"منشور هدایت" نقشه راه سازمان های مسئول ترویج فرهنگ دفاع مقدس است/ رفتار گزینشی سازمانها با دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا, کتاب «منشور هدایت؛ مطالبات رهبری در حوزه دفاع مقدس» از جمله کتاب‌هایی است که به تازگی توسط انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است. این کتاب درباره مطالب, دغدغه‌ها, راهبردها و بیانات مقام معظم رهبری در حوزه دفاع مقدس از سال 68 تا 96 است. به بهانه چاپ این کتاب با حسن علایی فعال محقق و پژوهشگر این کتاب گفت‌و‌گویی را داشته ایم که در ادامه آن‌را می‌خوانید:

* حضرت آقا قبلاً فرموده بودند، شما هم در مقدمه گفته اید که مطالباتی که ایشان مطرح می‌کنند را اگر مجموعه­‌ای گردآوری کنند خودش یک کتاب می‌شود، چه شد که شما در این زمینه تصمیم گرفتید چنین کاری را انجام دهید؟

علایی: همانطور که اشاره کردید این کتاب در واقع مطالبات رهبری در حوزه‌ی دفاع مقدس است؛ یعنی مطالبات و انتظاراتی که ایشان در این حوزه طی سالیان گذشته مطرح کرده­‌اند و بنده این توفیق را داشتم که در فصول مختلف بتوانم این مطالبات و انتظارات را جمع‌آوری کنم.

البته انگیزه من برمی‌گردد به سال 1379. در آن سال حضرت آقا یک دیداری با هنرمندان داشتند که فرمودند من از شما هنرمندان یک انتظاری دارم، یک مطالبه‌ حداقلی و آن این که فهرستی از هزاران هزار حادثه جنگ را فراهم کنید. زمانی که حضرت آقا این مطلب را در آن جلسه فرمودند، این خیلی جالب در دل من نشست و احساس کردم که آقا دنبال یک فضای خاصی هستند که جزئیات مسائل مربوط به دفاع مقدس در یک مجموعه‌ای گرد‌آوری شود که آنجا فرمودند حداقل این کار را شما (هنرمندان) بکنید، فهرستی از هزاران هزار حادثه جنگ.

 بعد از این فرمایش آقا یک اقدامات خیلی دست و پا شکسته‌ای بعضی جاها انجام دادند ولی زود تبش خوابید. اما از همان موقع من در ذهنم بود که چقدر خوب است ما بتوانیم این فهرست را فراهم کنیم و با بعضی از دوستانی که در انتشارات با ما همکاری می‌کردند، طرح موضوع کردیم اما هر چقدر این مطالبه را بررسی می‌کردیم، می‌دیدیم که ابعاد بیشتری پیدا می‌کند و در یک کلام به این رسیدیم که اینکه آقا می‌فرمایند هزاران هزار حادثه یعنی میلیون‌ها و ابعاد مختلفی هم پیدا می‌کند؛ اقتصادی، فرهنگی، نظامی، امنیتی، سیاسی، اجتماعی.دیدیم نه واقعا کار خیلی کاربزرگی است هرچند که آقا فرمودند حداقل این فهرست را فراهم بکنید خود این حداقل یک دریایی از کار است.

