده است. و اینطور نیست که ما در شرایط تحریمی سال 97 این کنوانسیون را به امضا رسانده باشیم و در این سال صرفا طی مراحل قانونی که اکثر آن نیز در ایران انجام شده بود کنوانسیون در سال 97 به امضای سران 5 کشور عضو کنواسیون در آمد. دولت در زمانی که مراحل اولیه را طی کند در آن زمان دولت کنوانسیون را برای تصویب به مجلس ارائه خواهد کرد و هیچ چیز بدون تصویب مجلس حتما نهایی نخواهد شد. 

ظریف با بیان اینکه در سوالات دوستان مطرح شده که آیا ما در این کنوانسیون سهمی برای جمهوری اسلامی از بستر و زیربستر دریای خزر مشخص کردیم یا خیر،گفت: درباره پهنه آبی با توجه به مشکلاتی که در دهه 70 در مسئله زیربستر ایجاد شد و کشورهای ساحلی خلیج فارس در توافقاتی دوجانبه مشکلات خود را حل کردند، در مسئله روی آب توافق کردیم تنها در صورتی تقسیم روی آب مورد تایید است که با موافقت 5 کشور باشد. کار دیگری که در کنوانسیون شده برای ترسیم خط مبدا است. سواحل دریای خزر در جمهوری اسلامی سواحل مناسبی نیست و سواحل ما تقریبا صاف است و برخلاف سایر کشورها که در ترسیم خط مبدا به روش سنتی می‌توانستند حقوق بیشتری نسبت به ایران داشته باشند.

وی افزود: به همین خاطر بود که تواقق کردیم که خط مبدا باید مورد توافق هر 5 کشور باشد و ثانیا به صورت ویژه در ماده 1 کنوانسیون اعلام شده که کشورهایی که سواحل نامناسبی دارند، باید از وضعیت ویژه‌ای برخوردار باشد و باید خط مبدا جمهوری اسلامی به گونه‌ای ترسیم شود که ایران باید دریای سرزمینی متناسبی با کشورهای همسایه داشته باشد لذا تمامی پیش‌بینی‌ها برای اینکه کشورهای همسایه و شریک در دریای خزر نتوانند به شکل دوجانبه توافقی را امضا کنند، در نظر گرفته شده است.

وزیر امور خارجه گفت: بنابراین ما در این کنوانسیون توانستیم بندی را بگنجانیم که دیگران نمی‌نتوانند خط مبدا را براساس توافقات زمان شوروی سابق به اجرا برسانند. به غیر از این نکته که تضمینی برای تامین منافع ما است،‌هیچ تصمیم‌گیری درباره بستر و زیربستر یا پهنه دریای خزر شکل نگرفته  و آنچه در کنوانسیون حقوقی مورد توافق قرار گرفته،  ترکیبات زیست محیطی و کشتیرانی، تعیین حدودی که بعد از تایید خط مبدا صورت می‌گیرد، منظور شده است. 

وی یادآور شد: نکته‌ای که باید درباره امنیت ملی به آن توجه کرد این است که سیاست ما داشتن رابطه خوب با همسایگانمان است که این توافق این هدف را میسر می‌کند. از سوی دیگر این کنوانسیون  مانع از این می‌شود که پهنه دریای خزر تبدیل به بستری برای  حضور نیروهای نظامی بیگانه بویژه ایالات متحده شود. 

ظریف تاکید کرد: ما در رابطه با آب‌های جمهوری اسلامی و تمامیت جمهوری اسلامی با هیچ کشوری تعارف نداریم و حتما از تمامیت ارضی و آبی کشور دفاع می‌کنیم. ما بلافاصله پس از تعیین خط مبدا توسط پنج کشور قطعا مفاد توافق شده در کنوانسیون را برای  امضای نهایی، به مجلس ارسال می‌کند.

