وقتی دارو خطرناکتر از موادمخدر می‌شود/طنز تلخ نظام سلامت - تغییر جای بیمار با پزشک
«آقای دکتر میشه یک سرم هم برام بنویسی!» «آقای دکتر گلوم چرک کرده یه آنتی بیوتیک قوی بنویس» «بچه ام حال ندارد؛ آقای دکتر یه آمپولی بنویسی زود خوب بشه» روایت‌های از نه‌داخل مغازه موادخوراکی، بلکه این دیالوگ‌های هر روزه مطب‌های ایران است.
علی رمضانپور
... دیالوگ‌هایی از جنس نیاز با طعم ناآگاهی که با چاشنی ترس و منفعت چنان مخلوط می‌شود که جای بیمار با پزشک در تجویز دارو تغییر می‌کند و کار به جای می‌رسد که به گفته "یعقوب شیویاری" - عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، مصرف دارو در ایران با کشور چین که جمعیتی چندین برابر کشورمان دارد، برابری می‌کند، حقیقتی تلخ که با برداشتی بدون کات همچنان ادامه دارد...
بیشتر بخوانید:
رنج بیماری از قاب دوربین «تسنیم»گلایه بیماران از سردرگمی و بی‌ارزشی دفترچه‌های بیمه
.. و وقتی اوضاع چنین مصرفی وخیم‌تر می‌شود که دارو عملکرد معکوسی پیدا می‌کند یعنی به جای مرحم - درد می‌شود بطوریکه رئیس انجمن میکروب شناسی ایران درباره مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک می‌گوید: این موضوع عوارض زیادی برای فرد به همراه داشته و این موضوع میکروب‌های مفید روده را نیز می‌تواند از بین ببرد و از طرفی اجازه رشد میکروب‌های موذی در بدن انسان را فراهم سازد؛ همچنین مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها سبب تاثیر مواد سمی بر روی کبد، کلیه، دندان، مغز استخوان و مغز افراد می‌شود.
دارو ارزان است!
با این وجود باید چنین معضلی را از دو سمت مردم و نظام سلامت واکاوی کرد زیرا به گفته دکتر ایرج خسرونیا - رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران که در مقوله فرهنگ سازی مصرف دارو از سمت مردم به تسنیم عنوان می‌کند: مردم عادت به خوردن دارو کردند، از طرفی هم دارو در ایران برخلاف تصور - ارزان است. مثلاً داروی 100 تومانی در ایران معادل 3 هزار تومان در کشورهای دیگر است، کما اینکه قیمت‌گذاری جدا از توانایی خرید مردم است.
یک چرخه معیوب دارویی
حال این درحالی است که یکی از گلوگاههای ایجاد معضل مصرف داروی بی‌رویه داروخانهها هستند، که در این زمینه دکتر "کیانوش جهانپور" - سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره این معضل داروخانهها به تسنیم بیان می‌کند: این مشکل وجود دارد و ادعا نمی‌کنیم که توانسته باشیم بر آن مسلط و احاطه داشته باشیم، و این مقوله هم به نوعی یک اعتراف است و هم یک تاسف، کما اینکه یکی از مهمترین دلایل این معضل چرخه نامعیوب اقتصاد داروخانهها و مطالبه آنها از بیمه‌ها است که مجبور می‌شوند به فروش داروهای بدون نسخه روی بیاروند.
فرق تجویز دارو در ایران و کشورهای دنیا
رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران نیز معتقد است که فروش دارو بدون نسخه در کشور ما بسیار عجیب رایج است، درحالیکه نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در همین کشورهای همسایه خودمان مثلاً در ابوظبی به هیچ عنوان داروی بدون نسخه به شما نمی‌فروشند.
دو گروه پزشک داریم
البته نباید مقوله مهم و نقش پزشکان در عرصه ازدیاد دارو را نیز نادیده گرفت که در این زمینه نیز "خسرونیا" می‌گوید: پزشکانی که دانشگاهی و علمی هستند از تجویز داروی زیاد در نسخ خودداری می‌کنند، ولی برخی پزشکان نیز داریم که برای رضایت بیمار، دارو - حتی داروی زیاد تجویز می‌کنند، کما اینکه مواردی داریم که حتی بیمار خود به پزشک توصیه می‌کند چند داروی دیگر نیز تجویز کند.
