گزارش تسنیم|«دکترین خروج» ترامپ

به گزارش خبرگزاری تسنیم، دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا در جریان مبارزات انتخاباتی خود از خارج کردن کشورش از برخی پیمان ها و معاهدات بین المللی به خصوص در حوزه تجاری و آب و هوایی سخن به میان آورده بود. این موضوع برای جهانیان قابل قبول نبود زیرا که ایالات متحده در این پیمان‌ها تعهداتی را پذیرفته بود که با خروجش صلح و امنیت جهانی به خطر می افتاد.

اما سرانجام با کش‌و‌قوس های فراوان، ترامپ به جایی راه یافت که به عقیده برخی از جمله متحدان آمریکا نباید می رسید و با این اتفاق مصائب جهانی آغاز شد. وی پس از روی کار آمدن نه تنها به وعده هایش عمل کرد بلکه در این مسیر بیش از آنچه که گفته بود، پیش رفت. آخرین موضوع در این باره تلاش او برای خروج از معاهدات موشکی و هسته ای کشورش با روسیه است. اقدامی که می تواند صلح و امنیت جهانی را به خطر اندازد.

آغاز خروج‌ها

رئیس جمهور منتخب آمریکا به محض ورود به کاخ سفید فرایند خروج از معاهدات و تعهدات گذشته را با لغو مصوبات باراک اوباما، رئیس جمهور سابق  شروع کرد؛ او قوانین مهاجرت را تغییر داد و قانون مربوط به سیستم سلامت موسوم به «اوباما کر» را که دستاورد بزرگ اوباما به شمار می رفت، لغو کرد.

اما رفتار فاجعه بار ترامپ به داخل مرزهای این کشور محدود نمی شد. وی بی تدبیری و کج سلیقگی و ناآشنایی خود با سیاست را در خارج از این کشور نیز به نمایش گذاشت و هر روز پرده‌ای جدیدی از رفتارها و تصمیمات لجوجانه اش را به نمایش گذاشت. هفته نخست ورودش و یک روز پس از لغو نظام بیمه همگانی اوباما، با امضای یک فرمان اجرایی، رسما خروج ایالات متحده از پیمان تجاری فرا آتلانتیک (تی‌پی‌پی) را اعلام کرد. این خروج در شرایطی انجام می گیرد که نفوذ چین به منزله اژدهای زرد در منطقه آسیا-اقیانوسیه در حال افزایش است.

تی‌پی‌پی پیمانی بود که آمریکا و 11 کشور دیگر بیش از 7 سال بر سر این پیمان مذاکره و گفت‌وگو کرده بودند. پیمانی که جمعیتی بالغ بر 800 میلیون نفر را شامل می‌شود و گستره تاثیرش مستقیما 40 درصد کل مناسبات اقتصادی جهان را در بر می‌گیرد. ترامپ در توجیه این اقدام گفت دولتش به جای پیمان‌های جمعی، از این پس به دنبال پیمان‌های تجاری دو جانبه با کشورهای مختلف خواهد بود.

در ادامه این روند، اول ژوئن سال جاری 2017  میلادی بود که رئیس جمهور اعلام کرد که آمریکا از توافق تغییرات آب و هوایی موسوم به «توافقنامه پاریس» عقب‌نشینی می‌کند. تیم جدید ساکن در کاخ سفید علت این عقب‌نشینی دولت ترامپ را خطر توافق پاریس برای حق حاکمیت آمریکا و اقتصاد این کشور اعلام کردند.

ترامپ در ادامه شاهکارهای خود، سال گذشته برای دومین بار اعلام کرد که به صورت خودخواسته از سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) کناره گیری می کند. 26 اکتبر سال گذشته شورای اجرایی یونسکو قطعنامه‌ای را پیرامون اشغالی‌بودن قدس به تصویب رساند و خواستار توقف هرگونه تصرف و ساخت‌وساز رژیم صهیونیستی به عنوان رژیم اشغالگر در این شهر شد. این تصمیم دستمایه تصمیم ترامپ قرار گرفت و او به بهانه حمایت این سازمان از رژیم صهیونیستی آن را ترک کرد. گفتنی است پیشتر رونالد ریگان رئیس جمهور دهه 1980 آمریکا درانتقاد به رویکردهای یونسکو در برابر شوروی از این نهاد خارج شده بود، اما در زمان بوش پسر به این سازمان بازگشت.

