گزارش| دورنمای مبهم توافقات روسیه-آمریکا در عرصه کنترل تسلیحات و پیوستن چین به آن

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو امروز (پنج شنبه) نوشت: "سرگئی ریابکوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه مذاکرات روز چهارشنبه  خود "جان سالیوان" معاون اول وزیر خارجه آمریکا در ژنو را مذاکراتی حرفه‌ای و سازنده نامید.

ریابکوف یادآور شد : «ما مذاکراتی کاملاً حرفه‌ای و در مجموع سازنده داشتیم. هرچند، مسلماً اختلاف در مواضع دو کشور همچنان باقی است و این مواضع بر یکدیگر مطابق نیست و تنها با یک تلاش از بین نخواهد رفت و به طور کلی چنین وظیفه‌ای نیز در نظر گرفته نشده است.» به گفته وی، طرف روسی از این مسئله رضایت دارد که ایالات متحده از مسئله مهم کنترل تسلیحات به عنوان روشی برای تامین امنیت خویش صرف نظر نکرده است.

ریابکوف یادآور شد که آمریکا به طور مناسب به پیشنهادات روسیه برای بررسی امکان تمدید پیمان کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی (استارت-3) واکنش نشان نداده است. وی گفت: «ما از این زاویه به وضعیت موجود نگاه می‌کنیم که پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی راهبردی با گذشت زمان اگر همچنان به قوت خویش باقی بماند، می تواند ابزاری برای کنترل برخی انواع تسلیحات جدید باشد. ما امیدوار هستیم که اگر آمریکا نیز از روش ما پیروی کند، ادامه اجرای تعهدات دو کشور در این چارچوب سازنده خواهد بود. ولی همان طور که انتظار می رفت، همتایان آمریکایی ما هنوز مواضع خود در این رابطه را اعلام نکرده‌اند.»

به گفته ریابکوف، مقامات مسکو بر این عقیده هستند که ظاهراً این مسئله هنوز در داخل ایالات متحده در حال بررسی و کار است و مواضع متفق‌القولی در این باره وجود ندارد.

معاون وزیر خارجه روسیه تاکید کرد که هر توافقنامه جدیدی بین مسکو و واشنگتن در زمینه کنترل تسلیحات باید بتواند تسلیحات تهاجمی و تدافعی که در حال حاضر در چارچوب پیمان استارت-3 گنجانده می‌شود، را پوشش دهد. به گفته ریابکوف، دیپلمات‌های روسی و آمریکایی این مسئله را مورد بررسی قرار دادند که پیمان مربوط به کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی می تواند به عنوان ابزاری برای کنترل تسلیحات نظامی جدید مشخص که در زمان امضای این توافقنامه در سال 2010 وجود نداشتند، مورد استفاده قرار بگیرد.

معاون وزیر خارجه روسیه یادآور شد که در جریان مذاکرات ژنو، طرفین تاثیر فناوری‌های جدید از جمله «فناوری‌های مافوق صوت» در امنیت بین المللی را مورد بررسی قرار دادند. به گفته وی، همچنین موضوع امنیت اطلاعاتی-ارتباطاتی در سطح جهان نیز در این گفتگوها مطرح شد.

لازم به یادآوری است که در حال حاضر مذاکرات بین مقامات بلندپایه سیاسی روسیه و آمریکا در زمینه ثبات راهبردی در ژنو در حال انجام است.

روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» پیش از این در تحلیلی نوشت: با وجود آغاز رایزنی‌ها بین روسیه و آمریکا درباره ثبات راهبردی نمی‌توان انتظار زیادی برای حل و فصل مشکل پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط داشت. ضمن اینکه امکان تمدید پیمان کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی، معروف به «استارت-3 » که زمان اجرای آن در سال 2021 به اتمام می‌رسد نیز همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

رسانه‌های گروهی آمریکایی به نقل از منابع خبری در وزارت امور خارجه این کشور اعلام کرده اند که صحبت درباره تمدید پیمان استارت-3 هنوز پیش از موعد است، و این موضوع باید سال آینده مورد تصمیم گیری قرار بگیرد.

"سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه قبل از انجام مذاکرات ژنو، گفته بود، مسکو نگران نامشخص بودن مواضع طرف آمریکایی درباره مسئله تمدید پیمان کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی است. به گفته وی، مشخص نیست آمریکایی‌ها چه برنامه‌ای دارند. برخی معتقدند که این توافقنامه لازم است، برخی دیگر تمدید پیمان استارت را تنها در صورت پیوستن چین به آن ممکن می‌دانند.