از همان تاریخ این دغدغه در وجود من بود که خلاصه این مطالبه‌ آقا را یک جایی باید پاسخ دهد ولی خب متأسفانه ما موفق نشدیم، دیگران هم موفق نشدند این فهرست را فراهم بکنند. ولی یک نکته‌ای در ذهن و دل من ماند که آقا یک مطالبه‌ای کردند اما این روی زمین مانده، رفته رفته این مسئله یک مقدار ابعاد وسیع‌تری پیدا کرد بعد برای من موضوع شد که آقا در حوزه‌ دفاع مقدس چه مطالباتی دارند حالا این بحث فهرست‌نویسی یک مطالبه است، آیا مطالبات دیگری هم دارند؟ این شد که آمدم ظرف سه، چهار سال گذشته تقریبا تمامی فرمایشات آقا را از زمانی که به رهبری رسیدند مورد مطالعه قرار دادم و سعی کردم که این مطالبات و انتظارات ایشان در حوزه‌ی دفاع مقدس را جمع‌آوری کنم تا اینکه در حین کار با این جمله‌ی آقا مواجه شدم که فرموده بودند «من در دیدار دانشجویان معمولا مطالباتی را مطرح می‌کنم و اگر کسی بیاید این‌ها را جمع کند یک کار مفصلی می‌شود.» با دیدن این جمله انگیزه‌ بیشتری پیدا کردم، گفتم خب پس لااقل من در بعد دفاع مقدس بیایم اینکار را بکنم. این شد که بیانات ایشان را با دقت خواندم و مطالبی که ناظر بر تحسین و توصیف دفاع مقدس بود آنها را گذاشتم کنار، مستقیم رفتم سر وقت مطالبات و انتظاراتی که آقا دارند.

متأسفانه با فرمایشات آقا گزینشی برخورد می‌شود؛ یعنی سازمان‌ها و افراد و اشخاص می‌آیند آن مطالبی که آقا فرموده، آنهایی که به مذاق خودشان خوش می‌آید آنها را می‌گیرند، روی آن کار می‌کنند، اما آنجایی که آقا یک نقشه و مجموعه‌ای از انتظارات و مطالبات را مطرح می‌کنند که باید دستگاه‌ها، سازمان‌ها، افراد و اشخاص به آن عمل بکند این قسمت نادیده گرفته می‌شود. این نوع نگاه به فرمایشات آقا در من ایجاد انگیزه کرد که در حوزه‌ی دفاع مقدس که داریم در زمینه آن به طور مستقیم کار می‌کنیم این اتفاق را رقم بزنیم.این شد که ظرف سه، چهار سال گذشته این کار را در دستورالعمل کاریم قرار دادم و خوشبختانه توانستیم این مجموعه را فراهم بکنم.

* یعنی از سال 94؟

علایی: جلوتر، تقریبا از سال 91، 92 بلکه سال 90 ولی خب جسته و گریخته. در سال‌‌های اخیر دیگر منسجم‌تر، یعنی احساس کردم که مطالب خیلی مطالب جالبی است و عمق بیشتری پیدا می‌کند، خود این انگیزه می‌داد که وقت بیشتری بگذارم که نهایتا در سال گذشته توانستم کار نهایی را انجام دهم و آماده‌ی چاپش کنم.

* شما از سال 68 کلیه سخنان رهبری مرتبط و غیرمرتبط با این حوزه را کامل مورد بررسی قرار دادید؟

علایی: دقیقا، یعنی من نیامدم از جست‌جوی کلید واژه‌ها استفاده کنم که الان معمول شده، آمدم فرمایشات ایشان را از 96 به جلو را مطالعه کردم و سعی کردم حتی یک سخنرانی آقا هم از قلم نیفتد، نکند آقا مثلا در یک سخنرانی که به ظاهر خیلی مرتبط با دفاع مقدس نیست مطالبی را عنوان کرده باشند که از قلم بیفتد، لذا همه‌ی سخنرانی‌های ایشان – آنهایی که مقدور بود، حتی بعضی از سخنرانی‌ها را چند باره من مطالعه می‌کردم که ببینم آیا از این مطالبی که آقا در مورد دفاع مقدس فرمودند، مطالبه‌ و انتظاری برمی‌آید یا اینکه نه، صرفا توصیف و تبیین آن مسئله است، بله همینطوری که اشاره فرمودید از 96 شروع کردم و رفتم به انتها و ملاک عمل من هم دوره‌ی رهبری حضرت آقا است، یعنی ایشان در زمان دفاع مقدس، زمان ریاست جمهوری خودشان، زمانی که نماینده امام بودند، مطالبی دارند در مورد دفاع مقدس اما ملاک عمل من دوره‌ی رهبری ایشان بود که بعد از رحلت حضرت امام صورت می‌گیرد تا این اواخر.

