میزگرد کارآفرینی تسنیم خراسان رضوی| تعریف درستی از کارآفرین نداریم؛ نظام بانکی، کارآفرینی را به تاراج می‌برد
در میزگرد بررسی مشکلات کارآفرینان در خراسان رضوی نبود تعریف درست از کارآفرینی و توجه به شاخصه‌های اشتباه برای حمایت از کارآفرینان به عنوان یکی از مشکلات این افراد عنوان شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، عده‌ای از افراد از کارآفرینان با عنوان عاشق یاد می‌کنند و عده‌ای دیگر هم به آنها با دید احترام می‌نگرند که هر دوی اینها هم درست و به جا است و البته کارآفرینان همان بازوهایی هستند که به کمک دولت می‌آیند تا جامعه سطح رفاه بالاتری داشته باشد.
با هر تعبیری که از کارآفرینان یاد کنیم امروز آنها دچار مشکلات زیادی هستند و وضعیت اقتصادی که در کشور حاکم است روی آنها تأثیرات زیادی داشته است. به سراغ برخی کارآفرینان خراسان رضوی رفته و با حضور افراد دانشگاهی و دولتی در مورد مشکلاتی که برای کارآفرینان وجود دارد در میزگردی به میزبانی خبرگزاری تسنیم خراسان رضوی مشکلات آنها را به بحث گذاشتیم.
علی رسولیان؛ مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی به عنوان نماینده بخش دولتی، محسن شرکا رئیس کانون کارفرمایان خراسان رضوی به عنوان نماینده تشکل‌های بخش خصوصی، رضا لطفی معاون پژوهشی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان نماینده بخش دانشگاهی، محمد کشیری دبیر کمیته یاوران وقف علم و فناوری به عنوان نماینده سازمان‌های مردم نهاد اجتماعی، شهاب ضیایی فعال اقتصادی به عنوان نماینده کارآفرینان در حوزه علم و فناوری، سید فرید موسوی فعال اقتصادی به عنوان نماینده کارآفرینان حوزه برق و الکترونیک، هادی شعبانی فعال اقتصادی به عنوان نماینده کارآفرینان استارتاپی و علی حکیمیان نایب رئیس کمیسیون جوانان خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به عنوان کارآفرینان حوزه چوب شرکت کنندگان در این میزگرد بودند که مشروح آن در زیر آمده است.
تسنیم: در ابتدای امر ما این را می‌خواهیم بدانیم که کارآفرینان استان ما و مشهد هم اکنون چه مشکلاتی دارند و چه عللی سبب شده این مشکلات برای آنها به وجود بیاید؟
شرکا: مشکلات همیشه وجود دارد اما اینکه چرا ما در راستای درست برای رفع مشکلات قدم برنمی‌داریم به این علت است که هنوز به یک وفاق ملی دست پیدا نکرده‌ایم و شاید این مسئله مهم‌ترین مشکل در کشور ما و استان خراسان رضوی است که به صورت قبیله‌ای کار می‌کنیم.
ما دو سیستم نظارتی در کشور داریم که یکی تحت مدیریت مجلس است به نام دیوان محاسبات و یک سیستم نظارتی تحت مدیریت قوه قضائیه است به نام سازمان بازرسی اما یک سیستم واحد و فراقوه‌ای و مستقل برای بازرسی وجود ندارد. در تمام دنیا سیستم‌هایی هست که اگر سازمان‌ها از ریل برنامه توسعه‌ای زاویه پیدا کند ورود پیدا کرده و دوباره روال را به حالت عادی بازمی‌گردانند؛ ما شاهد هستیم که در آمریکا اوباما رفت و ترامپ روی کار آمد اما در سیاست‌های کلان اقتصادی این کشور تغییر زیادی ایجاد نشد.
ما در ایران از بعد از انقلاب 5 دولت داشته‌ایم و هیچ کدام در امتداد کارهای دولت قبل از خود حرکت نکرده‌اند و هیچ دولتی بخشی از برنامه‌های دولت قبلی را امتداد نداده و برنامه‌های توسعه‌ای هم داشته‌ایم که متأسفانه اجرا نیامده است.
همچنین در اجرا همیشه مشکل داشته‌ایم؛ به عنوان یک خانواده صحبت می‌کنیم و سال‌ها است متوجه شده‌ایم که نظام بانکی ما فرسوده و غیرقابل استفاده است اما باز با همین نظام نزول‌خواری جلو می‌رویم؛ بنده از 20 سال پیش فریاد زده‌ام که این نظام بانکی، کشور را به رکود و بحران می‌رساند اما تغییری در وضعیت رخ نداده است.
