تعرض به حریم رودخانه قم؛ خطری که زیاد جدی گرفته نمی‌شود
بروز سیلاب در کشور سبب افزایش حساسیت‌ها نسبت به ساخت و سازها و تعارضات به حریم رودخانه‌ها شد و در استان قم نیز این مهم به زنگ خطری جدی تبدیل شده که نیازمند عزم استانی برای برخورد با آن است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، بارش‌های تند و سیل‌آسا کم‌کم به رعد و برق‌های پراکنده و نم‌نم باران‌های کم‌جان تبدیل شده و دیگر مثل روزهای نخست سال بخشی از خبرهای جامع را به خود اختصاص نمی‌دهد.
بارانی که برای مردم استان قم برخلاف استان‌های درگیر سیلاب، دشت‌های شقایق و عرصه‌های سبز و مهاجرت پروانه‌هایی را به ارمغان آورد که به آلبومی پر از عکس و خاطره‌ای دل‌چسب برای مردم قم تبدیل شد. منظره‌ای که شاید جز پدربزرگ و مادربزرگ‌ها کسی از اقلیم قم ندیده و خاطره‌ای از آن ندارد.
یکی دیگر از تأثیرات دشت‌های سبز و پرگل غیر از خاطره‌سازی و عکس‌های یادگاری توجه مردم به اهمیت و تأثیر باران و حفظ آب به‌عنوان حیاتی‌ترین عنصر طبیعت بود که بازدید بالای اخبار مربوط به منابع طبیعی و آبخیزداری بر این تغییر نگرش مردم صحه می‌گذارد.
عملکرد اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در سال‌های گذشته برای حفظ آب در دشت‌ها و جلوگیری از ایجاد سیلاب، امسال نه‌تنها توانست قم را از بحرانی به نام سیلاب و آسیب‌های ناشی از آن حفاظت کند.
محمدتقی سجادی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم بارش‌های بهاری را برای استان قم با توجه به سیل‌خیز بودن استان موهبت الهی می‌داند و می‌گوید: بیش از 100 میلیون مترمکعب آب حاصل از بارش‌های بهاری مهارشده و سازه‌های آبخیزداری اجرا شده توانست 30 میلیون مترمکعب کمبود سفره‌های زیرزمینی را برطرف کند.
اجرای بیش از 500 سازه آبخیزداری، هفت سیستم پخش سیلاب و آبخوان‌داری در کنترل و هدایت 75 میلیون مترمکعب سیلاب به مسیرهای تعیین‌شده در استان بسیار مؤثر بوده تا جایی که خسارت‌های ناشی از سیلاب را در استان به حداقل رساند.
بی‌توجهی به مسیرهای سیل‌خیز
سیل واژه‌ای است که امروزه خیلی‌ها را به وحشت می‌اندازد. محاصره شدن با حجم غیرقابل پیش‌بینی از آب گل‌آلودی که قدرت تخریب آن بیش از 30 برابر آب زلال است حتماً وحشت‌زا است.
اما روح‌الهی کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری نه‌تنها سیلاب را پدیده‌ای بد تعریف نمی‌کند بلکه آن را برای غنی شدن دشت‌های کشاورزی لازم دانسته و تصریح کرد: سیلاب یک پدیده طبیعی است که بسیاری از نیازهای دشت‌های پایین‌دست را برای کشاورزی مرتفع کرده و تا زمانی که در مسیر خود و رودخانه جاری است پدیده‌ای مطلوب است.
یکی از دلایل بروز سیلابی که امروز بسیاری از استانها درگیر آن شدند بی‌توجهی به بستر رودخانه است، ساخت‌وسازهای بی‌رویه‌ای که امروز در بستر رودخانه‌ها در همه کشور شاهد آن هستیم باید آسیب‌شناسی شده و هرچه سریع‌تر به آن رسیدگی شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم علاوه بر بی‌توجهی مردم به بستر رودخانه‌ها نبود هماهنگی‌های لازم با ارگان‌های مربوط برای جلوگیری از تخریب بستر رودخانه‌ها را نیز مشکل بزرگی در این حوزه می‌داند.