* این مطالبی که شما مورد بررسی قرار دادید، مطالبی بود که در سایت و در دسترس عموم قرار گرفته یا خیر؟

علایی: من ملاک عملم در واقع منابع آشکار و آن چیزهایی که در درگاه رسانه‌‌ای مطرح شده، آنها را دستمایه قرار دادم، اما انتظار دارم که ان شاءالله دوستان همکاری بکنند مجموعه‌ای از بیانات آقا که در جلسات خصوصی عنوان شده، آن‌ها را هم در اختیار قرار دهند که در چاپ‌های بعدی ما این اثر را کامل‌تر بکنیم.

* از سیر تدوین کتاب بعد از احصاء سخنرانی‌ها بفرمایید.

علایی: من ابتدا سعی کردم که همه آنچه که سبقه‌ی مطالبه‌گری از طرف حضرت آقا در حوزه دفاع مقدس را جمع‌آوری بکنم اما خب می‌دانید، هر کتابی،هر مجموعه ای باید یک ساختاری داشته باشد. من مجموعه مطالبات حضرت آقا را که ملاحظه کردم دیدم این خیلی جالب است، مطالبات مخاطبان خاصی دارد مثلا بعضی جاها مخاطب مطالبات مردم هستند، بعضی جاها مسئولین هستند، بعضی جاها رزمندگان و خانواده‌های شهدا هستند لذا آمدم این کار را بعد از یک مقدمه‌ای که فراهم شد در10 فصل فصل‌بندی کردم.

فصل اول ناظر به مطالبات حضرت آقا در مورد خود دفاع مقدس است؛ این­که دفاع مقدس نباید فراموش بشود، مورد تحریف قرار نگیرد. خب این مخاطبین مختلفی دارد، از مردم، مسئولین، رزمندگان، خانواده‌ها و...در سایر فصول بحث کنگره‌ی شهدا که الان در اقصی نقاط ایران اسلامی این کنگره‌ها در حال برگزاری است، گزارشش خدمت آقا می‌رسد و آقا دقت نظر دارند روی بحث کنگره‌ها و یک مطالباتی هم مطرح می‌کنند. برای عمق‌بخشی به کار، این هم باز یک بخشی است، بحث اسراء فصل دیگری است، آزادگان و اسرا، خود خانواده شهدا و... یکی از قسمت‌های مهم این کتاب بحث توجه حضرت آقا به جوانان در حوزه دفاع مقدس است، یعنی تقریبا مهم‌ترین مخاطب آقا در بحث دفاع مقدس قشر جوانان هستند که می‌توانند بهره‌برداری بکنند. حالا اگر بخواهیم به طور دقیق‌تر فصول را خدمتتان عرض کنم، فصل اول بزرگداشت یاد و نام 8 سال دفاع مقدس، فصل دوم بزرگداشت یاد و نام شهدا است. فصل سوم کنگره و بزرگداشت شهدا، فصل چهارم راهیان نور، فصل پنجم رزمندگان و جانبازان فصل ششم آزادگان، هفتم خاطرات، هشتم خانواده شهدا، جانبازان، آزادگان و ایثارگران، فصل نهم جوانان و دفاع مقدس و فصل دهم استان‌ها و دفاع مقدس است.

آقا در این قسمت هم نکات بسیار جالب توجهی دارند و نگاهشان به مناطق جغرافیایی است که حماسه‌های 8 سال دفاع مقدس رقم خورد، چه در بحث مقاومت، چه بزرگداشت شهدا، مثلا آقا می‌فرمایند به مناطق مرزی که درگیر 8 سال دفاع مقدس بود، پنج استان خوزستان، کرمانشاه، ایلام، آذربایجان غربی و کردستان توجه بشود، مطالباتی را مطرح می‌کنند یا در مورد حماسه مردم اصفهان که شهدای زیادی تقدیم انقلاب و دفاع مقدس کردند، آقا مطالبه‌گری می‌کنند، می‌فرمایند که آن روزها فراموش نشود، استان سمنان و کرمان همینطور که ما در فصل دهم مطالبات آقا در مورد استان‌ها و شهرهای خاصی که مدنظر ایشان بوده را آوردیم.

