مازندران| احیا سنت ۳ هزار ساله نیاکی‌های آمل در ماه رمضان+فیلم
مردم جای جای مازندران شیعه‌پرور و علوی‌تبار دارای آداب و رسوم خاصی در ماه مبارک رمضان بوده که مردمان روستای کوهستانی نیاک آمل دارای قدمت سه هزار ساله در پخت نان سنتی هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از آمل، مازندران با فرهنگ غنی و دیرینه‌اش در هر ماهی از سال دارای سنت‌ها و آئین‌های دیرینه و به یادماندنی است که برای ماندگاری آن نیاز به توجه و تلاش مضاعفی از سوی مسئولان ذی‌ربط است هر یک از این فرهنگ‌ها و آداب و رسوم کهن علاوه بر سال‌های شمسی ما به آئین دیرینه ماه‌های قمری برمی‌گردد که از نیاکان و آبا و اجدادی به نسل‌های امروزی رسیده است.
آئینی که به‌دور از زندگی ماشینی و تکنولوژی روز در زندگی ساده‌منشی و بدون هیاهوی دیار علویان و مردم با اعتقاد و متدین مازندران در گوشت و جان اجین شده بود.
ماه مبارک رمضان، ماه ضیافت‌الله و ماه خدا که قبل از شروعش زنان مازندرانی به ویژه روستانشینان رسم دارند همه بانوان جوان و توانمند روستا را فرا خوانند تا به غبارروبی مساجد بپردازند تا با آغاز ماه مبارک رمضان با آمدن و دعوت از روحانی برای مراسمات یک ماه مبارک کاملا آماده و تمیز باشد زیرا اعتقاد دارند مساجد به عنوان خانه ارتباط با خدا باید تمیز و پاکیزه برای استقبال از این این ماه عزیز باشد.
کاسه همسه‌گیری مازندرانی‌ها بر به یاد همسایه بودن در شب‌های افطاری
از دیگر آئین‌های این ماه به گونه‌ای از رسوم قدیمی مازندرانی‌ها محسوب می‌شود به استقبال رفتن این ماه مبارک و الهی است که عمدتا سه روز آخر ماه شعبان را به استقبال ماه رمضان می‌رفتند البته در فصل گرما به دلیل طولانی بودن روز این سه روز به یک روز ختم می‌شود زیرا به دلیل کار کردن در شالیزارها مقدور نیست معتقدند باید ماه شعبان را به ماه رمضان وصل داد و ثوابش در آخرت رسیدن به بهشت و پاک کردن اعمال بد انسان است.
کاسه همسه گیری یا به خانه همسایه غذا بردن از سنتی دیرینه‌ای است که بین مازندانی‌ها همچنان مشاهده می‌شود یعنی رسم بر این دارند وقتی غذایی چون آش ترش، شیربرنج، شله زرد دارند به یاد همسایه یا فامیل قبل از اذان افطار به خانه‌هایشان می‌برند و به نوعی غذای خود شریک همسایه‌شان می‌دانند و می‌گویند که بوی غذای خانه ما به مشام آنها رسیده و شاید آنها در این ماه با زبان روزه هوس چنین غذایی کرده باشند.
در برخی از روستاهای مازندران رسمی دیرینه دارند که وقتی روحانی به محل می‌آورند به نوبت آن روحانی را هر یک از اهالی محل دعوت به عمل می‌آورند که این دعوت شامل چند همسایه و باسوادان محل نیز می‌شدند تا بعد از پذیرایی به نیت مردگان‌شان ختم قرآن از سوی دعوت‌شدگان قرائت شود این دعوتی‌ها تا پایان ماه رمضان ادامه دارد.
روزه‌سری از دیگر آئین کهن مازندرانی‌ها که می‌شود گفت امروز در این زندگی توسعه یافته رو به فراموشی رفته است، هدیه روزه‌داری معروف بوده و آن شامل کودکان یا نوجوانانی می‌شود که برای اولین بار روزه گرفتند، این هدیه را دریافت می‌کنند.
روزه سری و سحرخوانی دو آئین دیرینه مازندرانی‌ها در ماه رمضان
مسئول واحد مردم‌شناسی و میراث معنوی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران نیز با بیان اینکه کسانی که در مازندران برای نخستین بار به سن تکلیف می‌رسند و روزه می‌گیرند تا زمانی که از جانب بزرگ‌ترها به‌عنوان روزه‌سری هدیه‌ای نگیرند، افطار نمی‌کنند، بیان کرد: معمولاً این هدایا شامل چادر نماز و طلاجات برای دختران، پول و انواع نقره‌جات قدیمی برای پسران است.
