نمایش «۱۸ درصد» از زخم جانبازان شیمیایی در تلویزیون

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مستند «18 درصد» به کارگردانی مصطفی شبان در شبکه مستند رونمایی شد و پس از آن نشست نقد و بررسی برنامه با حضور دکتر غلامرضا طائبی، مدیر کل کمیسیون پزشکی بنیاد شهید و امور ایثارگران و مصطفی شبان، کارگردان مستند «18 درصد» برگزار شد. 

طائبی در مورد مستند «18 درصد» گفت: این مستند، مروری بر مظلومیت مردم ایران و به ویژه مردم حلبچه دارد. هم‌چنین، رشادت‌های جانبازان به تصویر کشیده می‌شود. دیدن تصاویر این مستند به نسل جوان یادآوری می‌کند که میراث‌دار چه ایثارگری‌هایی هستند. به نظرم نباید از این اتفاق به سادگی گذشت چرا که افرادی را می‌بینیم که از جوانی خود گذشته و جان خود را وقف مردم و کشور کردند. در این فیلم، جانبازی را می‌بینیم که تنها 18 درصد از ریه او فعال است و 70 درصد جانبازی دارد. این موضوع، نشان‌دهنده‌ی مظلومیت جانبازان شیمیایی ما است.

مصطفی شبان در مورد پیدا کردن سوژه این فیلم گفت: ماجرای ساخت فیلم 18 درصد به خرداد ماه سال 92 برمی‌گردد. در آن زمان، در صدا و سیمای استان مرکزی کار می‌کردم و یکی از همکارانم این سوژه را به من پیشنهاد کردند. باید بگویم که تا قبل از این فیلم، مستندی برای جانبازان نساخته بودم و علاقه‌ای به چنین سوژه‌هایی نداشتم. دلیل این موضوع این بود که مستندهای کلیشه‌ای زیادی راجع به این موضوع دیده بودم و احساس می‌کردم که کار من هم ممکن است کلیشه‌ای شود. با این حال، وقتی وارد منزل آقای جلالی شدم، متوجه شدم که ماجرای ایشان متفاوت است. او قصه زیبایی داشت و به همین دلیل، تلاش می‌کردم که چنین سوژه خوبی از بین نرود. بر همین اساس، ساخت مستند 18 درصد سال‌ها به طول انجامید. این فیلم، با همکاری مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و شبکه مستند ساخته شد.

غلامرضا طائبی در بخش دوم صحبت‌های خود به معرفی سلاح‌های شیمیایی و تاثیر آن بر بدن پرداخت و گفت: در هشت سال دفاع مقدس، بیش‌ترین ماده شیمیایی که مورد استفاده قرار گرفت، گاز بسیار خطرناک خردل بود. این ماده تاول‌زا، بر بافت‌های بدن نظیر پوست تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این، ماده خطرناک دیگری به نام گاز اعصاب وجود دارد که در جنگ ایران و عراق مورد استفاده قرار گرفت. باید بگویم که در کشورمان چیزی در حدود 100 هزار جانباز شیمیایی داریم.

مصطفی شبان، کارگردان مستند 18 درصد در مورد سختی‌های ساخت این مستند گفت: یکی از مشکلات بزرگی که در ساخت این مستند داشتم، به دست آوردن تصاویر آرشیوی بود. بخش زیادی از این تصاویر آرشیوی مربوط به کشور ژاپن بود که کار را سخت‌تر می‌کرد. علاوه بر این، چیزی در حدود 28 سال از ماجرای حضور ایشان در ژاپن گذشته بود و دسترسی به بسیاری از کسانی که آن روزها نقش‌آفرینی کرده بودند، سخت شده بود. چیزی در حدود 2 سال برای پیدا کردن تصاویر آرشیوی زمان گذاشتم. شاید جالب باشد بدانید که برای پیدا کردن تنها 2 دقیقه از تصاویر این فیلم، بیش از 8 ماه زمان صرف کردم. البته دوستان زیادی بودند که برای دریافت آرشیو به من کمک کردند و باید از آنان تشکر کنم. به نظرم ساخت مستندهای آرشیوی جای کار بسیار زیادی دارد و باید تمرکز بیش‌تری از سوی مستندسازان بر روی آن صورت گیرد.

این کارگردان و مستندساز در مورد لزوم پرداختن به جانبازان شیمیایی گفت: دقت داشته باشید که در کشورمان بیش از 100 هزار جانباز شیمیایی داریم که درگیر این موضوع هستند. بنابراین پاسخ به دغدغه‌های این جمعیت، انگیزه بسیار خوبی برایم بود که مستند 18 درصد را بسازم. علاوه بر این، عده‌ای می‌گویند که دفاع مقدس بیش از 30 سال است که تمام شده است و دیگر نباید بر روی این مقوله و حوادثی که در دل آن رخ داد، پافشاری کنیم. اما باید بگویم که گذر زمان به من ثابت کرد که این سلاح‌ها در سالیان اخیر در جنگ‌های عراق، افغانستان، سوریه و ... دوباره مورد استفاده قرار گرفت. وقتی می‌بینیم که یک هم‌وطن من بیش از 30 سال است که آرزوی یک نفس سالم دارد، چگونه می‌توانم نسبت به او بی‌تفاوت باشم؟ فلذا به دوستان مستندساز خود نیز توصیه می‌کنم که بر روی این موضوع  توجه ویژه‌ای داشته باشند چرا که بسیار مهم است.

طائبی در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر وجود درمان قطعی برای جانبازان شیمیایی گفت: از آن جا که آسیب‌های وارده ناشی از این مواد، آسیب‌های بافتی است، درمان قطعی وجود ندارد و صرفا باید مراقب باشیم که این بیماری پیشرفت نکند. یکی از مشکلاتی که برای درمان جانبازان شیمیایی وجود دارد، موضوع بیمه آنان است. به نظرم باید یک موسسه به صورت طولانی‌ مدت، بیمه درمانی این جانبازان را بر عهده بگیرد تا از این منظر دغدغه تجدید قرارداد، تعویض دفترچه و ... نداشته باشیم.