نظام مالیاتی ممیز محور ما هم که به جای خود آسیب‌هایی دارد؛ همچنین نظام آموزشی ما پر از ایراد است؛چیزهایی را در مغز بچه‌ها فرو می‌کنیم که بخش اعظم آن در آینده این کشور تأثیرات زیادی دارد؛ کودکان به گونه‌ای آموزش می‌بینند که خلاقیت‌ها و ایده‌های آنها رو نمی‌شود؛ در این حوزه از کشورهای توسعه یافته الگوبرداری نمی‌کنیم و این مسائل همه آسیب است.
اصل 44 قانون اساسی را داریم اما در اجرای آن بسیار بد عمل شده؛ اگر ما این را می‌بینیم که آلمان امروز در ساخت ماشین‌آلات و فناوری حرف اول را می‌زند؛ در واقع مدیر را شناسایی کرده و کارخانه را به مدیر به یک واحد پول واگذار می‌کند چراکه طالب توسعه است اما در کشور ما طول و عرض زمین به بخش خصوصی واگذار می‌شود اما مدیریت به دست مدیر واقعی این بخش نمی‌رسد.
امروز به این نتیجه رسیده‌ایم که پرداخت یارانه به 80 میلیون نفر جمعیت اشتباه محض است و حاضر نیستیم که صادقانه با مردم صحبت کنیم؛ باید گفته شود که هدف ما از یارانه کمک به افراد فقیر، ناتوان معلول جسمی و بخشی از روستائیان که توان ادامه کار ندارند بوده است.
البته این را باید در نظر داشت که در برخی از بخش‌های اقتصادی رشدهایی وجود داشته و در حوزه‌هایی که عزم و اراده ملی پشت سر آن قرار گرفته شکوفایی زیادی را شاهد بوده‌ایم؛ به عقیده بنده اقتصاد و فرهنگ دو بال توسعه هستند که متأسفانه ما هر دو را نداریم؛ بهترین تکنولوژی‌ها را وارد این کشور کرده‌ایم اما فرهنگ استفاده از آن را نداریم؛ مدرن‌ترین پمپ‌های آب را به کشور آورده‌ایم اما تنها سبب شده که چاه‌های ما خشک شود؛ بهترین خودروهای دنیا در این کشور وجود دارند اما فرهنگ رانندگی را نداریم.
موسوی: به نظر بنده هم یکی از مشکلات اساسی ما همین نظام بانکی است که واقعا تولیدکننده را به خاک سیاه می‌نشاند؛ در واقع وقتی مؤسسه‌ای به فردی وام می‌دهد این مؤسسه نیست که به آن فرد کمک می‌کند بلکه دقیقا اتفاقی برعکس رخ می‌دهد چراکه نرخ بهره آن آن قدر بالا است که با توجه به وضعیت اقتصادی و بازار رقابتی، اصلا پاسخ‌دهی ندارد و بعد از آن مؤسسه می‌تواند تمام دارایی فرد را مصادره کند و تا جایی که بنده اطلاع دارم در سایر کشورها تا این حد بهره به پول تعلق نمی‌گیرد.
شرکا: اجازه بدهید یک پرسش را مطرح کنم؛ آیا دولت ما از فردی که ایده‌ای دارد که می‌تواند خلق ثروت کند حمایت می‌کند؟ یا حتما آن نفر باید یک زمین مرغوب دونبش خریداری کند و آن را در رهن بانک قرار دهد و بهره هم بپردازد و به محض عقب افتادن اولین قسط بانک این حق را داشته باشد که زندگی‌اش را به تاراج ببرد؟ این مسئله دارای اهمیت است که آیا به فکر و ایده افراد بها داده می‌شود چراکه کارآفرینی یعنی همین یعنی ارزش آفرینی.
لطفی: من می‌خواهم مسئله را از دید دیگری نگاه کنم؛ اگر شما بیایید و از من بپرسید که مهم‌ترین معضل در حوزه کارآفرینی چیست من می‌گویم سیستم سرمایه‌گذاری؛ که در نگاه خوشبینانه سیستم غلط و در نگاه بدبینانه سیستم فاسد است.
خود بنده این را مشاهده کرده‌ام که از یکی از صندوق‌ها به یک شرکت دانش بنیان عملا پیشنهاد پول ربوی می‌داد؛ باید این را بدانیم در دنیا سال‌ها است که مدل سرمایه‌گذاری ریسک پذیر دنبال می‌شود که به اسلام بسیار نزدیک‌تر است؛متأسفانه باید گفت که غربی‌ها در این زمینه از ما پیشی گرفته‌اند.
