چه کردیم که سودآوری ساخت پالایشگاه در ایران کم شد؟

شهاب الدین متاجی مدیرسابق برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: مجموعه وزارت نفت از دهه 1380 در راستای توسعه ظرفیت پالایش نفت خام پروژه های متعددی تعریف کرده تا بر اساس آن در مناطق مختلف کشور پالایشگاه های جدید تاسیس شود و همچنین پالایشگاههای قدیمی تر بهسازی و نوسازی شوند.

وی افزود: تا حدودی این پروژه ها پیشرفت کرد و چندین  پالایشگاه بزرگ از قبیل پالایشگاه های شهریار، آناهیتای کرمانشاه و پالایشگاه خوزستان تعریف شد که تا مرحله طراحی زمین نیز پیش رفتند ولی تقریبا نتیجه مثبتی نداشته اند. متاجی تصریح کرد: مهمترین دلیل این بود که یا سرمایه کافی برای پالایشگاه ها موجود نبود یا سرمایه های بخش خصوصی به این سمت سوق نیافت.

* مردم توجیه نشدند که جای ساختمان و ارز می توانند در صنعت پالایش سرمایه گذاری کنند

متاجی تصریح کرد: مردم نیز توجیه نشده اند که این صنعت سود آور است و می توانند به جای سرمایه گذاری در ساختمان یا جاهای دیگر، به این صنعت ورود پیدا کنند.

مدیرسابق برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی با بیان اینکه مهمترین مشکل عدم توسعه ظرفیت پالایشی کشور، نبود  سرمایه یا عدم سوق دادن سرمایه ها به سمت این صنعت است، گفت: اخباری شنیده می شود که در دو سال گذشته 26 میلیارد دلار از کشور خارج شده و در گرجستان یا ترکیه در بخش های مختلف از جمله ساختمان سازی سرمایه شده، این نشان می دهد در کشور سرمایه وجود دارد اما به سمت صنعت پالایشی هدایت نشده است.

وی افزود: از طرفی بسیاری از طرح های پالایشی هم منتظر این بودند که ازطرف کشورهای خارجی فاینانس انجام شود که به دلیل مشکلات بانکی و تحریمی هیچ سرمایه گذار خارجی تا حالا دست به این کار نزده است.

* مانع بروکراسی و تصمیم گیری بر سر راه جذب سرمایه خارجی

متاجی اذعان داشت: در این زمینه هر سرمایه گذار خارجی که بخواهد به کشور سرمایه وارد کند، دنبال گارانتی حاکمیتی است که از این نظر با مشکلات بروکراسی و تصمیم گیری مواجه می شود، بنابراین در یک جمله باید بگویم برای توسعه صنعت پالایشی برنامه ریزی شده اما برای جذب سرمایه آن برنامه اجرا شده ناکارآمد بوده و کلیه کارهایی که صورت گرفته متکی بر  سرمایه دولتی یا صندوق توسعه ملی بوده است و سرمایه دیگری برای این صنعت جذب نشده است.

وی ادامه داد: خوشبختانه خبرهای خوبی هم در این زمینه هست، اینکه در پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در سال 1382 برنامه اش با طراحی بر اساس شرکت های داخلی شروع شد، در حال حاضر فاز اول، دوم، و بخشی از فاز سوم این پالایشگاه در حال کار است و مابقی فاز سوم تا آخر سال راه اندازی می شود؛ همچنین برنامه ریزی شده که  فاز چهارم با ظرفیت پالایش 120 هزار بشکه ساخته شود که این کار با طراحی فعلی و پیمانکار فعلی شروع می شود و تا سه سال دیگر پایان خواهد یافت.

متاجی تصریح کرد: در خصوص میعانات گازی هم یکی از پالایشگاه هایی که در طرح سیراف مجوز تاسیس گرفته مشغول به ادامه کار و طراحی تفصیلی است که بر طبق آن حداکثر سه سال دیگر در سیراف پالایشگاه 60 هزار بشکه ای راه اندازی می شود.

وی ادامه داد: بقیه مجموعه سیراف هم منتظر فاینانس است، لذا در مجموعه سیراف هم که وزارت نفت کار را شروع کرده مشکل جذب سرمایه هست در حالی که بنا بود سرمایه های مردمی در این حوزه ورود پیدا کند.