* این کتاب یک منشور و یک راهنمایی است برای سازمان‌هایی که خصوصاً در حوزه‌ دفاع مقدس کار می‌کنند و سازمان‌ها و نهادهایی که مرتبط با این موضوع هستند، در این خصوص بفرمایید که چقدر در این زمینه می‌شود کار انجام شود و در این مسیر چه کارهایی می‌شود انجام داد.

علایی: همانطور که اشاره کردید, من تعبیرم این است که این کتاب در واقع یک نقشه‌ی راه است. شما اطلاع دارید دستگاه‌های مختلفی درباره‌ی دفاع مقدس دارند کار می‌کنند اما مهم این است که براساس منویات حضرت آقا باید این کار را کنیم یعنی طوری نشود که مثلا متولیان امر با فکر و تأمل خودشان به یک موضوعی رسیده باشند و بخواهند کار بکنند.

در واقع ما باید نقشه راه داشته باشیم و ببینیم که آقا در حوزه‌ دفاع مقدس که خودشان علم‌داری این حوزه را برعهده دارند چه انتظاری دارند، چه باید و نبایدی را مطرح می‌کنند. خب این یک نقشه‌ی راه است, یعنی من فکر می‌کنم این کتاب به مثابه یک نقشه راهی است که وظایف سازمان‌ها و افراد و اشخاص را معلوم کرده یعنی دیگر ما لازم نیست بگویم ما باید چه کار بکنیم؟ این کتاب می‌گوید که ما باید چه کار بکنیم؟ بایدها و نبایدها راکه علم‌دار این حوزه دارد مطرح می‌کند، تا ما بیاییم بنشینیم کار گروه تشکیل بدهیم و اتاق فکر تشکیل بدهیم که درباره‌ دفاع مقدس چه کار بکنیم، آقا فرمودند چه کار بکنیم، خیلی جالب است، آقا کلی‌ترین مباحث و جزئی‌ترین مباحث را در خصوص دفاع مقدس مطرح کرده و نیاز به عمل دارد که متأسفانه علی‌رغم اینکه این منشور وجود دارد، این نقشه‌ راه وجود دارد، اتفاق خاصی رقم نمی‌خورد و کاری که صورت می‌گیرد خیلی ناچیز است.

من فکر می‌کنم که اگر متولیان امر این کتاب را به مثابه نقشه‌ی راه نصب‌العین خودشان قرار بدهند درصد عمده‌‌ای از کار معلوم است، ایشان وظیفه‌ی خانواده‌ها را مشخص کرده، وظیفه کنگره‌ شهدا را مشخص کرده، وظایف خود آزادگان را مشخص کرده، وظایف جوانان را مشخص کرده، وظایف مسئولین امر را مشخص کرده، حتی من آمدم برای سهولت کار در انتهای کتاب یک جمع‌بندی در چند صفحه آوردم که در این جمع‌بندی مسئولیت مردم، مسئولان و فرمانده‌ها و دست‌اندرکاران، جوانان و خانواده شهدا و جانبازان و ازادگان و رزمندگان، اصحاب فرهنگ و هنر، نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی مشخص شده. یعنی اگر شما کل کتاب را هم نخوانی ولی به جمع‌بندی انتهای این کتاب مراجعه کنید همه‌ دستگاه‌ها می‌دانند که چه سرفصل‌هایی را آقا از این دستگاه‌ها مطالبه کرده اند. من فکر می‌کنم الحمدلله کار را این کتاب راحت کرده و کسی نمی‌تواند بهانه‌ای برای کم کاری داشته باشد. امیدواریم در چاپ بعدی مجموعه مطالبات آقا را کامل‌تر کنیم.

انتهای پیام/