لاوروف معتقد است، این مسئله نیز موجب نگرانی روسیه ست که در دکترین هسته‌ای جدید آمریکا آستانه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای به شدت پایین آمده است. در حالیکه آمریکا از پیمان سپر ضدموشکی خارج شده و پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط هم در حال نابودی است که این مسئله، تاثیر زیادی بر امنیت بین‌المللی خواهد داشت.

روسیه عدم علاقه‌مندی چین به پیوستن به مذاکرات کاهش تسلیحاتی را درک می‌کند

سرگئی لاوروف درباره امکان مشارکت چین در مذاکرات مربوط به کاهش و کنترل تسلیحات راهبردی هسته‌ای یادآور شد، آمریکا علاقه مند به پیوستن چین به این گفتگوهاست. در مسکو عقیده بر این است که در صورت برگزاری رایزنی‌های سه جانبه، مسلماً این مسئله مفید خواهد بود، اگر مواضع طرفین روشن شود.

در این رابطه، "گنگ شوآنگ" سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که جمهوری خلق چین، همانطور که بارها اعلام شده، دلیلی برای شرکت در مذاکرات احتمالی سه‌جانبه با آمریکا و روسیه درباره سلاح‌های هسته‌ای نمی‌بیند. وی یادآور شد که گستردگی نیروهای هسته‌‌ای چین در سطح محدود و تنها برای تامین امنیت و دفاع از این کشور در نظر گرفته شده و با ذخایر تسلیحات هسته‌ای روسیه و آمریکا قابل مقایسه نیست. البته مقامات بلندپایه مسکو بارها درک کامل خود از مواضع پکن درباره تسلیحات هسته‌ای را اعلام کرده‌اند.

وزیر امور خارجه روسیه روز گذشته در مصاحبه با روزنامه «آرگومنتز و فکتس» اعلام کرد، که چین اصلاً تهدیدی برای روسیه بشمار نمی رود. به گفته لاوروف، مسائل مرزی بین روسیه و چین در مراحل پایانی حل و فصل قرار داشته و هیچ ادعای ارضی بین دو کشور وجود ندارد و توافقنامه حسن همجواری، دوستی و همکاری بین دو کشور که در سال 2001 به امضا رسیده بود، در هر دو کشور به تصویب رسیده و برخی تلاش ها برای گسترش "افسانه تهدید از جانب چین" ساخته و پرداخته ذهن کسانی است که نگران توسعه سازنده در روابط روسیه و چین هستند.

در واکنش به اظهارات، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز صبح امروز اعلام کرد که مقامات پکن ارزش زیادی برای اظهارات وزیر خارجه روسیه درباره افسانه تهدیدات از جانب چین قائل هستند.

این دیپلمات تاکید کرد، سخنان لاوروف بسیار دقیق و مثبت بود و گویای روابط قابل اعتماد دوجانبه بین روسیه و چین است که طی سال های گذشته به طور بی‌سابقه ای در حال توسعه می باشد. وی یادآور شد که روسیه و چین در ماه جولای سال 2001 پیمان مربوط به حسن همجواری، دوستی و همکاری بین دو کشور را امضا کردند و در این سند فقدان هرگونه ادعای ارضی بین دو کشور مورد تایید قرار گرفته است. وی افزود: «هر گونه تلاش برای ضربه زدن به روابط دوستانه بین روسیه و چین با شکست روبرو خواهد شد.»

از بین رفتن پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط به نفع روسیه و آمریکاست

به عقیده برخی کارشناسان ، امکان نجات پیمان نابودی موشک‌های برد کوتاه و متوسط دیگر وجود ندارد. ولی در شرایط کنونی لغو این پیمان هم به نفع روسیه و هم به نفع آمریکا خواهد بود، چرا که امکان تولید و استقرار موشک‌های استقرار زمینی با برد پرواز 500 الی 5500 کیلومتر را به دو کشور می دهد و اینها دقیقاً موشک‌هایی هستند که ارتش چین تعداد زیادی از آنها را در اختیار دارد.

به گفته کارشناسان، توان بالقوه هسته‌ای چین از لحاظ ژئوپولیتیکی می تواند نه تنها پایگاه‌ها و تاسیسات نظامی متعدد آمریکا در منطقه آسیا و اقیانوسیه را هدف قرار دهد، بلکه قادر است به هر هدفی در خاک روسیه حمله کند. نباید این واقعیت را نادیده گرفت که در واقع بیش از 90درصد از توان موشکی-هسته‌ای چین به سمت روسیه هدف گرفته شده و نه به سمت آمریکا.