مومنی: در غرب بانک اسلامی وجود دارد که اگر برایشان معلوم شود که فردی مسلمان است به هیچ عنوان بهره‌ای نمی‌گیرند اما ما به یک کسب و کار تازه وام می‌دهیم و آن کسب و کار به هر علتی در آن زمان سودآور نشده و بانک ادعا می‌کند که این مسئله ارتباطی به بانک نداشته و به سرعت برای وثایق اجرائیه صادر می‌کند.
تسنیم: آقای لطفی شما که در دانشگاه حضور دارید آیا فکر نمی‌کنید بخش عمده‌ای از مشکلات ما به این علت است که افراد اهل ایده‌پردازی نیستند و در دانشگاه‌ها هم به این موضوعات پرداخته نمی‌شود؟
لطفی: آقای شرکا به مطلب خوبی اشاره کردند که اقتصاد و فرهنگ دو بال برای توسعه هستند و اگر به من بگویید که از بین این دو، یکی را انتخاب کن من حتما فرهنگ را انتخاب می‌کنم؛ ما در واقع کارآفرین تربیت نمی‌کنیم و تنها کارجو تربیت می‌کنیم و علاوه بر این اگر بخواهم انگشت اتهام را به سمت کسی بگیرم خودم که استاد دانشگاه هستم هم در وهله نخست مقصر شناخته می‌شوم در واقع که اصلا دانشجوی ما فرهنگ کار به ویژه کار تیمی را نمی‌داند.
ای کاش آرام آرام برخی از خیران به این فکر می‌کردند که آن کودکی که برای تحصیل آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند حالا از دانشگاه هم فارغ‌التحصیل شده و نیاز به سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر برای خلق ثروت دارد.
تسنیم: البته ما هم مواردی داشته‌ایم که افراد تسهیلات گرفته و به جای صنعت در بخش‌های دیگر به کار برده‌اند این را چگونه توجیه می‌کنید؟
شرکا: باید دید چرا این کار را انجام داده؛ افراد اکثرا برای تضامین بعدی این کار را انجام داده است اما ما باید راه‌هایی برای توسعه پیدا کنیم که تا این حد وابسته به دولت نباشیم چراکه دولت خود به خود مسائل بسیار زیادی دارد و از دولت انتظار نمی‌رود اگر کاری که می‌خواهیم را انجام دهیم دارای مجوز است بسترهای قانونی را برای آن فراهم کند.
ما امروز از دولت پول نمی‌خواهیم چراکه نقدینگی در کشور ما خودش تبدیل به یک خطر شده و اگر نتوانیم آن را به سمت زیرساخت‌ها هدایت کنیم مطمئنا آینده‌ای بهتر از امروز نداریم علیرغم اینکه تمام اقدامات را انجام دهیم.
تسنیم: جناب آقای شرکا شغل بنده خبرنگاری است و به همین علت جامعه توقع دارد به اخبار و اطلاعات دسترسی داشته باشیم؛ محتواها را به درستی و با سرعت تمام به دست مخاطب برسانم و البته به اطلاعات کلی حوزه‌های مختلف مسلط باشم و بتوانم تحلیل کنم این وظیفه‌ای است که جامعه با توجه به شغلم برای من تعریف کرده و اگر این مؤلفه‌ها در من وجود نداشته باشد افراد جامعه دیگر من را یک خبرنگار نمی‌دانند؛ حالا این موضوع را در کارآفرینان شبیه‌سازی کنیم؛ جامعه ما از کارآفرینان توقع ایجاد شغل دارند و انتظارشان این است که کارآفرینان با مشکل بیکاری مبارزه کنند موضوعی که همین حالا با مشکل مواجه است و مردم از آن گلایه دارند. شما اگر بخواهید پاسخی بدهید چه می‌گویید چرا کارآفرینان ما نمی‌توانند توقع جامعه از خود را برآورده کنند؟
شرکا: از دیدگاه بنده کارآفرینی ایجاد شغل نیست و این وظیفه رسانه‌ها است که این مفهوم را تغییر دهند.
کشیری: در واقع کارآفرینی باید منجر به خلق ارزش شود و این خلق ارزش باید خود را در رفاه اجتماعی نشان بدهد اگر نشان ندهد اصلا هیچ چیز ایجاد نشده؛ اما این را باید بدانیم که همانطور که در ابتدای جلسه بیان شد هیچ نوع وفاق اجتماعی در لایه‌های مختلف جامعه ما وجود ندارد برخی از افراد رفاه اجتماعی را اصلا جزو اولویت‌ها نمی‌دانند و وقتی این مسئله اولویت نباشد طبیعتا در چشم‌انداز هم قرار نگرفته و برای آن برنامه‌ریزی هم نمی‌شود.
