شاخصه‌های یاران امام عصر(عج) کدامند؟!

در روایات ، از یاران مهدی علاوه بر تعبیر «مزامله » به رفقا، نیز نام برده شده اند، به معنای دوستان همدل و همراز، با لطف و صفا، دوستان بزم و رزم ، دوستیشان ، چنان محکم است که گویا برادران تنی اند. و همه شان از یک پدر و مادرند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یاران حضرت مهدی (عج) همگی دارای امتیازات، شایستگی‌ها و صلاحیت‌های بی‌شمارند، به گونه ای که نه در روزگاران و نسل‌های گذشته نظیری داشته‌اند و نه در میان نسلهای آینده نظیری خواهند داشت.

امام علی علیه السلام: «پدر و مادرم فدای یک گروه اندکی باد که اسامی آنها در آسمانها معروف و در زمین ناشناخته است.(١)

مهمترین شاخصه های آنان؛

خداجویی، توحید، اخلاص و یقین

خدا جویی، پارسایی و پیوند با پروردگار، با حیات یاران موعود آمیخته است؛ یـاران خـاصّ حـضـرت مـهـدی عـلیـه السـلام از نـظـر مـعـنـویـت و ایـمـان کـامل و استوار نداشتن ذره ای تردید در دلها و جانها نیز، بی نظیرند. آنان در اوج یقین و اخـلاصـند و بخاطر قوت و استواری و کمال ایمان به خدا، ذره ای ترس و دلهره در کران تا کران وجودشان نیست . چرا که انسان به هر اندازه که ایمانش به خدا افزون گردد، به هـمـان انـدازه تـوان و تـلاش و شـهـامـت و شـجـاعـتـش افـزون مـی گـردد. بـه هـمـیـن دلیـل اسـت که یاران آن حضرت به هنگامی که به میدان کارزار گام می سپارند نه کسی تـوان ایـسـتادن در برابر آنان را دارد و نه پدیده ای می تواند مانع اجرای برنامه های نـجات بخش و دستورات صادر شده از سوی فرماندهی بلند مرتبه آنان گردد. آنها بر هـر نیرویی که میان خود و هدفهای بلندشان بخواهد مانع ایجاد کند پیروز می گردند و آن را با قدرت و صلابت عادلانه ، از سر راه عدالت جهانی او، بر می دارند.(٢)

امیر مؤمنان علیه السلام در مورد آنان میفرماید:

(٣)«مردانی مومن هستند که خدای را به شایستگی شناخته اند. »

و باز ایشان می فرمایند:

«دیده هاشان به تفسیرِ قرآن که شنوند روشن شود، بام و شام جامهای حکمت نوشتند و (در تکمیل نفس) بکوشند.»(٤)

امام صادق علیه السلام در وصفشان می فرماید:

«مردانی که گویا دلهایشان پاره های آهن است، غبار تردیدِ در ذات مقدس خدای خاطرشان را نمی آلاید. سبک خواب و شب زنده دارند و در نماز بسان زنبورعسل زمزمه می کنند.. همانند چراغ های فروزانند؛گویا دلهایشان نور باران است، از ناخشنودی پروردگارشان هراس دارند، برای شهادت دعا می کنند و آرزومند کشته شدن در راه خدایند.»(٥)

عبادت و بندگی

یاران مهدی، شیران روز و نیایش گران شب هستند آن هم نه عبادتی عادت گونه و یا چون پرستش مزدوران و تاجران ، بلکه نیایشی عارفانه و پاکبازانه ، پیوند روح با ابدیت ، عالی ترین عکس العمل سپاسگزارانه انسان در برابر خدا. عبادت آزادگان . نیایش پرجوش و خروش و سیر و سلوک . روح بندگی و راز و نیاز با جانشان در هم آمیخته ، همواره خود را در محضر خدا می بیند و از یاد او لحظه ای غفلت نمی ورزند. از ترس خداوند، نیمه شب، چونان مادران فرزند مرده می گریند. شب زنده داران و روزه داران .(٦)

حضرت امام باقر علیه السلام در مورد این ویژگی یاران امام مهدی (عج) می فرماید:

«مهدی علیه السلام چون بر فراز نجف برآید، به یاران خطاب کند: امشب را به عبادت به روز آورید، آنان برخی در رکوع و برخی در سجده شب را به سحر می رسانند وبه درگاه خدا تضرع می کنند.(٧)