پیش از این، مائو تسه‌تونگ، رهبر سابق چین اتحاد جماهیر شوروی را دشمن کشور خود نامیده بود. مسئله‌ای که امروزه نیز از زبان آمریکایی‌ها زیاد به گوش می رسد. البته به طور تقریبی چین فعالانه به سمت مذاکرات بین المللی مربوط به کنترل تسلیحات هسته‌ای تمایل پیدا کرده است.

امید ترامپ برای امضای پیمانی بین واشنگتن، مسکو و پکن برای کاهش تسلیحات هسته‌ای

"فرانتس کلینتسویچ" عضو ارشد کمیته دفاع و امنیت شورای فدراسیون (سنای) روسیه در واکنش به خبر خبرگزاری «رویتر» که چند روز قبل به نقل از مقامات بلندپایه وزارت خارجه آمریکا نوشت که واشنگتن، قصد دارد مسئله امکان گفت‌وگوهای سه‌جانبه با روسیه چین درباره کنترل تسلیحات هسته‌ای را در مذاکرات ژنو مطرح کند، اعلام کرد که مقامات مسکو آمادگی بررسی مسائل مربوط به کنترل تسلیحات با همه شرکای غربی خود، از جمله ایالات متحده را دارند.

این سناتور روس یادآور شد: «ما بارها اعلام کرده‌ایم که روسیه آمادگی مذاکره با آمریکا در زمینه تمامی مسائل مربوط به تقویت ثبات جهانی، از جمله امکان امضای توافقنامه جدیدی درباره تسلیحات هسته‌ای را دارد. البته پیشنهاد جدید آمریکا خوش‌بینی درباره نتیجه این مذاکرات را افزایش نمی‌دهد.»

بر اساس اطلاعات رسانه‌های گروهی آمریکایی، "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا درصدد امضای توافقنامه‌ای سه جانبه‌ای بین واشنگتن، مسکو و پکن درباره کاهش سلاح‌های هسته‌ای است و پیشنهاد امکان مشارکت چین در توافقات آتی در رابطه با کنترل تسلیحات را در جریان دیدارهای خود با روسای جمهوری روسیه و چین در چارچوب نشست سران گروه 20 در ژاپن بررسی کرده است. البته وی پیشنهاد دقیق و مشخصی در این رابطه ارائه نکرده و این مسئله نیز مانند مواضع مقامات واشنگتن درباره مسائل مربوط به ثبات راهبردی، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

لازم به یادآوری است، پیمان نابودی موشک‌های دارای برد کوتاه و متوسط، در سال 1987در واشنگتن توسط میخائیل گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی و "رونالد ریگان" رئیس جمهوری آمریکا به امضاء رسید که بر اساس آن، دو طرف موظف شدند موشک‌های دارای برد کوتاه از 500تا هزار کیلومتر و موشک‌های دارای برد متوسط از هزار تا پنج هزار کیلومتر استقرار زمینی را منهدم کنند. پس از امضای این پیمان، اتحاد جماهیر شوروی 1846موشک و طرف آمریکایی 846موشک خود را اکثر آنها در خاک اروپا مستقر شده بودند را از بین بردند.

"دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا در اواخر سال گذشته توقف اجرای تعهدات این کشوردر چارچوب این پیمان را اعلام و از آغاز تشریفات شش ماهه برای خروج از آن خبر داد.

"ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه نیز در اوایل ماه مارس در واکنش به این اقدام دولت آمریکا ، دستور توقف اجرای تعهدات این کشور در چارچوب این توافقنامه را امضاء کرد. وی تاکید کرد که روسیه باید بدون کشیده شدن به مسابقه تسلیحاتی به تولید تسلیحات نظامی جدید بپردازد. پوتین همچنین دستور داد طرف روسی دیگر مبتکر انجام هیچ مذاکره‌ای در این رابطه نباشد.

بعد از آن در ماه ژوئن هر دو پارلمان سفلی و اعلای روسیه پیش نویس قانون ارائه شده از سوی ولادیمیر پوتین درباره توقف مشارکت روسیه در این پیمان را به تصویب رساندند.  سپس رئیس جمهوری روسیه در تاریخ سوم ماه جولای (12 تیرماه) این سند را امضاء کرد که بدین ترتیب این قانون قابلیت اجرایی پیدا کرده است.

انتهای پیام/