گزارش تسنیم|نگاه مشترک سوریه، ترکیه و روسیه به شرق فرات
به نظر می‌رسد غیر از آمریکا٬ کشورهای مرتبط با بحران سوریه در مورد شرق فرات نظر واحدی دارند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم در روزهای اخیر، در سوریه و بر روی ارض واقع٬ اتفاقات جدیدی روی داده که نشان می‌دهد ثبات و حاکمیت به نفع دولت بشار اسد روز به روز بیشتر تقویت می‌شود.
سوریه گذرگاه‌های رسمی خود با اردن را سر و سامان داده و در مرزهای مشترک خود با عراق نیز وضعیت مطلوبی پیدا کرده است. همچنین از لحاظ سیاسی و تبلیغاتی نیز فشارهای قبلی تا حد زیادی رخت از میان بر بسته است.
سوریه و مناطق کردنشین شمال
اگرچه دولت و ملت سوریه تا رسیدن به پایان بحران و آغاز دوران زندگی عادی، مسیر دور و درازی در پیش رو دارند، اما می‌توان گفت از نقطه اوج بحران گذشته‌اند و در یک شیب ملایم، رفته رفته به سوی ثبات و آرامش حرکت می‌کنند. در این میان یکی از مناطق جغرافیایی مهم سوریه که در شرایط جدید مورد توجه همگان قرار می‌گیرد، شمال سوریه و به ویژه مناطق شرق فرات است.
پس از آغاز بحران سوریه، بر اساس یک توافق نانوشته، کنترل امنیت این مناطق در اختیار کردها قرار گرفت و دولت سوریه که در آن دوران نمی‌توانست برای حفظ مرز خود با کشور ترکیه یک جبهه جدید بگشاید، کنترل این مناطق را به نیروهایی سپرد که از لحاظ فکری و سازمانی، وابسته به پ.ک.ک بودند.
در آغاز قرار بر این بود که این نیروها صرفاً ماموریت حفظ مناطق شهری و روستایی خود را برعهده بگیرند و اجازه ندهند که گروه‌های افراطی و تروریستی به مردم حمله‌ور شوند، اما پس از یک مدت بسیار کوتاه و در شرایطی که دمشق نمی‌توانست مطلقاً به مسائل شمال سوریه رسیدگی کند، پ.ک.ک یا حزب کارگران کردستان ترکیه که قبلاً به منظور دخالت در مسائل سوریه، حزبی را به نام حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) تاسیس کرده بود٬ آرام آرام کنترل این مناطق را به شکل دفاکتو و غیررسمی، بر اساس ایجاد خودگردانی و تأسیس نهادهای شبه دولت در اختیار گرفت و حتی افرادی را به عنوان نخست وزیر و رئیس مجلس معرفی کرد.
حالا و در شرایطی که آرام آرام ثبات بر سوریه حکمفرما می‌شود و تروریسم به طور کامل از میان می‌رود، نهادهای اقماری پ.ک.ک، تأسیس یک نهاد به اصطلاح خودگردانی دموکراتیک را برای تمام مناطق شمال و شرق سوریه اعلام کرده و مدعی شده‌اند که در این نهاد تمام کردها٬ اعراب٬ آشوریان و دیگر گروه‌های قومی و فرهنگی این مناطق٬ سهم و نقش دارند.
نهاد مزبور به دولت سوریه اجازه نداد که انتخابات شوراها را در این مناطق برگزار کند و این نقطه پایانی بود برای مذاکرات بین دولت بشار اسد و نمایندگان کردها و اعراب که از طرف این نهاد خود گردان به دمشق رفته بودند.
تهدیدات ترکیه
ترکیه بر این باور است که قدرت گرفتن یک نهاد کُردی جدید در مرزهایش با کشور سوریه آن هم به شکلی که وابسته به گروه تروریستی پ.ک.ک باشد٬ بدون شک به امنیت ملی آنکارا ضربه می‌زند.
به همین دلیل ترکیه این مسئله را هم از حیث حفظ امنیت ملی برجسته کرده و به آن بها داده و هم اینکه توانسته است آن را به بهانه‌ای برای مداخله بیشتر در سوریه تبدیل کند و اشغال شهر کردنشین عفرین در شمال سوریه یکی از مصادیق رفتارهای مداخله گرانه ترکیه است.
ترکیه قبلاً اعلام می‌کرد٬ کردها حق ندارند در غرب فرات دست به تحرکات نظامی و سازمانی بزنند و این خط قرمز ترکیه است.
آنکارا خوب می‌دانست که عدم یکپارچگی اراضی مناطق کردنشین شمال سوریه و سه تکه بودن این مناطق (جزیره٬ کوبانی و عفرین) تا چه اندازه به کردها ضربه زده و دو منطقه وسیع جزیره و کوبانی در شرق و عفرین در غرب فرات٬ از هم جدا شده‌اند.