این ویژگی، برخاسته از قابلیتهای معنوی ایشان است؛ آنگونه که امام حسن عسکری علیه السلام می فرماید:

«خداوند آنان را از سرشتی پاک و ریشه ای پاکیزه و گرانبها آفریده است، دلهایشان از کینه و دشمنی پیراسته، رخسارشان برای پذیرش حق آماده است و سیمایشان با نور فضل و کمال آراسته، آیین حق رامی پرستند و از اهل حق پیروی می کنند.»(٨)

در روایتی امام جوادعلیه السلام به عبدالعظیم حسنی‌علیه السلام فرمود: «...و هنگامی که برای او این تعداد «313 نفر» از اهل اخلاص جمع شد خداوند امر او را ظاهر خواهد کرد .»(٩)

از امام صادق علیه السلام در حدیثی نقل شده که فرمود: «... گویا قلب های آن ها به مانند تکّه های آهن است، شکی در قلوب آن ها راجع به خدا وجود ندارد. محکم تر از سنگ است.»

بصیرت و بینش

آگاهی و روشن بینی همراهان امام مهدی علیه السلام سبب می شود که آنان اسیر تندباد ترفند، شایعه و تهدید نگشته، تن به شبهه و شک ندهند و با بیمه بصیرت، صراط مستقیم را بپیمایند و فتنه های کور را از بُن برکنند.(1� ) بصیرت و آگاهی عمیق از هدفها و راهها و شناخت دوستان و دشمنان اسلام ، سبب می شود که در احیای سنت و مبارزه با بدعت درنگ نکنند و در پی رسالت شرکت زدایی ، به همراه امام خود، تبر بر دارند و بت شکنی کنند، پیرایه هایی که به اسم دین در ذهنها جای گرفته و با گذشت زمان مقدس یافته اند نابود سازند و اسلام را در صفا و خلوص نخستین خود عرضه بدارند.(١١)

حضرت علی علیه السلام می فرماید:

«چون فرمان خدا آزمایش را به سر آورد، شمشیرها در راه حق آختند و بصیرتی را که در کار دین داشتند آشکار کردند، طاعت پروردگارشان را پذیرفتند و فرمان واعظشان را شنیدند.»(١٢)

فرمانبری و شیدایی

آنان در اطاعت و پیروی از مهدی علیه السلام زبان زدند،به فرموده حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم« تلاش گر و کوشا در پیروی از اویند.»(١٣) و این ، نه برخاسته از زور، بلکه عشق و علاقه قلبی به امام مهدی (عج)، آنان را به فرمانبری وا می دارد. بسان پروانه، به دور شمع وجودش، در گردشند. جاذبه سازنده و پر قدرتش، آنان را مجذوب کرده است. لبخند او را، جلوه رضای خدا و عتابش را تازیانه خشم خدا می شمرند. او، را بیش از هر کس، دوست می دارند و پیروی از او را،بدون قید و شرط، بر خود لازم می شمارند. (١٤)

«در برابر فرمان امامشان از بنده مطیع، مطیع ترهستند.»(١٥)

و در توصیفی دیگر

«پر تلاش و کوشا در پیروی از (امام) می باشند.»(١٦)

عشق و شیدایی یاران، به عنوان شیرازه اصلی این پیوند، فرمانبری را با دل تک تک ایشان گره می زند، این دلبستگی در کلام پیشوایان معصوم چنین تبیین شده است:

«سوارانی با نشان و پرچم، برای تبرّک دست بر زین مرکب امام می سایند و در گرد امام می درخشند، با جان و دل او را در جنگها یاری کرده، و آنچه طلب کند، کفایت می کنند.(٧)

و در منظر امام علی علیه السلام:

«به هنگام نبرد، پروانه وار شمع وجود امام را در میان گرفته، محافظت می کنند.»(١٨)

امام جواد علیه السلام نیز به سخت کوشی آنان در پیروی از مهدی علیه السلام اشاره می نماید:

«آنها سلشحورانی شجاع هستند که در اطاعت خدا و قائم سخت کوشند.»(١٩)

همچنین امام حسن عسکری علیه السلام در وصف یاران مهدی علیه السلام اینگونه با فرزند خود سخن می گوید:

