چگونه کشمکش در «اعتماد ملی» به انشعاب منتجبنیا و یارانش انجامید؟
پس از حدود گذشت بیش از ۶ ماه از بروز اختلافات در حزب اعتماد ملی، رحمت‌الله بیگدلی از افراد نزدیک به رسول منتجبنیا خبر از افتتاح رسمی دفتر مرکزی حزب منشعب از اعتماد ملی در تاریخ ۱۹ بهمن داد؛ اما ماجرای این اختلاف چه بود، با گزارش زیر همراه شوید.
به گزارش خبرنگار حوزه احزاب خبرگزاری تسنیم، 19 بهمن ماه موعد افتتاح دفتر مرکزی حزب منشعب از اعتماد ملی است، این خبری بود که حجت الاسلام رحمت‌الله بیگدلی عضو هیئت مؤسس حزب جداشده از اعتماد ملی در گفتوگو با تسنیم اعلام کرد. اما اگر بخواهیم درباره دلایل انشعاب در حزب اعتماد ملی صحبت کنیم، باید به بازخوانی انتخابات مجلس دهم و سازوکار انتخاباتی اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات آن سال بپردازیم.
** انتخابات مجلس دهم و آغاز دودستگی در حزب اعتماد ملی
منشأ اختلافات در حزب اعتماد ملی، از زمان مخالفت رسول منتجبنیا قائم‌مقام سابق این حزب با شورای عالی سیاست‌گذاری شکل گرفت، آنجا که افرادی مانند الیاس حضرتی، گرامی‌مقدم و حق‌شناس موافق ادامه کار شورای سیاست‌گذاری بودند اما در مقابل منتجبنیا معتقد بود "شورای‌عالی سیاست‌گذاری ضد توسعه و ضد دموکراسی است و شورای عالی موجب اختلاف شده است".
شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در آستانه انتخابات مجلس دهم با حضور نمایندگان احزاب اصلاح‌طلب و برخی چهره‌های غیرحزبی عضو این جناح سیاسی با محوریت رئیس دولت اصلاحات و ریاست محمدرضا عارف تشکیل شده بود تا برای انتخابات مجلس و نحوه ورود اصلاح‌طلبان برنامه‌ریزی کند. با پایان یافتن انتخابات مجلس و حضور اصلاح‌طلبان در پارلمان، آنها نتوانستند آنچه به‌گمان‌شان پیروزی در انتخابات بود به‌دست آورند و در انتخابات ریاست مجلس و کمیسیونها عرصه را به جناح مقابل واگذار کردند، از این زمان بود که انتقادها به سازوکار شورای سیاست‌گذاری بالا گرفت و یکی از احزاب منتقد "اعتماد ملی" بود.
به‌مرور زمان و بالا گرفتن اختلاف در جبهه اصلاحات بر سر شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، 7 حزب اصلاح‌طلب شامل مجمع نیروهای خط امام(ره) ــ حزب اعتماد ملی ــ حزب مردم‌سالاری ــ حزب اراده ملت ایران ــ مجمع دانش‌آموختگان ایران اسلامی ــ انجمن اسلامی مهندسان ایران ــ حزب وحدت و همکاری ملی در بیانیه‌ای در تاریخ سوم مهر 95 خروج خود را از شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در بیانیه‌ای اعلام کردند.
** استعفای منتجبنیا از قائم‌مقامی اعتماد ملی
در تاریخ 8 دی ماه 96، رسول منتجبنیا برای دومین بار از قائم‌مقامی حزب اعتماد استعفا داد و در نامه به دبیرکل اعتماد ملی تأکید کرد که "تا آخر عمر بر ضرورت تحزّب در کشور و مخالفت با فردگرایى و شخصیت‌محورى و روش‌هاى پوپولیستى در عرصه فعالیت سیاسى باقى خواهم ماند".
استعفای منتجبنیا در آن تاریخ طبق آنچه یکی از اعضای حزب در گفتوگو با تسنیم گفته بود "فشارهایی بود که از سمت تندروهای اصلاح‌طلب به منتجبنیا وارد می‌شد و از او می‌خواستند تا شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان را بپذیرند".