بیشتر بخوانید:
درد بیماران در قاب دوربین «تسنیم» خانواده‌هایی که بیش از بیمارشان درد می‌کشند
رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران نیز با تایید نظرات علمی رئیس انجمن میکروب شناسی ایران ادامه می‌دهد: بنابراین زمانی این مشکل حادتر می‌شود که مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک زیاد شود، زیرا عوارض این داروها بسیار است. بر این اساس به وزارت بهداشت توصیه اکید می‌شود که نظارت‌های بیشتری بر فروش داروهای بدون نسخه داشته باشد، کما اینکه در روند کنونی این نظارت‌ها به نوعی افزایش یافته است.
هر فصل برگه‌های ویژه برای مطب‌ها می‌آید / این دارو را زیاد تجویز کردید
همچنین خسرونیا در تشریح افزایش نظارت‌ها بر فروش داروهای بدون نسخه عنوان می‌کند: مثلاً مدتی هست که با همکاری وزارت بهداشت، تامین اجتماعی و نهادهای بیمه‌گر هر سه ماه یکبار برگه‌هایی به مطب ما ارسال می‌شود و در آن قید شده است که مثلاً من متخصص چه داروهایی را زیاد تجویز کرده‌ام و مسلماً این نوع نظارت باعث می‌شود پزشک و متخصص نیز در روند تجویز داروهای خود کنترل بیشتری داشته باشد.
نسخ الکترونیکی راهگشای مصرف بی‌رویه دارو
در حوزه نظارت‌ها و کنترل بیشتر مصرف دارو در کشور دکتر جهانپور - سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز به مسئله مهمی گریز می‌زند و می‌گوید: یکی از بهترین اقدامات برای جلوگیری از فروش دارو بدون نسخه سروسامان دادن نسخ الکترونیکی و تقویت سامانه‌های الکترونیکی داروخانهها است تا بتوان دارو از زمان تولید تا مصرف رصد شود، که بخشی از این سیستم در سازمان غذا و دارو پیش رفته است، ولی باید سازمانهای بیمه‌گر و نهادهای مرتبط نیز در این زمینه اقدام کنند تا در نهایت با هماهنگی همه نهادها، رهگیری دارو برای جلوگیری از درمان خودسرانه و قاچاق دارو محقق شود.
دارو ننویسی پول ویزیت را پس می‌گیرند
داستان مصرف خودسرانه دارو در ایران طنر تلخی نیز دارد و آن زمانی است که پزشک از بیمار می‌ترسد و یا بهتر باید گفت پزشک منفعت خود را در جیب بیمار می‌بیند ولو اینکه مصر این رخداد از سوی بیمار باشد و آن زمانی است که پزشک نمی‌تواند بیمار خود را بدون تجویز دارو از مطب ترخیص کند بطوریکه رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران تشریح می‌کند: یک زمانی هم رخ می‌دهد که اگر من پزشک برای بیمار در دفترچه و نسخه او دارو ننویسم او اعتراض می‌کند و حتی ویزیت خود را مطالبه می‌کند و برای شخص بنده تاکنون حدود 15 بار رخ داده است و مجبور شده‌ام به دلیل اینکه دارو در نسخه تجویز نکردم، پول ویزیت را پس دهم، بنابراین مشکل عدم تجویز دارو نیز باید از طریق رسانه‌ها در جامع فرهنگ‌سازی شود تا مردم آگاه شوند هر پزشکی داروی بیشتری تجویز کرد نشان از سواد و خوب شدن بیماری نیست، زیرا دارو همیشه عوارض دارد و می‌تواند بر روی اندام های مختلف بدن تاثیر منفی داشته باشد.
مضرات داروی قاچاق بدتر از مواد مخدر
در پایان نمی‌توان از بازار سیاه و همیشگی دارو به راحتی عبور کرد که در این مقوله نیز "خسرونیا" با انتقاد از وجود و فعالیت همچنان بازار ناصرخسرو و کوچه عرب‌ها در حوزه فروش دارو، خاطرنشان می‌کند: بالاخره باید نهادهای مربوطه از جمله وزارت بهداشت، پلیس و دستگاه قضائیه این بازار قاچاق دارو را جمع کنند، زیرا مضرات داروی قاچاق از مواد مخدر نیز بدتر است.
انتهای پیام/
