جزئیات قرارداد هندی‌ها در چابهار؛ پورت اپراتوری موقت تا یک ماه آینده اجرایی می‌شود
با اجرایی‌شدن قرارداد موقت پورت اپراتوری بندر چابهار توسط هندی‌ها تا یک ماه آینده، موافقتنامه ترانزیتی ایران، هند و افغانستان رسماً وارد فاز اجرایی می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ بندر چابهار، تنها بندر اقیانوسی و آب عمیق ایران؛ بندری که برای هند، دومین قدرت نوظهور اقتصادی جهان، اهمیت راهبردی دارد و نقطه‌ای برای دور زدن پاکستان و اتصال پایدار، باصرفه و ایمن آن به منابع طبیعی و پایدار افغانستان و 5 کشور آسیای میانه است.
5 کشور محصور در خشکی مستقل مشترک المنافع (CIS) آسیای میانه شامل ترکمنستان، تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان و هم‌چنین افغانستان منابع طبیعی بسیاری دارند که چشم ابرقدرت‌های اقتصادی نظیر چین و هند را برای تأمین پایدار منابع طبیعی آینده را به خود دوخته‌اند.
براساس مطالعات انجام‌شده؛ آسیای میانه در کمترین تخمین 17.2 و در بیشترین 49.7 میلیارد بشکه ذخایر شناخته‌شده یا 5 درصد از کل ذخایر جهانی نفت و 6.65 تریلیارد مترمکعب یا 3.8 درصد کل ذخایر جهانی گاز را داراست؛ این منطقه به‌علاوه افغانستان، علاوه‌بر منابع انرژی، معادن غنی معدنی نیز دارد.
چین برای دسترسی به بازارهای آسیای میانه و افغانستان توسعه بندر گوادر پاکستان در 65مایلی شرق چابهار را در دستور کار قرار داده است؛ بندر گوادر قرار است با سرمایه‌گذاری 62 میلیارد دلاری چینی‌ها در مدت 15 سال و با ایجاد شبکه وسیعی از جاده، ریل، پالایشگاه و زیرساخت‌های پسکرانه‌ای بندری با اتصال به استان سین‌کیانگ چین و هم‌چنین اتصال به جاده معروف ابریشم مقدمات دسترسی چین به منابع و بازارهای دست‌نخورده افغانستان و آسیای میانه را برای مبادلات کالایی و انرژی فراهم کند. هند نیز در رقابت با چین قرار است با توسعه بندر چابهار به افغانستان و CIS دست یابد.
ارزش مبادلات هند با افغانستان و کشورهای آسیای میانه حدود 16 میلیون تن کالا به‌ارزش 17 میلیارد دلار در سال است و هند می‌خواهد با توسعه بندر چابهار علاوه‌بر تبادل این مبادلات به منابع طبیعی افغانستان و آسیای میانه از راه چابهار دست یابد.
موافقتنامه تأسیس دالان تجاری ایران، هند و افغانستان موسوم به موافقتنامه چابهار، خرداد 95، میان رؤسای جمهور ایران و افغانستان و هم‌چنین نخست وزیر هندوستان امضا شد. در این موافقتنامه که در مجالس سه کشور تصویب و تأیید شده؛ هند قرار است در بندر چابهار و زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای آن برای اتصال به افغانستان و آسیای میانه سرمایه‌گذاری کند.
قرارداد اصلی هند تا دو سال آینده با ورود تجهیزات اجرایی می‌شود
معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ایران می‌گوید: مجموع منابعی که هند به بندر چابهار اختصاص داده شامل 85 میلیون دلار خرید تجهیزات و 150 میلیون دلار خط اعتباری توسط اگزیم بانک برای توسعه پسکرانه بندر است.
محمد راستاد در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: در قرارداد اول که 85 میلیون و 286 هزار دلار خرید تجهیزات است؛ شرکت ای‌پی‌جی‌ال هندوستان متعهد شده در قالب قرارداد (.B.O.T ساخت، توسعه و بهره‌برداری) بهره‌برداری از بخشی از فاز اول بندر چابهار را با شریک ایرانی، شرکت خدمات دریایی ــ بندری کاوه، به‌‌صورت جوینت ونچر به‌مدت 10 سال به‌عهده بگیرد و مجهز به 32 دستگاه تجهیزات ترابری دریایی ــ بندری کند.
وی تصریح می‌کند: کنار این قرارداد، پیشبینی شده، هند 150میلیون دلار برای بندر چابهار خط اعتباری از طریق اگزیم بانک اختصاص بدهد که پیگیر این هستیم که این خط اعتباری برای زیرساخت ریلی بندر و اتصال بندر به راه‌آهن چابهار هزینه و سرمایه‌گذاری شود.
مدیرعامل سازمان بنادر با تشریح قرارداد 85 میلیون دلاری خرید تجهیزات هند می‌گوید: فاز اول توسعه بندر چابهار شامل 5 پست اسکله، 2 پست اسکله کانتینری و 3 پست اسکله کالای عمومی است که شرکت ای‌پی‌جی‌ال هندوستان و شریک ایرانی، تجهیز، اجاره و بهره‌برداری از دو پست اسکله کانتینری و محوطه پسکرانه‌ای آن را به‌عهده می‌گیرند.