ظریف در ادامه یادآور شد: روابط بین الملل بر اساس اعتماد نیست بلکه بر اساس حمایت از منافع ملی بوده و ما هیچ‌گاه منافع ملی‌مان را به هر دلیلی به حراج نمی‌گذاریم، هیچ کشوری هم نمی‌تواند چشم طمع داشته باشد. ایران با کشورهایی که با ما دشمنی نمی‌کنند رابطه خوب برقرار کرده و با روسیه نیز رابطه راهبردی و دوستی داریم.

وی با تأکید بر اینکه هیچ‌کس برای منافع ملی ما دل نمی‌سوزاند، افزود: ما در مذاکرات تمام موارد مرتبط با منافع ملی را در نظر گرفتیم، موضوع محیط زیست نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است لذا در کنوانسیون تأکید کردیم، تصویب کنوانسیون رژیم حقوقی منوط بر تصویب پروتکل الحاقی است.

وزیر امور خارجه به موضوع امنیت دریای خزر اشاره کرد و گفت: امنیت دریای خزر به 5 کشور ساحلی سپرده شده و این به معنای حضور بدون اجازه نیروهای دریایی سایر کشورها تا ساحل ایران نیست، در واقع این کنوانسیون اجازه نمی‌دهد سایرین بدون اجازه وارد آب‌های سرزمینی و حتی وارد مرز 15 مایلی ما شوند.

وی  با بیان اینکه کنوانسیون با چشم باز امضا شده است، تصریح کرد: علیرغم تبلیغات سلطنت‌طلبان در رژیم گذشته که حتی یک کشتی ایرانی تا مرز حسین قلی آستارا نرفته است، مشاع بودن نیز مبنای حقوقی ندارد زیرا در دریای سرزمینی و منطقه ویژه کشورهای ساحلی دارای حق مالکیت و حق ویژه ماهیگیری هستند بنابراین بحث 50 درصد هیچ‌گاه در کنوانسیون نیامده و این حق را برای هیچ‌کدام از طرفین ایجاد نکرده است.

ظریف خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران تنها حکومتی است که در تاریخ معاصر ایران یک وجب از سرزمین را علیرغم فشارها از دست نداده است، در مورد موضوع بستر و زیربستر نیز واقعیت مسئله را روشن کرده، بین قزاقستان و روسیه درباره قسمت شمالی توافقی صورت گرفته اما ما اجازه ندادیم درباره محیط جنوبی که به ایران هم مربوط است توافق یا اکتشافی انجام شود البته با آذربایجان به توافقاتی رسیدیم و موضوعات را با ترکمنستان هم مطرح کردیم.

وی تأکید کرد: در دولت جمهوری اسلامی ایران تمامیت ارضی و سرزمینی به عنوان امر مقدس مورد تأکید رهبری، نمایندگان، ریاست جمهوری، شورای عالی امنیت ملی و وزارت خارجه است و ذره‌ای هم عقب‌نشینی نخواهیم کرد.

وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه مذاکرات درباره دریای خزر در زمان اوج قدرت جمهوری اسلامی ایران انجام گرفته است، گفت: با این حال ما معتقدیم امروز نیز در حوزه میدانی و بین‌المللی در اوج قدرت هستیم و آمریکا علیرغم هزینه‌های فراوان و محکومیت ایران در محیط بین‌الملل نتوانسته به اهداف خود دست یابد.

این عضو کابینه دولت دوازدهم تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در موارد حضور نظامی و ورود به منطقه و حتی دریای سرزمینی سیاست‌های خود را تثبیت کرده است، کنوانسیون پس از تعیین خط مبدأ قطعاً باید مورد نظر مجلس قرار گیرد و اگر دوستان آن را نپذیرند ما به 4 کشور مصوبه مجلس را اعلام خواهیم کرد هر چند شرایط خوبی نخواهد بود اما مجلس تصمیم‌گیری نهایی را انجام می‌دهد.

انتهای پیام/