شرکا: امروز در جامعه ما رفاه‌طلبی بالا آمده و آن هم علت دارد؛ وقتی نارضایتی وجود دارد توقعات رشد کرده و تبدیل به بهانه می‌شود و برای همین شاهد هستیم که افراد به دنبال خرید سهام میافتند و یا مشکلات دیگری که همه ما آن را می‌دانیم.
تسنیم: بگذارید اینگونه بگوییم که مردم رفاه را می‌خواهند اما به جای اینکه برای به وجود آوردن این رفاه تولید و کارآفرینی با تقویت کنند به راه‌های اشتباهی می‌روند.
حکیمیان: فکر می‌کنم یکی از مشکلاتی که ما داریم این است که سیستمی برای شناسایی افراد خلاق وجود ندارد در حالیکه در کشورهای توسعه یافته به این صورت نیست و کودکان از همان ابتدا شناسایی می‌شوند.
رسولیان: البته باید این را در نظر گرفت که ما این سیستم را داریم و افرادی که می‌خواهند ایده خود را به محصول تبدیل کنند مورد حمایت قرار می‌گیرند.
حکیمیان: سیستم این هم غلط است به قدری در کشور ما کپی وجود دارد که اصلا نمی‌توان در فضاهای نوآورانه فعالیت داشت و نتیجه به اینجا می‌رسد که همه از سرمایه‌گذاری وحشت داشته باشند.
کشیری: به نظر بنده مهم‌ترین مسئله در حوزه کارآفرینی علم و فناوری است؛ به این معنی که عدم توجه به فناوری در کشور و جهت‌دهی سیاست‌های کشور در این حوزه نشان می‌دهند که ما تعریف درستی از کارآفرینی نداشته باشیم و همین مسئله سبب می‌شود که تصور مردم از کارآفرین تنها مسیری است که شغل ایجاد می‌کند در صورتی که خلق ارزش نخستین اولویت یک کارآفرین است اشتغال در رده دوم قرار می‌گیرد.
رسولیان: بنده هم همیشه این را می‌گویم نباید این را در نظر گرفت که در ابتدای فعالیت یک طرح چه تعداد شغل ایجاد می‌شود باید دید که توجیه اقتصادی آن چیست و آیا خلق ارزش می‌کند و یا خیر؟ اگر خلق ارزش دارد آن طرح خود به خود شغل ایجاد می‌کند و باید به آن بها داد.
کشیری: باید این را بگویم که ما در مورد برخی از مولفه‌های توسعه کپی‌کاری انجام داده‌ایم و آنها را در ساختار نامنطبق خود قرار داده‌ایم و پاسخ عکسی گرفته‌ایم؛ نمونه آن هم فعالیتهایی است که در حوزه‌هایی مانند استارتاپ‌ها انجام شده ما باید بتوانیم دانشگاه‌ها و مراکز رشد را پای کار بیاوریم و از وقف هم در این زمینه استفاده کنیم اعتقاد ما این است که هم اکنون چالش‌ها و مشکلات زیادی وجود دارد که با حوزه علم و فناوری رفع می‌شود و این مقوله عام بوده و در همه شئونات زندگی ما نقش بازی می‌کند.
تسنیم: بنده صحبت شما را کاملا درک می‌کنم شما می‌خواهید بگویید که باید به نوعی خود را با عصر ارتباطات همخوان کنیم آیا ما می‌توانیم یکی از شاخصه‌های اصلی اقتصاد در عصر ارتباطات که انعطاف آن است را در کشور ایجاد کنیم. ما امروز یک کسب و کار آنلاین در کشور راه‌اندازی می‌کنیم و فردا عده‌ای از کسبه‌های سنتی همان بخش اعتراض می‌کنند و یا اینکه سیستم تولید ما آیا برای این همه انعطاف آماده است ما هنوز با همان سیستم چندین سال پیش خودرو تولید می‌کنیم و به مردم می‌فروشیم و خط تولید به هیچ عنوان انعطاف ندارد در مورد همه کالاها روال همین است به عبارت دیگر تولید ما نمی‌تواند خود را با شیوه‌های جدید و خواسته‌های مردم منطبق کند شما فکر می‌کنید در این وضعیت می‌توان فناوری و اطلاعات را به تمام شئون مقوله کارآفرینی اضافه کرد؟
کشیری: تغییر باید از ما آغاز شود؛ شما در نظر بگیرید که چند سال پیش فناوری به عنوان یک ابزار مورد توجه قرار می‌گرفت امروز به عنوان یک رویکرد به آن نگاه می‌شود و این بخش توانسته جایگاه خود را بالا ببرد اما مردم ما در این حوزه ورود پیدا نمی‌کنند ما وقف را در کشور خود به موضوعات مذهبی مانند مساجد، حسینیه‌ها، نذورات و سایر موارد محدود کرده‌ایم در صورتی‌که می‌توان تمام جامعه را به وقف در حوزه علم و فناوری دعوت کرد که نتیجه آن خلق ثروت و کارآفرینی است.
