آیین تجلیل از ترجمه "اصول کافی" به قلم شیخ حسین انصاریان برگزار شد/ جای خالی "کلینی‌شناسی" در پژوهش‌ها نمایان است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، آیین معرفی و تجلیل از ترجمه اصول کافی به‌قلم حجت‌الاسلام والمسلمین حسین انصاریان با حضور حجج اسلام حسین انصاریان، محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، احمد مبلغی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و عضو مجلس خبرگان رهبری، محمدهادی رحیمی صادق رئیس مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه استان تهران، محمدجواد صادق‌زاده رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران، سید حمید میرباقری، علی سرلک، احسان بی‌آزار تهرانی و مجید قلی‌زاده مدیرعامل خبرگزاری تسنیم در سالن همایش‌های مجموعه شهدای هفتم تیر (سرچشمه) برگزار شد.

در ابتدای این مراسم که اجرای آن را حسن سلطانی برعهده داشت، احمد ابوالقاسمی قاری بین‌المللی کشور به قرائت آیاتی از قرآن کریم پرداخت. تجلیل و تقدیر به جهت بیش از نیم قرن فعالیت و خدمات بسیار دینی و فرهنگی شیخ حسین انصاریان در حوزۀ ارائه آثار قرآنی و روایی، یکی دیگر از برنامه‌های این مراسم بود.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین انصاریان، مفسر، محقق و مترجم قرآن کریم در این مراسم طی سخنانی دربارۀ علت ترجمه کتاب اصول کافی گفت: کتاب کافی نوشته محدث گرانقدر شیخ کلینی در قرن دوازدهم توسط یکی از علمای بزرگ اسلام به نام اردکانی ترجمه شد. به دنبال ایشان مترجمان دیگری وارد این عرصه شدند و آثاری را خلق کردند.

وی افزود: از حدود 60 سال قبل ترجمه‌های دیگری هم بر کتاب اصول کافی نوشته شد. این حجم از ترجمه‌ها با وجود ارزش فراوانی که دارند، قابلیت ارائه به نسل جوان را نداشت. این خلأ باعث شد به فکر ترجمه‌ای مجدد برای این کتاب بیافتیم که خداوند توفیق داد در مدت 3 سال ترجمه تازه‌ای از این کتاب شریف را به جامعه ارائه کنم.

حجت‌الاسلام والمسلمین انصاریان اضافه کرد: بسیار تلاش کردم که ترجمه‌ای دقیق به جامعه علمی و نخبگانی انجام دهم، در ورای ترجمه الکافی 3 بار بازخوانی ترجمه، لغت‌شناسی و کار فقه‌الحدیثی نهفته است که هر کدام از اینها زمان بسیاری را به خود اختصاص دادند.

ترجمۀ جدید کتاب کامل الزیارات در دست انتشار است

وی درباره اثر دیگر خود در زمینه حدیثی گفت: از برکات ترجمه الکافی تدوین ترجمه کتاب کامل‌الزیارات محدث گرانقدر اِبن قولِوِیه است که بنا داریم به زودی کار چاپ و نشر آن را انجام دهیم. کتاب کامل الزیارات اثری ارزشمند درباره شیوه زیارت خاندان وحی از زبان ائمه(ع) است. این کتاب یکى از معتبرترین مراجع کتب دعا و زیارات متأخرین مانند مفاتیح الجنانِ شیخ عباس قمى است.

تفسیر 35 جلدی قرآن با 5 هزار حدیث

حجت‌الاسلام والمسلمین انصاریان درباره تدوین اثر تفسیری جدید خویش نیز افزود: در حال حاضر کار تفسیر 35 جلدی قرآن با عنوان تفسیر حکیم را در دست دارم که اگر خدا توفیق دهد بنا دارم 10 جلد آن را تا فروردین سال 98 در دسترس مخاطبان قرار دهم. در این تفسیر حدود 5 هزار حدیث را به کار گرفتم.

آیت‌الله مبلغی: ارتباط استاد انصاریان با نسل‌ها، در نوع خود بی‌نظیر است

آیت‌الله احمد مبلغی عضو مجلس خبرگان رهبری نیز در این مراسم طی سخنانی گفت: برای شناخت شخصیت علمی یک دانشمند، راه‌های مختلفی وجود دارد که ساختارسازی علمی و واژگان‌پردازی، دور مورد این این راهکارهاست.

