انتشار گزارش مالی تئاتر کشور: شفافیت یا ابهام بیشتر؟
معاونت امور هنری در بخش تئاتر اقدام به انتشار پرداختی‌های مالی سال ۱۳۹۶ کرده است؛ اما نبود جزییات در این جدول بیش از هر چیزی بر ابهامات می‌افزاید تا به شفافیت.
باشگاه خبرنگاران پویا ــ احسان زیورعالم
معاونت امور هنری پس از کش‌وقوس‌ها بسیار و قول‌هایی که وزیر فرهنگ در برهه‌های مختلف داده بود، نسبت به انتشار عملکرد مالی خود واکنش نشان داد. این فهرست تحت عنوان «گزارش 12ماهه منتهی به 1396/12/29» منتشر شده است و شما می‌توانید در اینجا آن را مطالعه کنید.
جدول مذکور نشان می‌دهد که در یک سال گذشته معاونت در 66 مورد مبلغی برابر با 233میلیارد و 526میلیون ریال در حوزه تئاتر هزینه کرده است. با نقبی به گذشته و ایام چانه‌زنی‌های دولت در صحن علنی مجلس شورای اسلامی برای تصویب بودجه سال 1396 می‌توان به این پاراگراف خبری رسید که آمده بود «سهم مربوط به تئاتر هم با عنوان برنامه «حمایت و گسترش هنرهای نمایشی» مشخص شده است، به این ترتیب رقم 64 میلیارد و 500 میلیون تومان برای تئاتر درنظر گرفته شده که نسبت به بودجه 55 میلیارد و 600 میلیون تومانی تئاتر در سال گذشته، حدود 10 میلیارد تومان افزایش وجود دارد».
با کمی تأمل می‌توان فهمید که جدول منتشرشده توسط معاونت هنری نیز با عبارت «حمایت و گسترش هنرهای نمایشی» منتشر شده است که در بخشی از جدول مندرج شده است.
با یک تفریق ساده می‌توان گفت 411 میلیارد و 474میلیون ریال از مبلغ بودجه ارسالی دولت به مجلس با مبلغ منتشرشده از سوی معاونت امور هنری در وضعیت مبهمی قرار دارد. این مبلغ برابر با 64درصد بودجه پیشنهادی دولت به مجلس است و این امکان وجود ندارد که مجلس با 64درصد بودجه پیشنهادی مخالفت کرده باشد. البته مشخص نیست حقوق کارمندان اداره کل هنرهای نمایشی و سازمان‌های مربوطه‌اش نیز مشمول «حمایت و گسترش هنرهای نمایشی» بوده است یا خیر، هیچ ردیفی درباره حقوق سالیانه کارکنان این نهاد وجود ندارد.
اما این کلّیت ابهام جدول نیست. برای رسیدن به ابهام‌های دیگر باید به تاریخچه این شفاف‌سازی بازگردیم، جایی که سازمان امور سینمایی اقدام به انتشار ریز پرداختی‌هایش در ایام جشنواره فیلم فجر کرد. این روند با انتشار دریافتی‌های هنرمندان در قالب حمایت، خرید اثر یا حق پخش از جانب فارابی یا مؤسسه رسانه‌های تصویری ادامه یافت. در جداول انتشار مشخص می‌شد هر تهیه‌کننده یا کارگردانی برای ساخت، فروش یا پخش اثرش چه مبلغی از دولت دریافت کرده است، حتی روشنی جداول به‌نحوی بود که مشخص می‌شد کارگردان یا تهیه‌کننده‌ای برای یک اثر ساخته‌نشده پولی دریافت کرده است و این شفافیت موجب آن شد جامعه سینمایی دریابد نسبت هر هنرمند با بدنه دولت به چه اندازه است. همچنین این رویه برخی از گفتگوها و مصاحبه‌های منتشرشده در فاصله سال‌های 88 تا 96 را زیر سؤال می‌برد.
در فهرست منتشرشده از جانب معاونت امور هنری همه چیز کلی است، به هیچ وجه مشخص نیست مبالغ پرداخت شده به چه‌نحوی بوده است و چه‌کسانی از آن منتفع شده است. همه چیز به شنیده‌ها و نقل‌قول‌ها بازمی‌گردد. در کمک‌هزینه‌هایی که در قالب حضور در فجر، اجرای عموم یا اعزام به خارج از کشور در جدول مطرح شده است، مشخص نیست که چه‌کسانی و برای کدامین اثر از این موهبت بهره‌مند شده‌اند. باز تأکید می‌کنم که همه چیز به شنیده‌ها و گفته‌ها معطوف می‌شود، برای مثال در گفتگو با قائم‌مقام فجر 36 دریافتیم که بالاترین کمک‌هزینه در بخش بین‌الملل به یکی از افراد اطلاق شده است. برای کاری که تنها دو اجرا در فجر داشت و برخلاف جدول تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه نرفت. اثری که با واکنش تند منتقدان و مخاطبان مواجه شد و حتی در فهرست نامزدهای فجر نبود.
درباره پرداختی‌هایی که تحت عنوان «حمایت از تولید و اجرای آثار نمایشی» به 249 نمایش داده شده است وضعیت بغرنج‌تر نیز می‌شود؛ چرا که این تعداد صرفاً می‌تواند بخش کوچکی از تولیدات باشد. در تهران که هر شب بیش از 100 اثر روی صحنه می‌رود، باید مشخص شود کدام 249 هنرمند از 41میلیارد و 941میلیون بودجه عمومی تئاتر بهره‌مند شده است و این پول بابت تولید چه اثری هزینه شده است.
حتی درباره کمک‌هزینه‌های اطلاق شده به جشنواره‌ها نیز به شکل ریز مشخص نشده است معاونت چه میزان بودجه به هر جشنواره داده است. همه چیز در ردیف 40 با یک عدد 12 و 2میلیارد و 401 میلیون ریال خلاصه شده است.
وضعیت درباره مجلات و انتشارات نیز جذاب است. برای یک مورد در حوزه کتاب آمده است برای 20 جلد کتاب مبلغ 1میلیارد و 695 میلیون ریال هزینه شده است. به عبارتی برای هر جلد کتاب 84میلیون و 750 هزار ریال. این عدد برای تولید کتاب به نظر کمی بزرگ می‌آید. به خصوص آنکه انتشارات نمایش در بازار کتاب تئاتر جایگاه ویژه‌ای نداشته است و اعتراضات نسبت به مدیریت آن همواره وجود داشته است. شرایط بد چاپ کتاب‌ها و عدم تأثیرگذاری انتشارات و باختن قافیه به ناشرانی چون قطره و بیدگل وضعیت را مبهم‌تر هم می‌کند.
حال باید دید معاونت امور هنری در ادامه ماجرا مشخص می‌کند این بودجه نخست از مجموع چه بودجه‌ای کسر شده است و ورودی بودجه تئاتر به چه میزان بوده است. نکته دیگر آنکه ریز افراد منتفع از این بودجه بایستی در اختیار عموم قرار گیرد تا دریابیم چه اثری مشمول حمایت‌های مختلف شده است.
با توجه به اهمیت این ارقام این گزارش ادامه پیدا خواهد کرد.
انتهای پیام/