ما باید این را بدانیم که اگر خلاقیت و فناوری در تولید ما وجود نداشته باشد اصلا نمی‌توانیم با کشورهای دیگر رقابت کنیم.
لطفی: هر چه قدر در قیمت تمام شده محصول سهم دانش و فناوری بالاتر باشد وابستگی آن به مواد اولیه کمتر است؛ مشکل بزرگی که ما همواره در کشور داشته‌ایم این است که به علت ارزان بودن انرژی هنرمان این بوده که انرژی و یا محصولات دیگر وابسته به اینها را ارزان بفروشیم اما اگر وقف علم و فناوری وجود داشته باشد و کارآفرینی در آنها اتفاق بی‌افتد آن زمان ارزش تمام شده محصول با التهابات ارزی و یا سایر مواردی از این دست افزایش پیدا نمی‌کند.
شعبانی: بنده شخصا علاقه‌ای ندارم که در مورد موضوعات کلان حرف بزنم اما در مورد بحث فرهنگ باید گفت که در یک نگاه سختگیرانه ما فرهنگ هیچ چیز را نداریم و این شامل رانندگی می‌شود و همه ابعاد زندگی ما مانند رسانه را هم در برمی‌گیرد.
رسولیان: البته بنده اعتقاد دارم که هیچ چیز را نباید سیاه و سفید دید؛ در مورد همین بانک‌ها خواهش می‌کنم که برویم تحلیل کنیم که زمانی که نرخ بهره پایین آمده چه اتفاقی رخ داده؛ بالاخره مطالبات بانک‌ها را می‌توانیم ببینم؛ به عبارت دیگر می‌خواهم بگویم که اگر نرخ بهره پایین بیاید و هزینه تولید پول بالا باشد اتفاق دیگری رخ می‌دهد و ممکن است شرایطی ایجاد شود که باز هم به آن کارآفرین واقعی پول نرسد و این مسائل را نمی‌توان ندیده گرفت بهترین حالت این است که همه بانک‌ها حالت قرض‌الحسنه داشته باشند اما این امر شدنی نیست.
تسنیم: آقای شهابی شما به ما بگویید که مشکل اصلی شما در کسب و کارتان چیست؟
شهابی: به عنوان کسی که در حوزه استارتاپ فعالیت دارد باید بگویم بخشی از مشکلات ما هم مانند سایر کسب و کارها عدم وجود امنیت روانی و نوساناتی است که در بازار وجود دارد در این وضعیت تمام برنامه‌ریزی‌های بودجه‌ای ما از بین می‌رود و انگیزه‌ای برای فرد باقی نمی‌ماند که کار خود را ادامه دهد.
ضیایی: بنده اجازه می‌خواهم که بر اساس برداشت‌های خودم به برخی از این پرسش‌ها پاسخ‌هایی نه چندان فنی بدهم؛ برداشت من از تعاریفی که اینجا برای کارآفرینی مطرح شد این است که کارآفرینی یک باور است که می‌تواند تبدیل به تغییر مثبت در جهت ارائه خدمت به جامعه شود و ارزش خلق کرده و منجر به شکوفایی می‌شود این باور از نظر بنده نیاز به یک پشتوانه داشته که این پشتوانه امید است؛ اگر همین سوال را شما 6 ماه پیش مطرح می‌کردید بنده هم لیستی از مشکلات را برای شما می‌آوردم و شاید این می‌گفتم که از ما حمایت نمی‌شود؛ ما با خلاءهای قانونی مواجه هستیم و یا اینکه برخی از ادارات دولتی به گونه‌ای برخورد می‌کنند که گویی قصد مقابله با فعالان اقتصادی را دارند.
اما حالا که می‌خواهم به این پرسش پاسخ دهم باید بگویم که مشکل همه ما فقدان امید است و اگر بخواهیم این مسئله را در قالب کارآفرینی ببریم باید گفت که امید پیش شرط تمام کارهایی است که این فرآیند می‌خواهد انجام دهد ما باید تصوری از آینده داشته باشیم اما مدتی است که در بلاتکلیفی به سر می‌بریم و البته اخبار هم نشان‌دهنده این است که آینده خوبی هم در پیش نیست و در همکاران جوانم این را مشاهده می‌کنم که این امید مقداری رنگ باخته است.
