واکاوی عوامل پشت پرده خارجی در عملیات نیروهای حفتر در طرابلس

به گزاری گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از  الجزیره، با آغاز عملیات نظامی نیروهای وابسته به ژنرال خلیفه حفتر در تابستان سال 2014 در شهر بنغازی و سایر شهرهای شرقی و غربی، کشورهای غربی و برخی رژیم‌های منطقه‌ای تاثیرگذار در روند تحولات لیبی به حمایت از حفتر پرداختند. یکی از اولین کشورها در این زمینه امارات و مصر بودند. بعد از حدود 6 ماه از آغاز عملیات موسوم به الکرامة و بروز جنگ در بنغازی فرانسه نیز وارد خط درگیری‌ها شد.

نقش کشورهای مذکور در حمایت از حفتر و انواع حمایت‌های صورت گرفته از نیروهای شورشی تحت امر وی در برخی ابعاد به صورت مشورتی بود و در برخی موارد نیز شامل همکاری‌های اطلاعاتی می‌شد. در برخی موارد نیز مشارکت عناصر وابسته به این دولت‌ها در عرصه‌های میدانی و انجام حملات هوایی مختلف در لیبی مشاهده شده است.

حمایت‌های مصر از حفتر

تقریبا از سال 2013 نیروی هوایی مصر اقدام به انجام پروازهای شناسایی در آسمان لیبی کرده است. این پروازها از سوی دولت لیبی شناسایی و رصد شده، ولی اقدام ویژه ای در این خصوص صورت نگرفته است.

مصر همچنین همکاری اطلاعاتی با نیروهای تحت امر حفتر داشته و عناصر اطلاعاتی مصر در شرق لیبی و شهرهای بنغازی و المرج و البیضا و طبرق مشاهده شده‌اند. مأموریت آنها رصد و جاسوسی و ارزیابی نیروهای شبه نظامیان قبیله‌ای حامی حفتر بوده است.

مصر همچنین اقدامات لوجستیک در حمایت از حفتر را در دستور کار قرار داده و مرکز فرماندهی الرجمة را برای حفتر تاسیس کرد که در آن به آموزش افسران و نیروهای صف و سربازان اقدام می‌کرد.

مصر همچنین از عملیات اخیر حفتر در طرابلس نیز حمایت کرده و تسلیحات و مهماتی را برای انجام این عملیات به نیروهای تحت امر حفتر داده است. پیش از این نیروی هوایی مصر با پروازهای هوایی خود در شهر درنه و بنغازی و اجدابیا و منطقه هلال نفتی لیبی اقدام به حمایت از حفتر کرده بود.

تازه‌ترین این حمایت‌ها را می توان در عملیات اخیر طرابلس مشاهده کرد. منابع نظامی و مسئولان پایگاه الرجمة اعلام کردند که مصر هواپیمای عمود پرواز رافال را به این پایگاه ارسال کرده است. این هواپیما وارد لیبی شده و در سه فرودگاه به زمین نشسته است. اول فرودگاه پایگاه جمال عبدالناصر در طبرق بوده و از آنجا به پایگاه بنینا در بنغازی رفته و سه روز در آنجا حضور داشته و بعد به پایگاه نظامی الخروبة در جنوب شرق المرج رفته است. البته منابع مذکور اعلام کردند که این هواپیما در درگیری‌های این شهر حضور نداشته است.

مصر همچنین نقش دیگری در روند درگیری‌ها ایفا می کند که کم اهمیت تر از مداخله‌های نظامی نیست. رهبران جریان سلفی در مصر در همین رابطه به لیبی ارسال شده‌اند تا به جذب افراد مختلف در غرب لیبی به سمت نیروهای حفتر تلاش کنند. مسئولیت اصلی این اقدامات بر عهده محمد سعید رسلان است که به عنوان یک مفتی سلفی در غرب لیبی خود را نشان داده و فعالیت عمده ای در صدور فتواهای کشتار و تسویه حساب و ترور عناصر و شخصیت‌های معتدل فکری داشته است. یکی از این ترورها در مورد شیخ نادر العمرانی عضو هیئت افتاء ‌طرابلس صورت گرفت.

نقش امارات در حمایت از حفتر

امارات از همان ابتدا مداخله خود در لیبی و حمایت از حفتر را مخفی نکرده است. این موضوع از زبان بسیاری از مسئولان اماراتی مطرح شده که حمایت از حفتر یکی از پروژه‌های آنها در لیبی است و حفتر نفر اول وابسته به امارات در این کشئور است.

اماراتی‌ها در عرصه لوجستیک اقدام به آموزش عناصر تحت امر حفتر و افسران نیروی هوایی برای استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین کرده اند. علاوه بر اینها اقدامات جاسوسی در این کشور و رصد تحولات و نوسازی اتاق عملیات نیروهای حفتر را نیز در دستور کار خود قرار دادند. آنها تجهیزات فنی و الکترونیک را نیز در اختیار حفتر و نیروهایش قرار داده‌اند و مشاوران نظامی این کشور نیز در پایگاه الخروبه برای آموزش نیروهای تحت امر حفتر حضور دارند.

در اتاق عملیات حمله اخیر به طرابلس نیز عناصر و مستشاران نظامی اماراتی حضور دارند.