وی ادامه می‌دهد: قرارداد .B.O.T به این صورت است که در مدت این 10 سال شرکت هندی و شریک ایرانی، پورت اپراتوری دو اسکله کانتینری را به‌عهده می‌گیرند و درآمدهای اپراتوری میان ایران و هند تقسیم می‌شود و پس از 10 سال، تجهیزات به سازمان بنادر ایران واگذار می‌شود.
جدول درآمدهای حاصل از تخلیه و بارگیری کالا در بندر چابهار میان ایران و هند در مدت این 10 سال بدین صورت خواهد بود:
معاون وزیر راه و شهرسازی می‌گوید: شرکت هندی با برگزاری مناقصه، بخش اول را که مهم‌ترین بخش تجهیزات، شامل 4 دستگاه جرثقیل تخلیه و بارگیری کانتینری کشتی به ساحل (گنتری کرین) است به شرکت برند ساخت تجهیزات بندری ــ دریایی زدپی‌ام‌سی (ZPMC) چین سفارش داده و با توجه به پروسه نسبتاً طولانی ساخت این تجهیزات پیچیده و بزرگ، پیشبینی می‌شود تا دو سال آینده این تجهیزات به بندر چابهار منتقل شوند.
راستاد ادامه می‌دهد: شرکت ای‌پی‌جی‌ال هند هم‌چنین درحال برگزاری مناقصه‌های دیگر برای خرید و سفارش سایر تجهیزات بندری و دریایی در تعهد خودش است.
وی با اشاره به قرارداد موقت پورت اپراتوری، می‌گوید: با توجه به پروسه طولانی ساخت مهم‌ترین تجهیزات تعهد شرکت هندی، گنتری کرین‌ها، یک قرارداد موقت پورت اپراتوری در مدت این دوسال تا ورود این تجهیزات به بندر آماده شده که تا یک ماه آینده و آغاز سال جدید میلادی، هم‌زمان با نشست کمیته پیگیری موافقتنامه چابهار که 23 دسامبر مصادف با 4 دی با حضور مقامات سه کشور و دیگر کشورهای منطقه و جهان در چابهار برگزار می‌شود، امضا و اجرایی می‌شود.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی تأکید می‌کند: در این قرارداد موقت که هدف آن درگیر کردن هند در بندر چابهار در بازه زمانی تا ورود تجهیزات قرارداد اصلی است؛ شرکت هندی با استفاده از تجهیزات موجود بندر، پورت اپراتوری موقت را با شریک ایرانی تا دو سال آینده به‌عهده می‌گیرد.
وی می‌گوید: برای تجهیز فاز اول بندر چابهار و خرید تجهیزات تخلیه و بارگیری برای آن، 403 میلیون دلار تسهیلات از صندوق توسعه ملی به شرکت خدمات دریایی آریا بنادر ایرانیان با نظارت سازمان بنادر اعطا شده و این شرکت 24 دستگاه جرثقیل و تجهیزات ترابری را که شامل جرثقیل‌های موبایل ساحلی، لیفت‌تراک و مکنده غلات می‌شود در قالب سه پارت از کشور آلمان خریداری و وارد بندر کرده است و بقیه تجهیزات دریایی، بندری نیز به‌مراتب وارد بندر می‌شود.
راستاد ادامه می‌دهد: شرکت هندی در قرارداد موقت پورت اپراتوری، از تجهیزات موجود که با استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی خریداری شده، برای پورت اپراتوری دو اسکله استفاده می‌کند و در مجموع 10 هکتار از محوطه بندر برای امورات پورت اپراتوری به‌مدت 1.5 تا دو سال به طرف هندی و شریک ایرانی‌اش اجاره داده می‌شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان می‌کند: موافقنامه ترانزیتی چابهار در مجالس سه کشور تصویب شده و مرداد ماه امسال برای اجرا به وزارت راه ابلاغ شده است، ما بلافاصله پس از ابلاغ مقدمات برگزاری نشست هماهنگی موافقتنامه را آغاز کردیم و نشست هماهنگی سه کشور با حضور هیئت‌های سیاسی ــ اقتصادی سه کشور به‌سرپرستی معاون وزیر خارجه هند، معاون وزیر حمل‌ونقل افغانستان و خود بنده به‌عنوان نماینده ایران آبان ماه در چابهار برگزار شد و کمیته پیگیری نیز 4 دی در چابهار با حضور نه‌تنها خود کشورهای درگیر موافقتنامه، بلکه سفرا و نمایندگان دیگر کشورهای منطقه و جهان برگزار می‌شود.
هرچه باشد، اهمیت چابهار برای هندی‌ها راهبردی است، به‌گواه کارشناسان با توجه به معافیت تحریمی آمریکا به چابهار و هم‌چنین باصرفه و ایمن بودن آن برای افغانستان و آسیای میانه، پیشبینی می‌شود در آینده نزدیک چابهار با سرمایه هندی‌ها به هاب ترانزیتی هند با افغانستان و 5 کشور آسیای میانه تبدیل شود.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/ن*
