یادداشت|ریشه‌های خشم و نفرت جهان عرب از عربستان
محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی برای بهبود وجهه عربستان بعد از قتل جمال خاشقجی منتقد سیاست‌های بن‌سلمان به چند کشور عربی منطقه رفت و قرار است در نشست گروه۲۰ در آرژانتین شرکت کند.
سفر محمد بن سلمان به کشورهای عربی گرچه با استقبال گرم سران برخی از رژیم‌های عربی منطقه روبه‌رو شد ولی با موج مخالفت‌های گسترده مردمی به‌خصوص در شبکه اجتماعی همراه بوده است. اوج این اعتراضات را دیروز در تونس مهد انقلاب کشورهای عربی شاهد بودیم که مردم خشمگین با حضور در خیابان حبیب بورقیبه (بنیانگذار جمهوری تونس) در پایتخت این کشور خواستار اخراج بن‌سلمان از خاک این کشور شدند.
این اعتراض‌ها آن‌قدر گسترده بود که مقامات این کشور کنفرانس خبری مشترک با بن‌سلمان را لغو کردند.
انتقادها از بن‌سلمان در سطح مجامع بین المللی نیز بالا گرفته به‌طوری که حتی کاخ سفید رسماً اعلام کرد که دونالد ترامپ ــ که در این مدت بارها از بن‌سلمان و سیاست‌هایش حمایت کرده ــ به‌دلیل مشغولیت زیاد نمی‌تواند با بن‌سلمان دیداری داشته باشد.
شاید تصور اولیه این باشد که خشم و نفرت جهان عرب از عربستان به‌دلیل ترور وحشیانه خاشقجی است ولی این امر را باید در دلایل دیگر جست‌وجو کرد.
جایگاه عربستان سعودی در پی دخالت‌های این کشور در امور داخلی دیگر کشورها و به‌خصوص بعد از مرگ خاشقجی به‌شدت در نظر افکار عمومی جهان عرب کاهش پیدا کرده است و به‌عکس گذشته که مجالی برای انتقادها در سطح داخلی وجود نداشت و این انتقادها حتی در سطح خارجی هم در لفافه بیان می‌شد اما اکنون می‌بینیم که این انتقادها به اعتراضات در کف خیابان‌ها کشیده شده است.
نتایج نظرسنجی هم همین امر را ثابت می‌کند و نشان می‌دهد جایگاه عربستان در افکار عمومی کشورهای منطقه تنزل یافته است.
در واقع این خشم و نارضایتی عمومی در سطح جهان عرب از سیاست‌های عربستان سعودی وجود داشته فقط مرگ خاشقجی بر شدت این نارضایتی‌ها دامن زده است.
دخالت‌های عربستان سعودی در امور داخلی کشورهای عربی از لبنان، سوریه و عراق گرفته تا جنگ یمن همه این عوامل باعث شد که جهان عرب دل خوشی از خاندان آل‌سعود نداشته باشند و این رژیم را مسئول ناامنی و جنگ در منطقه بدانند. نحوه تعامل این کشور با قطر از کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس و نیز قطع رابطه و تحریم اقتصادی این کشور یکی دیگر از نمونه مداخلات ریاض در امور کشورهای جهان عرب است که همچنان این تحریم‌ها ادامه دارد تا دوحه را وادار به سازش و تبعیت از سیاست‌های مورد نظر خود در منطقه کند.
عربستان از ترس گسترش انقلاب‌های عربی که تخت پادشاهی خود را متزلزل می‌یافت از کودتای نظامیان حاکم در مصر در مقابل اسلامگرایان حمایت کرد و از به‌ثمر رسیدن انقلاب در مصر جلوگیری کرد تا مبادا این انقلاب‌ها به دروازه‌های این کشور کشیده شود.
ریاض همچنین در جریان اعتراض‌های سوریه از گروههای تروریستی مسلح حمایت کرد تا از این طریق بتواند با براندازی نظام سوریه محور مقاومت از جمله حزب‌الله لبنان را تحت فشار قرار دهد. دخالت در امور داخلی عراق و دامن زدن به جنگ طائفه‌ای در این کشور («ثامر السبهان» سفیر عربستان در بغداد به‌سبب دخالت در امور داخلی عراق از این کشور اخراج شد)، گسیل نظامی در بحرین برای سرکوب مخالفان و دخالت در کشورهای آفریقایی نمونه‌های دیگری از سیاست‌های منفی عربستان سعودی است که با به قدرت رسیدن سران جدید عربستان این دخالت‌ها تشدید شد.
کشوری که ادعای منادی بودن رهبری جهان عرب و اسلام را دارد، مدت‌ها است که موضوع فلسطین، مسئله اول جهان اسلام را از دستور کار خود خارج کرده و در صدد عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل برآمده است تا طرح دونالد ترامپ موسوم به "معامله قرن" را به‌پیش ببرد.
با وجود این نباید کینه و نفرت جهان عرب از عربستان را تنها به مسائل و مرگ خاشقجی پیوند زد. موج نفرت از آل‌سعود ریشه در تحولات گذشته و حال داشته است.
حسن رستمی کارشناس مسائل غرب آسیا
انتهای پیام/*