شرکا: به نکته خوبی اشاره شد؛ این مملکت فوندانسیون و ستون‌های قوی دارد و این ستون‌ها معمولا جوان‌ها بوده‌اند؛ جوان‌ها انقلاب کردند و جنگ را پیروز شدند و امروز این ستون‌ها قوی‌تر از دوران جوانی ما است؛ چرا که جوان امروز ابزار در اختیار دارد؛ خود بنده باید دو هفته در صف می‌ایستادم تا بتوانم انتخاب واحد دانشگاهی را انجام دهم اما حالا شما در خانه و خیابان با یک موبایل به دنیا وصل می‌شوید اما همه جوانان امروز ما یک چیز کم دارند و آن هم اینکه یاد نگرفته‌اند گروه‌سازی کنند؛ ما باید از دولت بستر را بخواهیم اما در ادامه راه باید خودمان فعالیت کنیم.
همچنین نشاط و شادابی اصل بوده و امید ایجاد می‌کند اگر امید داشته باشیم ریسک می‌کنیم ریسک سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند سرمایه‌گذاری ثروت تولید می‌کند و ثروت مشکلات را حل می‌کند.
شما همین مسئله کاهش ارزش پول را در نظر بگیرید؛ این مسئله به 2 گونه رخ می‌دهد یک صورت مدیریت شده مانند کشور چین و دیگری تحمیلی مانند کشور ما، اما در کشور چین این مسئله فرصت است به این علت که آنها با استفاده از سرمایه‌گذاری ثروت خلق کردند و بعد از اینکه تمام کشور تبدیل به مولد می‌شوند بعد از آن پولش را ارزان می‌کند و بازارهای دنیا را می‌گیرد.اما حالا ما شاهد هستیم که ارزش پول ملی در کشور ما کاهش پیدا می‌کند و ما هر کدام باید بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم و راهبردهای خود را برای مقابله با این حوزه تغییر دهیم.
رسولیان: یادم می‌آید که سال‌ها قبل در سفری آرزو کرده بودم که کاش در مشهد مقدس سیستمی وجود داشته باشد که مسافران بدانند که در یک مسیر چه قدر باید کرایه تاکسی پرداخت کنند اما حالا یک سری افراد استارتاپی را در داخل کشور راه‌اندازی کرد و مردم این را می‌دانند که با چه میزان هزینه‌ای و تحت کنترل و با امنیت می‌توانند سفرهای درون شهری خود را انجام دهند و آن چیزی هم که دغدغه ما در استان خراسان رضوی است اشتغال و ایجاد درآمد و همه ما این را می‌دانیم کارآفرینی مهم‌ترین مسیر ایجاد اشتغال است.
درست است که شاید هدف اصلی کارآفرینی ایجاد اشتغال نباشد اما بالاخره باید ثروت ایجاد و بعد از آن هم اشتغال‌زایی انجام شود اما متأسفانه هنوز کارآفرینی در ذهن جامعه ما نهادینه نیست؛ همه ما به رفاه فکر می‌کنیم اما انتظاری که از رفاه داریم انتظار درست نیست ما باید بدانیم که در اثر تلاش و کوشش رفاه ایجاد می‌شود همه باید این را بدانند هم اکنون این تصور وجود دارد که مردم در یک طرف هستند و دولت هم در طرف دیگر که باید برای آنها شغل ایجاد کند به نظر من این تصور درست نیست.
همه ما باید تلاش کنیم و زحمت بکشیم که از محل این تلاش ما منافعی ایجاد شود که بتواند سطح رفاه در جامعه را بالا ببرد و همه با هم باید یک پیکره بشویم و اگر این اتفاق رخ ندهد ما نمی‌توانیم با این فشارهای اقتصادی که به ما وارد می‌شود دوام بیاوریم و در این هر کس باید به اندازه خودش بیشتر تلاش کند تا بتوانیم نتیجه‌ای بگیریم.
هم اکنون وضعیتی ایجاد شده که حمایت از تولید و کارآفرینان را بسیار ضروری می‌کند ما این را می‌دانیم که همه واحدهای تولیدی دچار مشکل هستند این اطمینان را دارم که تمام افراد دور این میز هم مشکلات زیادی دارند که شاید همین حالا هم ذهن آنها را مشغول کرده باشد و اینکه بگوییم همه چیز روی روال قرار دارد اشتباه است؛ ما هم به عنوان دولت این سعی را داریم که از همه ظرفیت‌ها برای توسعه تولید و کارآفرینی استفاده کنیم هدف اصلی جلسات ستاد تسهیل هم همین موضوع است.