«روزی را می بینم که پرچمهای زرد و سفید در کنار کعبه به اهتزاز در آمده، دستها برای بیعت، پی در پی صف کشیده اند، دوستان باصفا کارها را چنان به نظم و ترتیب درآورده اند که همچون دانه های دُرّ گرانبها که در رشته ای قرار گیرند، شمع وجودت را احاطه کرده اند و دستهایشان برای بیعت با تو در کنار حجرالاسود به هم می خورد.»(٢� )

علم و آگاهی

از ویژگیهای آنان، اوج آگاهی و عمق دانایی و درایت آنهاست، دلهایشان به نور معرفت درخشنده و نورباران است و از نادانی و بی فرهنگی و قشری گری و سطحی نگری بدورند، چرا که واقعیتها را به شایستگی می فهمند و در اوج شناخت، درایت، عرفان و اندیشه اند.(٢١)

تواضع و فروتنی

آنان قهرمانانی فروتن، متواضع و برخوردار از ارزش اخلاقی و انسانی اند و هرگز مغرور و مست قدرت نمی شوند. آنها به مقام والای حضرت مهدی ـ ارواحنا فداه ـ آنگونه که شایسته و بایسته است اعتقاد دارند. امام صادق علیه السلام فرمودند:چابک به سان عقاب بر مرکبهای خویش سوارند و در عشق به حضرت چنانند که زین مرکب او را برای تبرّک جستن مسح می کنند و بر گرد یار حلقه می زنند و در فراز و نشیبها و پیکارها او را به سان جان شیرین با همه ی وجود محافظت می کنند و هر دستوری دهد ،آن را به انجام می رسانند.(٢٢)

اتحاد و برادری

اندیشه‌هایشان متحد و یگانه، دیدگاهشان همانند دلهایشان به هم پیوسته و به هم گره خورده است، نه اختلافی در اندیشه و رأی و گفتار آنان خواهی دید و نه در رفتارشان و همگی بسان یک دل، یک قلب، یک مغز و یک زبان هستند.(٢٣)

لطف و صفا بر دوستی یاران صبح سایه می گستراند، بدان حد که تفسیر واقعی همدلی و هم رازی را می توان در آیینه اُنس آنان نظاره کرد؛

اوج محبت ایشان در این کلام معصوم جلوه گر است.

«گویا یک پدر و مادر آنان را پرورانده اند، دلهای آنان از محبت و خیرخواهی به یکدیگر آکنده است.»

پیامبر بزرگ اسلام (ص) این انس و الفت را یک عطیه الهی دانسته، می فرماید:

«خداوند دلهای آنها را با هم مهربان می کند.»(٢٤)

در روایات ، از یاران مهدی علاوه بر تعبیر «مزامله » به رفقا، نیز نام برده شده اند،(٢٥) به معنای دوستان همدل و همراز، با لطف و صفا، دوستان بزم و رزم ، دوستیشان ، چنان محکم است که گویا برادران تنی اند. و همه شان از یک پدر و مادرند.

«گویا یک پدر و مادر آنان را پروریده اند. دلهای آنان از محبت و خیر خواهی به یکدیگر آکنده است.»(٢٦)

آمرین به معروف و پیکار کنندگان با منکر

رسالت حضرت مهدی و یاران باوفایـش احیاء دیـن خـدا و اتمام رسالت انبیا و اولیا و اصلاح زمیـن که ظالمان و فاسدان با بدعت ها و ظلم هایشان روز خاکیان را مبـدل به شب دیجـوری کرده با شراره سـم ستمشان، سیمای سپیده را روشنـی بخشند و نقاب تزویر را از چهره مزوران برکشنـد و رسالتـش را در دو عنـوان سبز بسط در «قسط» و «عدل» خلاصه گـردانـد.«یملا الارض قسطـا و عدلا کما ملئت ظلما و جـورا». سیره رسـول گرامی اسلام و همه معصومیـن علیهم السلام بر امر به معروف و نهی از منکر بود، و از بدو دوران کودکی تا واپسیـن لحظات حیات آن را پاس داشته اند ،بنابراین یکی از اوصاف بارز یاران حجت، امر به معروف و نهی از منکـر مـی باشـد. امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه 41 سوره حج «الذیـن ان مکناهـم فـی الارض اقامـوا الصلاه و آتـوا الزکاه و امـروا بالمعروف و نهو عن المنکـر و لله عاقبه الامـور». مـی فـرماینـد:بـرای آل محمـدصلی الله علیه وآله و سلم مهدی(عج) و اصحـاب او، خـداونـد متعال مشارق و مغارب زمیـن را به تصرف آن ها درآورد، و دیـن را آشکار سازد، و خـداونـد متعال به وسیله او و یارانش بدعت ها و باطل را از بیـن می برد، هم چنان که سفیهان حق را میرانده باشند، تا جایی که اثری از ظلـم دیده نشـود و امر به معروف و نهی از منکر خـواهنـد نمـود و عاقبت کـارهـا به دست خـداست.(٢٧)