وی افزود: اگرچه مرحوم کلینی را از زوایای مختلف می‌توان مورد بررسی قرار داد، اما تحلیل ساختارهای کتاب‌های او و نیز نظام واژگانی و ادبیاتی او راه‌هایی جدید فراروی ما می‌گشایند تا به نظام فکری و اعتقادی و همچنین به ابداعات و ابتکارات او دست پیدا کنیم و از این اندیشه‌ها برای جامعۀ امروز بهره گیریم.

جای خالی کلینی‌شناسی در پژوهش‌ها دیده می‌شود

آیت‌الله مبلغی با اشاره به اینکه ما در زمینه کلینی‌شناسی کار جدی و مهمی انجام نداده‌ایم گفت: همانطور که یکی از راههای کشف ابعاد علمی و عمق انسجام ذهنی و فکری یک شخصیت، تحلیل و تجزیه ساختارسازی او در علم است، هندسه‌ای را که مرحوم کلینی در کتاب اصول کافی برای تدوین و تنظیم مباحث به کار گرفته، هندسه‌‌ای نه کم نظیر، بلکه بی‌نظیر است. این هندسه حاکی از یک نگاه ژرف به روابط منطقی حاکم بر آموزه‌های دینی است. این کتاب با عقل و جهل شروع می‎شود. از نگاه قرآن و روایات، جهل و عقل پایه‌ای‌ترین بحث برای نسان در هنگام مواجهه با آموزه‌های دینی است.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: موضوع بعدی نقطه عزیمت و شروع است. انسان در برابر آموزه‌های دینی یا واجد عقل و برخوردار از تعقل است یا در وضعیت جهل و حالت تعطیل عقل به سر می‌برد. نمی‌توان هیچ شرایط اولیه‌ای را برای گره خوردن انسان به دین و یا فهم او نسبت به آموزه‌ها و بیانات دینی به غیر عقل ارائه کرد.

آیت‌الله مبلغی تأکید کرد: البته این شروع با عقل، پیامی را هم برای اصحاب دین، عالمان دین و راهبرد پردازان نسبت به دین دارد که از آموزه‌های دیگر شروع نکنند، اگر می‌خواهیم به دنبال ایجاد و استقرار زیرساخت‌های تحول آفرین در جامعه باشیم، نقطه عزیمت را عقل و هر آنچه که به فعال شدن عقل می‌انجامد قرار بدهیم.

وی در این رابطه افزود: «أَفَلَا تَعْقِلُونَ»های قرآن فقط خطاب به انسان‌هایی نیست که بخشی از دین را پیموده‌اند، بلکه عمدتاً خطاب به انسان‌هایی است که هنوز دین را انتخاب نکرده‌اند و یا در نقطه‌های شروع هستند. در واقع نگاه ژرفی که مرحوم کلینی به دین داشته است او را واداشته که درب ورود به باغ بزرگ آموزه‌های دینی را مبحث عقل و جهل قرار دهد.

آیت‌الله مبلغی درباره ادبیات علمی اصول کافی گفت: نظام واژگانی و ادبیاتی یک شخصیت در طرح مباحث علمی، راهی مهم برای فهم سهم میزان ابداع و عمق اندیشه اوست؛ چون به هر حال انسان اندیشمند به دنبال واژه می‌گردد تا از رهگذر این واژه‌ها اندیشه خود را ارائه و مفاهیم خود را بر دوش این واژه‌ها بنهد.

این استاد حوزه و دانشگاه معتقد است که ادبیات وی عرض عریضی دارد. آنچه جالب است، این است که اصل در نگاه مرحوم کلینی معنایی گسترده دارد، اصل در منطق او که از دین گرفته به هر آموزه‌ یا حالتی که نقش پایه‌ای و مبنایی در حرکت تکاملی انسان بر عهده دارد گفته می‌شود، وی اصل را پایه می‌گیرد، بر این اساس و در این چارچوب، عقل لایه‌ای‌ترین زیرساخت حرکت انسان است، حتی اصول دین، اعتقاد به آنها بر پایه تعقل، عینیت می‌پذیرد، اخلاقیات انسان نیز جزو زیرساخت‌های یک حرکت اجتماعی است، از اینجا به دست می‌آید که اخلاق نزد کلینی از اصول و پایه‌هاست.