باید این را در نظر داشت که اختیارات ما در استان بسیار محدود است و به نظر بنده مسیر تفویض اختیار به استانها باید به سرعت طی شود اما با توجه به همین اختیارات تمام تلاش ما این است که کمک‌های لازم را به واحدهای تولیدی داشته باشیم که یکی از این کمک‌ها هم می‌تواند کمک نقدی باشد ما ابزارهایی هم در دست داریم به‌عنوان مثال تسهیلاتی برای اشتغال روستایی در نظر گرفته شده ما این ادعا را داریم که تمام منابعی که در اختیار ما بوده درست توزیع شده اما به هر حال ما تمام تلاش خود را انجام داده‌ایم که چارچوب‌هایی که داشته‌ایم رعایت شود و تا کنون از حدود 300 میلیارد تومان اعتباری که برای ما در نظر گرفته شده حدود 260 میلیارد تومان پرداخت شده و مابقی نیز در مسیر پرداخت قرار دارد.
در 7 ماهه ما حدود 15 هزار و 300 میلیارد تومان پرداخت تسهیلات در خراسان رضوی داشته‌ایم که این میزان در سال گذشته 15 هزار و صد میلیارد تومان بوده ما باید این را در نظر بگیریم که رشد منابع بانک‌ها کاهش داشته و به بخش‌های دیگری هدایت شده است.
در حوزه ارتباط بین صنعت و دانشگاه در طول سال‌های گذشته اتفاقات بسیار خوبی افتاد همین که بخش‌های مختلف پای کار آمدند توفیقات زیادی به همراه داشت ما در همین دوران تحریم‌ها لیست برخی از قطعات وارداتی خود را به تمام دانشگاه‌ها داده‌ایم و همین حالا کارهای مربوط به تولید قطعه‌ای که تا کنون واردات آن انجام می‌شد به اتمام رسیده است.
همه ما این را می‌دانیم که اشکالاتی در نظام بانکی وجود دارد مقام معظم رهبری هم بارها به این مسئله تأکید داشته‌اند و وزیر اقتصاد هم در جلسه‌ای که اخیرا با ایشان داشتیم بیان کردند که نخستین خواسته رئیس جمهور از من اصلاح نظام بانکی بوده است اما ما باید این را بدانیم که وضعیت بانک‌ها هم آنگونه که تصور می‌شود نیست و مشکلاتی برای آنها وجود دارد.
تسنیم: البته حتما شما اطلاع دارید که بانک‌ها در مقابل این تغییرات مقاومت می‌کنند یکی از نمونه‌های این مقاومت همین واگذاری اموال تملیکی است.
رسولیان: متأسفانه آیین‌نامه‌ها و بروکراسی‌هایی که در بانک‌ها برای این مورد وجود دارد بسیار سخت و سختگیرانه است ما درخواست کرده‌ایم که دستورالعمل ویژه‌ای برای آنها تعیین شود در واقع ما چند سال پیش لیست آنها را تهیه کرده و در اختیار بخش خصوصی قرار داده‌ایم به هر حال اشکالات جدی در بانک‌ها وجود دارد اما آنها هم تلاش می‌کنند حداقل در خراسان رضوی مدیران بانک‌ها تمام سعی خود را دارند که با بخش‌های اقتصای استان همکاری کنند.
شما این را می‌دانید که مانده منابع در استان خراسان رضوی بالا است و همین مسئله یکی از عللی بود که سبب می‌شد نسبت مصارف به منابع پایین باشد؛ مانده منابع ما 76 هزار میلیارد تومان است که رقم بالایی به حساب می‌آید سابق بر این میزان مصرف ما در رتبه‌های آخر قرار می‌گرفت ولی در طول چند سال اخیر برای بهبود آن تلاش می‌کنیم و در آخرین برآوردها ما در رتبه 22 میزان مصرف منابع بانکی در کشور قرار گرفته‌ایم و برای بهبود این مسئله نیز برنامه‌ریزی‌هایی را در دستور کار قرار داده‌ایم که البته هدف ما افزایش میزان تسهیلات است نه کاهش منابع؟
برای توسعه صادرات ما بخش خصوصی را به صورت کامل وارد کرده‌ایم و از آنها خواستیم که برای ما برنامه‌ای را تدوین کنند آمار ما نشان از رشد 29 درصدی ارزش صادرات در طول امسال است بخشی از این مسئله به افزایش قیمت دلار برمی‌گردد؛ اما یک نگرانی وجود داشت و آن اینکه بخشی از کالاهای ما یارانه‌ای هستند اما اینگونه نیست بخش زیادی از کالاهای ما بدون یارانه هستند.