قدرت و شجاعت

یاران مهدی ، دلیرمردند و جنگاوران میدانها نبرد. دلهایی چون پولاد دارند و از انبوه دشمن ، هراسی به دل راه نمی دهند. ایمان به هدف ، همه وجودشان راتسخیر کرده و عشق به خاندان پیامبر(ص ) به بازوانشان قوت بخشیده است .

امام باقرعلیه السلام می فرماید:

«گویا، آنان را می نگرم، سیصد و اندی مرد بر بلندای نجف کوفه ایستاده اند.

دلهایی چون پولاد دارند. در هر سو، تا مسافت یک ماه راه، ترس بر دلهای دشمنان سایه می افکند.»

در سوار کاری و تیر اندازی بی نظیرند: «خیرالفوارس ». در رزمگاه نشان شجاعان بر تن دارند و چونان پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم در نبرد بدر، نشانه ویژه بر سر نهاده اند.(٢٨)

امام صادق علیه السلام می فرماید:

لوط پیامبر از این سخن خود که به دشمنان گفت: «ای کاش نیروی قدرتمندی علیه شما داشتم یا به استوانه ای محکم پناه می بردم» آرزوی نیرویی همانند نیروی قدرتمند مهدی موعود علیه السلام و یاران او را داشت، که یک تن از آنان توان چهل مرد را دارد، آنان دلهای استوارتر از پاره های آهن دارند و چون از برابر کوهها بگذرند صخره ها به لرزه در آیند، شمشیرها را غلاف نمی کنند تا آن هنگام که خداوند بخواهد و خشنود شود.»(٢٩)

نظم و ترتیب

یکپارچگی و هماهنگی، تدبیر و نظم، سیره عملی و پیام رفتاری یاران مهدی علیه السلام است، حرکت و سکون، آرامش و پیشرفت و عملکرد آنان با نظم آراسته شده است؛ شیوه پسندیده ای که امیرمؤمنان علیه السلام از آن چنین یاد می کند:

گویا آنان را می نگرم؛ زی و هیأتی یکسان، قد و قامتی برابر، در جمال و برازندگی همانند و هم لباسند.»(٣� )

امام حسن عسکری علیه السلام نیز این ویژگی یاران را به فرزند دلبندش خبر می دهد:

دوستان باصفا کارها را چنان به نظم وترتیب درآورده اند که همچون دانه های دُرّ گرانبها که در رشته ای قرار گیرند، شمع وجودت را احاطه کرده اند.»(٣١)

یاران امام (عج)، دارای نظم و تشکیلاتی مناسب با حکومت جهانی اند. با این که روابط گرمی با مردم دارند، بسان پدر و فرزند، ولی کارها را بر اساس اصولی محکم و روشن پیش می برند و تشکیلاتی بر اساس معیارهای اسلامی در میانشان برقرار است.(٣٢)

حافظان حدود خدا

یاران مهدی (عج) ، مرزبان دین خدایند و حافظان حدود او. در اجرای فرمانهای حق ، سخت و پی گیر و استوارند و در انجام دستورها و وظیفه ها، دستخوش احساسات و دوستیهای بی مورد واقع نمی شوند. قدرت و حشمت آنان را مغرور نمی کند و سنگدلی دشمنان ، ایشان را به افراط نمی کشاند. جنگهای مهیب و دشواریهایی نبرد، آنان را در عبادت سهل انگار نمی کند و تهی دستی ایشان را به مال اندوزی و تجاوز وا نمی دارد. نخستین شرط بیعت امام با یاران ، حافظت حدود خدا است.

علی علیه السلام می فرماید:

یاران با این شرایط با امامشان بیعت می کنند که دست پاک باشند و پاکدامن. زبان به دشنام نگشایند و خون هیچ کس ، به ناحق نریزند. به سکونتگاه مردم هجوم نبرند و کس را به ناحق نیازارند. بر مرکبهای ممتاز سوار نشوند و لباسهای فاخر نپوشند. مسجدی را خراب نکنند و بر مردم راه نبندند. به یتیم ستم روا ندارند و راهی را ناامن نکنند. شاهد باز نبوده و شراب ننوشند.