امارات 3 هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی را تحت عنوان «کم کوپتر» در اختیار نیروهای حفتر قرار داده و آنها را به مرکز فرماندهی الرجمه منتقل کرده است. این اتفاق قبل از آغاز حمله به طرابلس رخ داد و هواپیماهای مذکور اقدام به تهیه بانک اهداف برای شورشیان لیبی کردند. این هواپیماها قادر به حرکت در مسافت‌های طولانی هستند و یکی از این هواپیماها در حمله به منطقه قنفوده در بنغازی نیز مورد استفاده قرار گرفت.

نقش فرانسه در حمایت ازنیروهای حفتر

فرانسه از زمان به رسمیت شناخته مرگ عناصر خود در یک هواپیمای جاسوسی در منطقه المقرون به حمایت از نیروهای تحت امر حفتر پرداخت.

نقش حمایتی فرانسه از حفتر در عملیات درنة بیش از پیش مشخص شد. فرانسوی‌ها نیز به حمایت‌های اطلاعاتی از نیروهای تحت امر حفتر پرداخته و در تجهیز اتاق عملیات حفتر و تحت آموزش قرار دادن افسران وابسته به این نیروها برای استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین نیز نقش داشته‌اند. همچنین پاریس اقدام به تصویربرداری و جاسوسی برای نیروهای حفتر کرده و مواضع و تحرکات طرف مقابل را به صورت دقیق رصد کرده است.

در حال حاضر منابع فرانسوی از حضور نیروهای این کشور در اتاق عملیات غریان برای برنامه‌ریزی عملیات اشغال طرابلس خبر می دهند. علاوه بر اینکه حدود 70 نظامی فرانسوی نیز در منطقه هلال نفتی لیبی و بندر السدرة حضور دارند.

پایگاه الخروبة یکی ازمهم‌ترین پایگاه‌های حضور نیرهای نظامی خارجی بویژه فرانسوی و اماراتی در لیبی است که خارج از دسترس مردم لیبی قرار دارد  و مردم و حتی نظامیان نمی‌توانند به این مناطق نزدیک شوند. حتی فاصله قابل توجهی بین نظامیان تحت امر حفتر و عناصر خارجی در این پایگاه طراحی شده که حدود 7 کیلومتر است.

ابهام در مواضع روسیه در لیبی

موجودیت نظامی روسیه در لیبی نسبت به امارات و فرانسه بسیار کم است. نقش روسیه تنها برای سازگاری با جامعه جهانی است و منحصر به مشارکت امنیتی و اطلاعاتی توسط گروه واگنر می‌شود که از یک سال پیش در لیبی حضور دارند.

عناصر روس در مقر گردان‌های امنیتی الخضری و فرودگاه کشاورزی در المرج در 100 کیلومتری بنغازی حضور دارند و تعداد این نیروها بالغ بر 150 نفر ارزیابی شده است. البته روس‌ها از زمان حضور در لیبی در هیچ عملیات نظامی برای حمایت از حفتر در بنغازی یا طرابلس حضور نداشته‌اند.

ورود عربستان سعودی به تحولات لیبی

عربستان سعودی نقش متفاوتی سبت به نیروهای خارجی حمایت کننده حفتر درعملیات طرابلس ایفا کرده و اقدام به بسیج نیرو و ایجاد ایدئولوژی فکری وهابیت و سلفی‌گری افراطی در نیروهای مبارز تحت امر حفتر می کند. این اتفاق معمولا در شرق لیبی دنبال می‌شود. افسران لیبیایی تحت امر حفتر اعتقاد دارند که رویکردهای وهابی می‌تواند در مباحث مبارزاتی این آکادمی‌های نظامی در برقه واقع در شرق لیبی به کار گرفته شود. این افسران معتقدند که مبارزه تحت نظر رویکردهای اعتقادی وهابی بسیار جدی‌تر از مبارزات غیر ایدئولوژیک دنبال می شود.

عربستان به همین علت از جریان سلفی در لیبی بویژه گروه موسوم به المدخلی در شهرها و مناطق مختلف لیبی حمایت می‌کند. ریاض از پتانسیل حج و عمره نیز برای نهادینه سازی افکار سلفی در عناصر وابسته به حفتر استفاده می کند.

مبحث پایانی

مداخله بین‌المللی در تحولات لیبی اوضاع امنیتی و ثبات این کشور را دستخوش نابسامانی‌هایی کرده و تاثیرات خطرناکی برای زیرساخت‌های دولتی و سیاسی و توسعه‌ای این کشور ایجاد کرده است. کشمکش‌های بین‌المللی و منطقه ای در شرایط کنونی مهم‌ترین عامل برای جلوگیری از تحقق مطالبات و آرمان‌های ملت انقلابی لیبی شده و امنیت منطقه شمال آفریقا را نیز به مخاطره انداخته است.

علاوه بر اینها شکاف داخلی در لیبی و عدم وجود مذاکرات بین طرف‌های لیبیایی و عدم وجود دیدگاه متحد و شفاف برای حل بحران باعث شده تعداد بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در این کشور افزایش پیدا کند تا شاید خلأ ناشی از وجود دولت قوی در لیبی پر شود. همین موضوع باعث افزایش درگیری‌ها در لیبی می‌شود.

انتهای پیام/