در رویدادی دیگر رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد کشورش از پیمان جهانی سازمان ملل برای بهبود مهاجران و پناهندگان نیز خارج می شود.

 18 اردیبهشت سال 1397 بود جهانیان با شوک دیگری مواجه شدند و آن خبر خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران بود که از آن به عنوان برجام یاد می شود.

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، توافقنامه‌ای بین‌المللی در مورد برنامه هسته‌ای ایران است که در ژوئیه 2015 بین ایران، گروه 5+1 (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بعلاوه آلمان) و اتحادیه اروپا به تصویب رسید.

زمزمه خروج‌های آتی

البته بدعهدی و بی مبالاتی سیاسی دولت ترامپ به اینجا ختم نمی شود. دولت وی قصد دارد از تمام تعهداتی که این کشور تا کنون داشته شانه خالی کند. از جمله این تعهدات پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (موسوم به سارت جدید) است که بین آمریکا و روسیه به امضا رسیده است.

پیمان دوجانبۀ کاهش سلاح‌های هسته‌ ای در سال 2010 بین دو کشور امضا و در 5 فوریه 2011 وارد فاز عملیاتی شد. بر اساس این پیمان روسیه و آمریکا باید تسلیحات اتمی خود را کاهش داده به طوری که مجموع راکت‌های بین‌قاره‌ای، بالستیک و زیردریایی‌های آنها نباید از 700 و شمار کلاهک‌های هسته‌ای شان از 1550  فراتر رود. بر اساس این پیمان، شمار ناوهای مستقر و غیر مستقر هر کدام از این دو کشور نباید از 800 بیشتر شود.

مباحث مطرح شده در این زمینه موجب شد که سال گذشته میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق درباره احتمال خروج آمریکا از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد اظهار نظر کند.

گورباچف آمریکا را تهدید کرد که اگر از این معاهده خارج شود، روسیه موشک‌هایی در مرزهای خود و اروپا مستقر خواهد کرد. وی گفت: اگر آمریکا زرادخانه‌های موشکی خود را که به خاطر پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد از سال 1988 بسته شده‌اند، دوباره راه‌اندازی کند، این اقدام نتایج بدی خواهد داشت.

یکی دیگر از برنامه های دولت ترامپ خارج کردن آمریکا از پیمان منع تولید و آزمایش موشک‌های هسته‌ای میان‌برد (INF-treaty) است. این معاهده در سال 1987، توسط رونالد ریگان، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا و میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی امضا شد. این پیمان سبب شد تا سایت های هسته ای دو کشور به مدت 10 سال مورد بازرسی قرار گیرند و بیش از 2 هزار موشک هسته ای میان برد نابود شوند.

گورباچف همچنین در واکنش به این موضوع ، ترامپ را به دلیل اتخاذ چنین تصمیمی یک فرد فاقد درایت و «کم عقل» توصیف و تاکید کرد: «به هیچ وجه نباید توافقنامه های قدیمی خلع سلاح از اعتبار بیافتد. این یک اشتباه بزرگ است. آیا فهمیدن این نکته که پس زدن این توافق ها از کم درایتی ناشی می شود، دشوار است؟»

ترامپ همچنین در مفاد قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) با کانادا و مکزیک بازنگری کرد. این قرارداد از 22 سال پیش اجرایی شده بود.

ترامپ همچنان در زمینه لغو معاهدات بین المللی یکه تازی می کند. وی انتقادات بسیاری نیز نسبت به معاهدات دیگر از جمله سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مطرح کرده است. به همین دلیل شخصیت‌های اروپایی و موافقان و مخالفان وی در خاک آمریکا از عبارت «تعلیق در نظام‌بین‌الملل» استفاده کرده اند؛ چراکه هر از چندگاهی شاهد هستیم که یک توافق بین‌المللی از سوی ترامپ و با هدایت مشاوران وی به حاشیه رانده می‌شود.

نگارش: حسین امیری

انتهای پیام/.