در امانت ، خیانت نکرده و پیمان شکن نباشند. احتکار نکنند و پناهنده را نکشند. فراریان را دنبال نکرده ، مجروح را نکشند. ساده بزیند و در راه خدا به شایستگی جهاد کنند.

امام نیز، متعهد می شود، بسان همراهان زندگی کند، دربان و حاجت برای خود نگیرد. به اندک قانع باشد و به یاری خدا در راه استقرار عدالت بکوشد و خدا را به شایستگی عبادت کند.(٣٣)

ایثار و مواسات

از ویژگی‌های بارز همراهان مهدی(عج) ، ایثار و مواسات است . وحدت مقصد و اخلاص نیت ، دلهایشان را با هم پیوند داده و یار و غمخوار یکدیگرند. آنان برای یکدیگر خود را به رنج افکنند و در بهره گیری از زیباییهای زندگی ، دیگران را بر خود پیش دارند و باید چنین باشند. آن کس که خود ساخته نباشد، نمی تواند سازندگی کند و آن که بر دوست خود، مهر نورزد، دیگران را شایسته ترحم نبیند. پیروزی پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و سلم در گرو یاران ایثارگر و فداکار بود و همه قیامهای اصلاحگرانه تاریخ اسلام از چشمه مواسات بهره گرفت.

از آن سو، از عوامل خانه نشین شدن امامان ، اندک بودن یاران موافق و فداکار بوده است.

برید عجلی نقل می کند:

به امام باقرعلیه السلام گفته شد: یارانمان در کوفه بسیارند. اگر فرمان دهی از تو اطاعت خواهند کرد. فرمود: چنان هستند که کس بدون اجازه برادر دینی ، از مال او نیازمندی خود را بر طرف کند؟ گفت خیر

فرمود: پس آنان که از بذل مال دریغ کنند، در نثار جان بخیل ترند.(٣٤)

زهد و ساده زیستی

زهد و ساده زیستی، زینت کارگزاران مهدی است.آرمانشان رساندن جامعه به قله رفیع توحید و عدالت است و خوشکامی و نیک بختی را در آرامش دیگران می جویند. غذایشان ساده و لباسشان بی پرایه است . زندگیشان از معیشت درویشان فراتر نمی رود. با دردهای جامعه آشنا و رنجهای بشر در احساس لطیفشان ، بازتاب دارد. نمی توانند تن به آسایش و شادکامی سپارند و از احوال مردمان غافل شوند و نام مصلح جهان بر خویش نهند؛ چرا که آن که با عشرت طلبان همسو شود و دل در گرو آز و طمع بندد، نمی تواند مروج دین باشد و کارگزاری شایسته برای حکومت عدل و داد.(٣٥)

امام صادق علیه السلام به کسانی که برای رسیدن به نان و نام در آرزوی حکومت اهل بیت علیهم السلام بودند، می فرمود: «اینک ، هنگام آرامش ماست . اگر به قدرت دست یابیم ، همراهان ما زندگی دشوارتری از دیگران خواهند داشت . رسم کشور داری ایجاب خواهد کرد که پشتوانه درویشان و بینوایان باشیم . تواضع و فروتنی را پیشه سازیم و درناگواریهای روزگار شریک آنان باشیم ، تا مردم از ما الگو گیرند و تلخی زمانه در کامشان گران نیاید.»(٣٦)

منابع:

١-امام مهدی (عج) از ولادت تا بعد از ظهور ، علامه قزوینی ص620

٢- یاران نورصص10-9

٣- امام مهدی (عج) از ولادت تا بعد از ظهور ، علامه قزوینی ص621

٤- یاوران جوان مهدی(عج) ، محمدباقرپورامینی ص34 به نقل ازبشاره الاسلام ص54

٥- چشم به راه مهدی (عج) ص381 به نقل از ینابیع الموده ص433

٦- همان به نقل از الزام الناصب ج2 ص20

٧- یاران نور ص 4-3

٨-بحارالانوار ج52ص343

٩-یاوران جوان حضرت مهدی (عج)،محمدباقر پورامینی ص32

١� - یاوران جوان حضرت مهدی (عج)،محمدباقر پورامینی ص35به نقل از ملاحم والفتن ص148

١١-همان به نقل از بحار الانوار، ج 52، ص 35