از آن روز منتجبنیا چندان در جلسات حزب شرکت نداشت و برخی وظایف و اختیاراتش را به حضرتی واگذار کرد تا روز کنگره اعتماد ملی که منتجبنیا به‌عنوان قائم‌مقام اولین سخنران آن بود.
** در کنگره جنجالی چهارم خرداد اعتماد ملی چه گذشت؟
دومین کنگره حزب اعتماد ملی بعد از ده سال وقفه در یکی از روزهای ماه مبارک رمضان در تاریخ چهارم خرداد برگزار شد. بخش اول این کنگره که با سخنرانی محمدرضا عارف و علی مطهری همراه بود، بدون هیچ حاشیه‌ای برگزار شد. اما در بخش دوم که دستور کار کنگره انتخابات شورای مرکزی برگزار بود، میان طیف طرفداران منتجبنیا و طرفداران حضرتی درگیری لفظی شدیدی در گرفت که این درگیری در نهایت منجر به زدوخورد فیزیکی و نیمه‌‌تمام ماندن کنگره شد.
بعد از اتفاقاتی که در کنگره رخ داد، پرونده این حزب برای بررسی به کمیسیون ماده 10 احزاب ارسال شد تا این کمیسیون درباره قانونی بودن یا نبودن انتخابات شورای مرکزی اعلام نظر کند. حوادث کنگره چهارم خرداد موجب شد تا منتجبنیا بار دیگر از سمت قائم‌مقامی استعفا دهد.
**حضرتی خود را قائم‌مقام جدید اعتماد ملی معرفی کرد
15 تیر ماه بود که الیاس حضرتی رئیس وقت شورای اجرایی حزب اعتماد ملی در حاشیه مراسمی در جمع خبرنگاران با اشاره به برگزاری جلسه شورای مرکزی حزب، اعلام کرد که از سوی اعضای این شورا به‌عنوان قائم‌مقام جدید حزب اعتماد ملی انتخاب شده است.
این اقدام حضرتی واکنش شدید طرفداران منتجبنیا را در بر داشت. یکی از این افراد رحمت‌الله بیگدلی بود که در واکنش به خبر قائم‌مقامی حضرتی، ضمن غیرقانونی خواندن جلسه شورای مرکزی، گفت که گروهی به‌دنبال کودتای حزبی در اعتماد ملی هستند.
الیاس حضرتی که با انتقاد تند برخی اعضای حزب مواجه شده بود به عزل و نصب در ارکان مختلف حزب اعتماد ملی روی آورد. منتجبنیا در واکنش به این اقدام طی نامه‌ای به ارکان حزب اعتماد ملی در تاریخ 22 مردادماه بار دیگر بر قائم‌مقام بودن در حزب اعتماد ملی تأکید کرده نوشت "طبق قوانین حاکم بر شرکت‌ها و شخصیت‌های حقوقی، تمام ارکان و مسئولان پیش از کنگره 97/3/4، اعمّ از دبیرکل، قائم‌مقام، رؤسای دفاتر، شاخه‌ها، کمیته‌ها، دبیرخانه و مناطق و شعب، تا برگزاری کنگره قانونی در سمت قبلی خود باقی و ثابت خواهند ماند مشروط بر اینکه اقدام به تصرفّات و عزل و نصب نکنند".
الیاس حضرتی قائم‌مقام کنونی حزب اعتماد ملی و عضو فراکسیون امید مجلس
**19 بهمن؛ افتتاح رسمی دفتر مرکزی حزب منشعب از اعتماد ملی
پس از این کش‌وقوس‌ها بود که رسول منتجبنیا در تاریخ دوم مهر ماه، با برگزاری اولین نشست شورای عمومی حزب منشعب از اعتماد ملی را با شعار «راه نو، اعتمادی دوباره»، انشعاب از اعتماد ملی را رسماً اعلام کرد. طرفداران منتجبنیا پس از این جلسه اقدام به تدوین اساسنامه و مرامنامه برای حزب جدید خود کردند. در نهایت بیگدلی از اعضای هیئت مؤسس حزب اعتماد ملی در گفتوگو با تسنیم، اعلام کرد که دفتر مرکزی حزب منشعب از اعتماد ملی در 19 بهمن افتتاح می‌شود.
انتهای پیام/*