آیت‌الله مبِغلی اضافه کرد: موضوع دیگر در بخش ادبیات این کتاب بیان شده تفکیک بین عقل و رای است. کلینی رأی را در ذیل علم قرار می‌دهد نه عقل. رأی و عقل یکی نیست اما عقل در صورت میدان پیدا کردن به رای می‌انجامد.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: مرحوم کلینی کتابی به نام ایمان و کفر دارد، برخلاف نگاه بسیاری که ایمان را برآمده از رفتارها، سلوک و عمل بیرونی تلقی می‌کنند و حضور آن را صرفاً در قلب و نفس جستجو می‌کنند، مرحوم کلینی با بهره‌گیری از آموزه‌های عمیق دینی ایمان را صرفاً به حالات درونی مرتبط نمی‌کند بلکه ظهور و بروز و حضور آن را در زوایای اجتماعی و نمادها و نمودهای اجتماعی و ابعاد اخلاقی و فرهنگی نیز پی می‌گیرد.

آیت‌الله مبلغی درباره شخصیت شیخ حسین انصاریان نیز گفت: استاد حسین انصاریان با چندین نسل در ارتباط بوده و جالب این است که در همه این فراز و فرودهای نسلی نگاه جامعه و نسل‌ها نسبت به ایشان مثبت و ارتباط نسلی برقرار بوده است. اصولاً به ندرت رخ می‌دهد یک فرد بتواند به بیش از یک یا دو نسل ارتباط داشته باشد و این به حلاوت سخن و خلوص و ساده زیستی وی ارتباط دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان سخنرانی بعدی این مراسم گفت: باید شکرگزار این نعمت باشیم که به واسطه علمای بزرگ، زمینه های بهره مندی مان از گنجینۀ روایات اهل‌بیت (علیهم‌السلام) فراهم شده است. این مجاهدت ها و بهره مندی ها قطعاً منشأ خیرات بسیاری برای تمام مسلمانان جهان خواهد بود.

آیت‌الله صافی: حوزه‌های علمیه برنامه‌های هدفمند حدیث‌شناسی را اجرایی کنند

در بخشی از این مراسم نیز پیام آیت‌الله صافی گلپایگانی به مناسبت این این اثر جدید، قرائت شد. ایشان در این پیام فرمودند: «اهمیت حدیث و اهتمام به آن همانند اهمیت اصل دین و اعتقاد به تشیع است که در این وجیزه به‌بیان در نمی‌آید. حدیث همچون روح و روان در جسم و جان دین است و باید مانند خون در شریان‌های حوزه مقدسه علمیه جریان یابد و فکر و روح طلاب عزیز از آن سیراب شود.

مبنای حدیثی امتیاز و اعتبار همیشگی حوزه است و حوزه‌های علمیه باید این افتخار دیرینه را برای خود حفظ نماید و اساس و بنیاد همه تحقیقات حوزوی باید بر این محور باشد که دوری از آن ظلمت و تاریکی و جهل است. احیای قلوب و نفوذ مستعد و تهذیب واقعی و عرفان حقیقی فقط با استفاده از حدیث و تنفس در فضای نورانی روایات ممکن و مقدور است و دوری از نورانیت احادیث اهل‌بیت(ع) خسران عظیم و سقوط در دره‌های جهل و هلاکت ابدی است.

حقیر از اساتید محترم و مدیران حوزه‌های علمیه درخواست دارم که در سطوح مختلف حوزه کلاس‌ها و برنامه‌های منظم و هدفمند حدیث‌شناسی و مراجعه و انس با روایات را در صدر برنامه‌های تربیتی و علمی قرار دهند تا حوزه علمیه با منهج و روش سلف صالح در مطالعه و دقت و استنباط از احادیث بیش از پیش موفق باشد.

بحمدالله تعالی جوامع روایی ما همیشه مورد توجه و عنایت ویژه فقیهان و دانشمندان بوده و در صدر همه کتاب‌ها درخشندگی خاصی داشته است. در این میان کتاب شریف کافی و نویسنده عظیم‌الشأن آن محقق برجسته جهان اسلام کلینی در اوج عظمت و شکوه قرار دارد».