طوبی اصانلو افزود: مازندرانی‌ها بر این اعتقادند که سحر را نمی‌خوابند زیرا نماز نافله شب می‌خوانند و به ویژه مناجات حضرت امیر در مسجد امیر را به نام مولا یا مولا زمزمه می‌کنند.
وی با اشاره به آئین دیرینه سحر خوانی در مازندران یادآور شد: این سنت کهن امروز به دلیل برق و روشنایی رو به فراموشی رفته است اگر چه آئین سحر خوانی به ثبت معنوی میراث فرهنگی استان مازندران رسیده است.
اصانلو با بیان اینکه رسم سحرخوانی به این شکل بود که آن زمان برق و دستگاهی برای اطلاع‌رسانی برای بیداری مازندرانی‌ها به ویژه روستانشینان نبود از افرادهای استفاده می‌شد که به آنها سحرخوانان می‌نامیدند، افزود: این سحرخوانان دو بار در سپبده صبح به کار سحرخوانی می‌پرداختند یک بار دو ساعت قبل از اذان صبح تا بانوان را برای پخت غذا بیدار کنند و دیگر برای خوردن غذا از کل اهالی محل.
مسئول واحد مردم‌شناسی و میراث معنوی اداره‌کل میراث فرهنگی مازندران ادامه داد: معمولا این افراد برای بیدار کردن اهالی روستا از وسایلی چون چوب و حلب خالی استفاده می‌کردند با چوب روی حلب می‌کوبیدند و با فریاد سحر برخیز، سحر برخیز که صبح صادق آمد، مردم را برای خوردن سحر و روزه گرفتن از خواب، بیدار می‌کردند و اگر همسایه‌ای چراغ یا به گفته مازندرانی‌ها، لمپ پا (چراغ گردسوز) یا فانوس همسایه را خاموش می‌دید بلافاصله بر در خانه می‌کوبیدند و او را از سحر، آگاه می‌کردند. تا زمانی که همه خانه‌های چراغ‌شان روشن نمی‌شد دست از سحرخوانی دست نمی‌کشیدند.
وی گفت: سحرخوانان برایشان گرما و سرما فرقی نمی‌کرد به طوری که در زمستان سرد در بین گل و لای به کار سحرخوانی و آوازخوانی
ای خالق ذوالجلال و ای بار خدای تا چند روم در به درو جای به جای
یا خانه ی امید مرا در بر بند یا قفل مُهمّـات مـرا بـاز گشـای
یا اشعاری از خواجه عبدالله انصاری برای بیدار کردن روزه‌داران گام برمی‌داشتند.
اصانلو افزود: در مناطق کوهستانی استان مازندران و در روستاهای دوردست شهرستان سوادکوه و کوه‌های دو هزار شهرستان تنکابن و منطقه بندپی شهرستان بابل و به‌ویژه در چهاردانگه و دودانگه و روستاهای اتو، لاجیم، ولوپی، پیر نعیم، امیرکلا، ولوکش، سی پی سوادکوه و روستاهای دیگر، سنت حسنه سحر خوانی همچنان ادامه دارد
وی با اشاره به دیگر آداب و رسوم مازندرانی‌ها در ماه مبارک رمضان بر نذورات این مردم در شب‌های احیا و شهادت بیان و عنوان کرد: در این شب‌ها آنها به ویژه بانوان مازندرانی با حضورشان در مساجد به پخش نذوراتی چون خرما، گردو، نان خشک، نعلبکی و قاشق می‌پردازند و آنهایی که حاجتی می‌خواهند نعلبکی یا قاشق و یا گردو رو پیش خود گرو می‌گیرد تا در ماه رمضان آینده با برآوردن حاجتش یک دست نعلبکی، قاشق یا سی عدد گردو بین زنان پخش می‌کند و این از باورها و اعتقادات زنان مازندرانی است.
پخت نان سنتی بین نیاکی‌ها در 15 رمضان
پخت نان در شب تولد دومین امام شیعیان بین زنان نیاکی از توابع بخش لاریجان شهرستان آمل از دیگر رسومی است که با قدمت 600 ساله همچنان در بین این اهالی مرسوم است.
آئینی که در جوار تکیه سید بزرگوار سیدحسن نیاکی در روستای نیاک برپا می‌شود و سه روز مانده به 15 ماه مبارک رمضان، سالروز ولادت دومین اختر تابناک امام حسن مجتبی(ع) زنان روستا وسایل اولیه چون آرد، روغن، شکر را با کمک هیات امنای تکیه فراهم می‌شود تا این رسم دیرینه و کهن در روستا به اجرا در آید.
این نان‌های سنتی بین اهالی محل و بین مسافران به نیاک آمده به نیت سیدحسین ولی در زمان افطاری تقسیم می‌شود.
گزارش از کبریا مقدس
انتهای پیام/ح