سید محمدتقی سجادی عدم تکمیل مطالعات مربوط به مشخص شدن محدوده رودخانه‌ها را یکی از موانع برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز بستر رودخانه‌ها دانست و ابراز کرد: برخورد اداره منابع طبیعی و آبخیزداری با ساخت‌وسازها باید بر یک مبنای حقوقی انجام شود و این نکته غیر از ورود به بستر رودخانه است و دارای دو نکته است، یعنی مبنای تخریب در منابع طبیعی ساخت‌وسازهایی است که در اراضی ملی انجام می‌شود و ما ازنظر حقوقی تنها به مکان‌هایی می‌توانیم ورود کنیم که مالکیت آن به نام دولت صادرشده است.
سجادی با تأکید بر تأثیر مطالبه گری مردم در حفظ حریم رودخانه‌ها گفت: اداره کل منابع طبیعی این آمادگی را دارد که با همکاری بنیاد مسکن زمین در اختیار کسانی که منزل یا باغ و مزارع آن‌ها در حریم رودخانه‌ها است، قرار دهد.
علت عدم تخریب ساخت و سازهای بستر رودخانه قم وجود سندهای صادر شده است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم اما علت عدم تخریب ساخت‌وسازهای بستر رودخانه‌ها را صدور سند به نام اشخاص می‌داند و عنوان می‌کند: یکی از معضلات ما در شرکت آب منطقه‌ای ساخت‌وسازهایی است که در دهه‌های گذشته انجام‌شده و دارای سند است و دولت قبل از تخریب باید آن‌ها را خریداری کند.
احمد حاج حسینی مسگر به مشکل ساخت بیمارستان هزار تخت خوابی در پردیسان نیز اشاره و خاطرنشان کرد: علت ساخت بیمارستان در آن منطقه محدودیت زمین و شرایط سرمایه‌گذار بود و متأسفانه از 100 هکتار واگذارشده به بیمارستان حدود 9 هکتار آن در بستر سیلاب است.
وی از همکاری سرمایه‌گذار در ایجاد کانال جایگزین خبر داد و بیان کرد: تمهیدات لازم اندیشیده شده و با توجه به تشریح آسیب برای سرمایه‌گذار و همکاری وی در صورت بروز مشکل خسارت سنگینی به مجموعه وارد نخواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم تهدید رودخانه قمرود را جدی اعلام کرد و ادامه داد: بهره‌برداری بیش‌ازحد و اقدامات انجام‌شده در بستر رودخانه قوانین را نقض کرده و 18 رمپ ورودی و خروجی که در مسیر رودخانه ایجادشده باید جمع شود زیرا در صورت هرگونه سیلاب تبعات آن از امتیاز آن بسیار سنگین‌تر بوده و بیش از تاب‌آوری رودخانه قم رود در مقابل سیلاب‌های با دوره بازگشت یک ساله است.
نقش مردم در کنترل خسارت‌های ناشی از سیل
مدیرکل مدیریت بحران استان قم اما نقش مردم را در مطالبه گری از مسئولان و همکاری در اجرای پروژه‌ها بسیار پررنگ می‌داند و در پاسخ به خبرنگار تسنیم تصریح کرد: هر چه آگاهی مردم برای کنترل بحران افزایش پیدا کند ما شاهد خسارت‌های ملی و جانی کمتری خواهیم بود.
محسن اروجی شرکت دهیارها را در همایش مدیریت بحران یکی از عوامل کاهش خسارات در سیل اخیر عنوان کرد و گفت: خوشبختانه همایش مدیریت بحران که در اسفندماه سال گذشته برگزار شد توانست خسارت‌های ناشی از سیل را به حداقل برساند.
وی آماده بودن افراد برای غافلگیر نشدن را مسئله مهمی در مدیریت بحران خواند و اظهار داشت: اطلاع‌رسانی به‌موقع و مستمر در کاهش رفتارهای آسیب‌زا در واقع بحرانی بسیار کمک‌کننده بود و نیازمند آموزش در زمان‌های غیر بحرانی است.
با وجود تمهیدات اندیشیده شده اما هنوز نمی‌توانیم بگویم استان قم صد درصد از خطر وقوع سیل در سال‌های آینده ایمن شده و این امر نه‌تنها تلاش و کار مسئولان و مدیران استانی را می‌طلبد بلکه نیازمند مطالبه و همکاری مردم به‌صورت گسترده و باهدف و برنامه‌ای مشخص است.
انتهای پیام/ح