مقامات امنیتی و نظامی ترکیه می‌دانستند کردها در عفرین از لحاظ نظامی ضعیف هستند و نمی‌توانند از شرق به غرب فرات٬ نیرو اعزام کنند. به همین دلیل در غرب فرات٬ دست به مداخله زدند. عفرین٬ الباب٬ عزاز و جرابلس در غرب فرات به دست ترکیه افتاده، اما حالا مشخص شده که ترکیه فقط به این راضی نیست و می‌خواهد در شرق فرات نیز دست به تحرکات جدید بزند، اما در این میان٬ با مشکل و مانع بزرگی به نام حمایت آمریکا از کردها در شرق فرات روبرو است.
آمریکا و شرق فرات
آمریکا در غرب فرات٬ تقریباً فقط در منبج حضور دارد، اما در شرق فرات و در مناطق کردنشین کوبانی٬ گری سپی٬ قامیشلو٬ عین عیسی٬ رقه٬ طبقا٬ عامودا٬ دیرک٬ درباسی٬ گرک سپی و قامیشلو٬ بیش از 12 پایگاه نظامی تاسیس کرده که 8 پایگاه آن دارای امکان فرود هواپیما است.
آمریکایی‌ها در این مناطق٬ امکانات نظامی و لجستیکی فراوانی در اختیار کردها گذاشته و رسماً اعلام کرده‌اند برخلاف نظر آنکارا٬ گروه‌های مسلح کردی این مناطق را تروریست نمی‌دانند و معتقدند که برای مبارزه با ترور٬ باید از ظرفیت و توان این افراد استفاده کرد.
اما ترک‌ها دو سوال جدید طرح کرده‌اند:
1. بعد از پایان عمر گروه‌های تروریستی شمال سوریه٬ با هزاران کُرد مسلح چه خواهید کرد؟ آیا همان گونه که قبلاً اعلام کرده‌‌اید این سلاح‌ها را به شکل امانی و بر اساس شماره سری در اختیار آنها گذاشته‌اید آنها را دوباره پس خواهید گرفت؟ اصلا چنین چیزی شدنی است؟
2.آیا تا به حال نظیر چنین چیزی روی داده و آمریکا بعد از این که به یک گروه سلاح داده٬ پس از پایان عملیات٬ سلاح را از آنها پس گرفته است؟
نگاه مشترک دمشق٬ مسکو و آنکارا
اگر چه بین سوریه و ترکیه هنوز هم اختلافات جدی و بنیادینی وجود دارد، اما در جریان دیدار ولید المعلم وزیر امور خارجه سوریه با همتای عراقی او ابراهیم الجعفری٬ شاهد موضع‌گیری مهمی بودیم که تفاوت چندانی با نگرش ترکیه ندارد.
در این دیدار٬ ولید المعلم اعلام کرد: پس از ادلب نوبت شرق فرات است و باید در آنجا نیز اقدامات لازم انجام شود. هر چند قبلاً بشار اسد نیز همین عبارت را بر زبان آورده بود، اما وقتی که معلم تنها یک روز پس از ابراز نگرانی لاوروف در مورد شرق فرات٬ این سخنان را بر زبان می‌آورد٬ باید گفت: در شرایط فعلی به نظر می‌رسد غیر از آمریکا٬ کشورهای مرتبط با بحران سوریه در مورد شرق فرات نظر واحدی دارند.
پاسخ کردها به معلم
مجلس سوریه دموکراتیک (MSD) به عنوان مهمترین نهاد سیاسی مرتبط با کردها و اعراب در شمال سوریه٬ با انتشار بیانیه‌ای در پاسخ به اظهارات ولید المعلم٬ اعلام کرده که به کارگرفتن زبان تهدید٬ نمی‌تواند مشکلات را حل کند و باید به گفت‌وگو و مذاکره پناه برد.
آیا کردها باید به آمریکا اعتماد کنند؟
در حال حاضر هیچکدام از احزاب کُردی قدیمی در مناطق شمال سوریه اجازه فعالیت ندارد و قدرت به صورت یک قبضه در اختیار نهادهای سیاسی و نظامی اقماری پ.ک.ک است. این گروه از کردها به حمایت‌های آمریکا امیدوار است و تصور می‌کند دولت ترامپ٬ فضای سوریه را به شکلی مدیریت می‌کند که سهم و جایگاه کردها در آن لحاظ شود.
این در حالی است که خود آمریکا برای آینده سوریه هیچ برنامه و استراتژی خاصی ندارد و اگر ترامپ به شکل ناگهانی اعلام کند که حاضر نیست بعد از این حتی یک دلار برای مداخله در سوریه خرج کند٬ ترکیه برای حمله به کردها در شرق فرات٬ توان و انگیزه کامل پیدا می‌کند.
انتهای پیام/