تسنیم: البته در حوزه صادرات یک نگرانی کلی وجود دارد و آن هم این است که با توجه به مسئله پیمان‌سپاری ارزی افراد وارد حوزه صادرات شده‌اند که شغل اصلی آنها این نیست و با کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای این فعالیت را انجام می‌دهند شما در این زمینه چه نظری دارید؟
رسولیان: بله این را می‌دانم اما اینها نسبت به صادرات خراسان رضوی که حدود یک میلیارد و 300 میلیون دلار است رقمی نمی‌شود و می‌خواهم این را بگویم که از سال گذشته که ما برای خودمان و بخش خصوصی 90 برنامه تعیین کرده‌ایم رشد صادرات ما ادامه داشته حالا امسال می‌گوییم که تغییرات نرخ ارز در این رشد تأثیر داشته در سال‌های دیگر که اینگونه نبوده است.
تسنیم: یک عده از فعالان اقتصادی اعتقاد دارند که هم بازارها و هم محصولات ما به گونه‌ای است که در واقع در اختیار ما به علت مزایای منطقه‌ای قرار داده شده‌اند و ما کاری برای آنها انجام نداده‌ایم به عنوان مثال کشورهایی مانند ترکمنستان، افغانستان و عراق که جزو مهم‌ترین مقاصد صادراتی خراسان‌رضوی هستند در واقع به علت مزیت مسافتی صادرات کالا به آنها صورت می‌گیرد و ما نه برای رشد آن باید خوشحال باشیم و نه برای کاهش آن باید ناراحت شویم شما در این زمینه چه می‌گویید؟
رسولیان: توجه داشته باشید برخی از پیشرفت‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت به خوبی به خاطر دارم در ابتدای حضور بنده در استانداری خراسان رضوی خود شما و همکارانتان همواره از نبود صنایع بزرگ در استان خراسان رضوی گلایه داشتید و این مسئله را یک چالش برای استان خراسان رضوی مطرح می‌کردید و البته که حق هم با شما و تمام کسانی بود که این موضوع را بیان می‌کردند اما حالا واحدهای معدنی و صنعتی بزرگ در استان داریم که همین‌ها نقش زیادی در رشد صادرات دارند و نمی‌توان گفت که برای این رشد اصلا برنامه‌ریزی نشده است.
شما خودتان هم به این موضوع وقوف کامل دارید که ما چند سال پیش تمام سنگ آهن استان را به صورت خام به کشورهای دیگر صادر می‌کردیم و البته ایراد زیادی به این مسئله وارد بود اما حالا واحدهای صنایع معدنی زیادی در استان فعالیت دارند که سنگ آهن را به صورت کنسانتره، گندله و فولاد درمی‌آورند و همین به معنی ارزش افزوده و رشد صادرات است در مجموع در حوزه‌های مختلف مانند کشاورزی، صنعت، معدن، تجارت و گردشگری اتفاقات خوبی رخ داده اما ما نباید به آنها قانع شویم.
نکته دیگری که تمام دوستان هم به آن اشاره کردند همین فضای ناامیدی است بالأخره دشمن تمام تلاش خود را می‌کند که فضای ناامیدی را در کشور حاکم کند و فهمیده که اینجا همان پاشنه آشیلی است که می‌تواند ما را نابود کند وضعیت کشور رو بهبود بوده و امید می‌رود ما بتوانیم فضای کسب و کار را که یکی از نگرانی‌های جدی کارآفرینان است بهبود بدهیم و همه ما هم این را قبول داریم که فضای کسب و کار در کشور ما مناسب نبوده و رتبه ما هم رتبه خوبی نیست علاوه بر این مشکلات زیادی از جمله مالیات، دارایی، تأمین اجتماعی، شهرداری و سایر مواردی از این دست همه سبب به وجود آمدن چالش در این حوزه می‌شود.
تسنیم: می‌خواهم پرسش آخرم را مطرح کنم؛ برای بخش دولتی جایگاه کارآفرین کجا است؟
رسولیان: بالغ بر 90 درصد تولید ما در استان خراسان رضوی توسط بخش خصوصی است و اگر اینها نباشند ما کاری برای انجام نداریم در واقع محور همه فعالیت‌های ما در بخش دولتی در خراسان رضوی بخش خصوصی است.
شرکا: این را بنده هم قبول دارم؛ عده‌ای کارآفرین و یا کارخانه‌دار را زالو صدا می‌زدند اما تغییر این روند شروع شد و یک نسل از ما پیر شد و امروز دولت جایگاه کارآفرین را پذیرفته و ما امیدواریم روزی برسد که پلاک ماشین کارآفرین هم با بقیه ماشین‌ها تفاوت داشته باشد و اگر فردی کارآفرین به در اتاق یک وزیر برود و مسئله‌ای داشته باشد وزیر و بقیه با احترام کامل با وی برخورد کنند.
گفت‌وگو از شهرزاد حسینی قهستانی
انتهای پیام/م