مدیرسابق برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی خاطرنشان کرد: اگر ما طوری عمل کنیم که این طرح ها برای سرمایه گذاری مردم تعریف شود و مشخص گردد که در مدت معینی به نتیجه می رسد، سرمایه های مردمی وارد چرخه توسعه ظرفیت پالایشی کشور می شود.

* صنعت پالایش سودآور است، ما سودآوری آن را کم کردیم

متاجی در خصوص ابهام سودآور نبودن صنعت پالایشگاهی در ایران گفت: اگر این صنعت سود آور نباشد غیرممکن است در دنیا شکل بگیرد، این بی عقلی است صنعتی بسازی اما سود آور نباشد؛ پس صنعت پالایش سود آور هست که وجود دارد.

وی افزود: در مقاطعی در نتیجه نوسان قیمت نفت خام ممکن است در روزهایی یک پالایشگاه سودآور نباشد اما ما در ایران پالایشگاه ها را از پتروشیمی جدا کردیم؛ یعنی اگر پتروشیمی ساختیم جدا از پالایشگاه بوده است که باعث شده سودآوری پالایشگاه کم شود.

این کارشناس صنعت پالایش تصریح کرد: دوم اینکه در پالایشگاه ها محصولات سود ده را از آن جدا کردیم، محصولاتی مثل روغن سازی و قیرسازی که به قیمت بازار به فروش می رسد و سودآور است را از آن گرفته ایم؛ در حالی که در همه جای دنیا این محصولات در پالایشگاه تولید می شود، لذا بازهم سودآوری کم شد.

وی افزود: سوم آنکه پالایشگاه ها برای اینکه سودآور شوند نیاز به به روزآوری فناوری دارند و در این زمینه ما کاری چندانی نکردیم .

* پالایشگاههای داریم که تا 35 درصد نفت خام را تبدیل به نفت کوره می کنند

متاجی اذعان داشت: ما در حال حاضر پالایشگاه هایی داریم که 30 تا 35 درصد نفت کوره و قیر تولید می کنند که قیمتشان از نفت خام کمتر است، پس سوداوری در آن پالایشگاه  کمتر می شود.

وی ادامه داد: حل این مساله نیاز به سرمایه گذاری دارد اما براین اساس ما کاری نکرده ایم که انتظار سودآور شدن پالایشگاه را داشته باشیم؛ در صورتی که پالایشگاه به روز شود و قسمت های سودآور آن از آن جدا نشود، می توان سرمایه بخش خصوصی و مردمی را به آن جذب کرد.

مدیرسابق برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی تصریح کرد: یکی از کارهایی که باید انجام دهیم فرهنگ سازی درست در رابطه با سرمایه گذاری پالایشگاه است، لذا لازم است در اقتصاد پالایشگاه کار دقیقی انجام شود و برای همه جا بیفتد که این طرح ها مفید است.

* چالشی به اسم مدیران بی‌انگیزه و ریسک ناپذیر

وی افزود: اگر مدیریت قوی در راس باشد تا بتواند اعتماد و مشارکت عمومی را جلب کند، می توان از طریق اوراق مشارکت اقدام به تأمین سرمایه کرد؛ از طرف دیگر شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری در ایران، در زمینه گارانتی دولتی می خواهند کار شفاف شود.

متاجی اظهار داشت: به نظر من باید دولت سیاست هایش را در این زمینه ساده تر کند، متاسفانه در فاصله برجام و الان در زمینه جذب سرمایه خارجی موفق نبودیم چرا که یک مشکل هم خود مدیریت ها هستند.

وی ادامه داد: خیلی از مدیران علاقه ای ندارند کاری که ریسک دارد را انجام دهند، به نظر من انتخاب مدیر خیلی مهم است و باید مدیری در صنعت پالایشی کشور فعالیت کند که انگیزه کار داشته باشد؛ به طور مثال در پروژه ستاره خلیج فارس در دوره هایی که مدیریت کار فعال بود کار سریعتر پیش می رفت و این مساله در شرایط تحریم بیشتر باید مورد توجه باشد.

انتهای پیام/