سازمان دامپزشکی هشدار داد: نقش کلیدی بازار فریدونکنار در شیوع آنفلوآنزا

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در حالی که شیوع ویروس آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در کشور، خسارات گسترده‌ای را به صنعت مرغداری وارد کرده، 25درصد از گله‌های تخم‌گذار را از بین برده و تنها عامل افزایش قیمت تخم‌مرغ دانسته می‌شود، صید، کشتار و عرضه غیرقانونی پرندگان مهاجر که عامل اصلی انتقال این ویروس به کشور هستند در استان مازندران ادامه دارد و مقامات محلی شهرستان فریدونکنار، مانند سال‌های گذشته از اجرای قانون در مواجهه با متخلفان سودجو شانه خالی می‌کنند، متخلفانی که چند سالی است علاوه بر روش‌های سنتی صید پرندگان مهاجر، با استفاده از ابزاری جدید به‌روش‌های غیرقانونی مانند کرس و تورهوایی به کشتار پرندگان مهاجر در جمعیت‌های گسترده مشغول‌ هستند. آنها پرندگان صید‌شده را در بازار پرنده‌فروشان فریدونکنار به متقاضیان عرضه می‌کنند؛ بازاری که به‌دنبال مماشات مقامات محلی فریدونکنار با دست‌اندرکارانش، تنها مرکز عرضه غیرقانونی پرندگان مهاجر در شمال کشور است، گویی، سودجویان تنها در این شهرستان از رعایت قانون معاف شده‌اند تا در سکوت،‌ سلامت جامعه و اقتصاد کشور را قربانی درآمد هنگفت و بادآورده زمستانی خود کنند.

این در حالی است که هفته گذشته محمدمهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با تسنیم، لزوم خودداری مردم از نزدیک شدن به بازارهای فروش پرندگان مهاجر را هشدار داد و با بیان اینکه این بازارها کانونی برای انتشار بیماری آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان هستند از مردم خواست در صورت مشاهده چنین مراکزی فوراً سازمان دامپزشکی را در جریان قرار دهند تا این سازمان وارد عمل شده و اقدامات لازم را برای برخورد قانونی انجام دهد.

به‌منظور شفاف‌سازی رویکرد سازمان دامپزشکی کل کشور در این باره، خبرگزاری تسنیم، گفت‌وگویی را با علی‌صفر ماکنعلی، معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور ترتیب داد.  ماکنعلی متخصص اپیدمیولوژی بیماری‌های قابل انتقال است و پیش از این، مدیرکل دفتر سازمان‌های تخصصی، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان دامپزشکی کشور بوده. از سمت‌های پیشین وی می‌توان به مشاور بین المللی سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO) برای کنترل بیماری‌های فرامرزی، مشاور اتحادیه اروپا برای برنامه‌های توسعه دام و مشاور معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور اشاره کرد.

مشروح گفت‌وگوی تسنیم با معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور را در ادامه می‌خوانید:

تسنیم: گفته می‌شود پرندگان مهاجر، عامل انتقال ویروس آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان در کشورها هستند. درباره تاریخچه تشخیص این ویروس میان پرندگان مهاجر بگویید.

ماکنعلی: این ویروس برای نخستین بار میان پرندگان وحشی در جمهوری کره گزارش شد و به‌دنبال آن در اواخر بهار از جمهوری تووا در فدراسیون روسیه و در ادامه از ماه اکتبر یعنی مهرماه در کشور هندوستان گزارش و تا به امروز در 4 کشور از خاورمیانه و همچنین 10 کشور اروپایی و 4 کشور از شمال آفریقا بیماری از مزارع پرورش مرغ و خروس و طیور بومی یا همان پرندگان محلی، پرندگان وحشی شکارشده و همچنین دامگاههایی که اقدام به صید پرندگان وحشی می‌کنند گزارش شده است، بر این اساس با شواهد متناقض موجود، مسئله یافتن دقیق منشأ ویروس آنفلوآنزای فوق‌حاد اخیر، با توجه به توضیحات ارائه‌شده هنوز حل نشده باقی مانده است، ولی قطعاً انتقال، ماندگاری و پایداری ویروس از سال 2014 تا سال 2016 نگاه‌ها را معطوف به جمعیت پرندگان وحشی مهاجر می‌کند. هرچند تعداد تلفات پرندگان وحشی گزارش‌شده آلوده در اروپا در سال 2016 به‌مراتب بیش از 2014 بوده است، ولی نمی‌توان به‌طور قطع این نتیجه را گرفت که ویروس طی این دو سال با سلولهای پرندگان وحشی آدابته شده و قادر به ایجاد مرگ‌ومیری وسیع‌تر در جمعیت آنهاست. این گمان فقط در حد فرضیه مطرح است زیرا که در حال حاضر هیچ ارزیابی مرگ‌ومیر سیستماتیکی در حیات وحش انجام نگرفته و هیچ شواهدی مبنی بر تغییر ویروس در ایجاد مرگ‌ومیر شدیدتر در پرندگان وحشی از سال 2014 تا کنون وجود ندارد. امروز هیچ شواهدی مبنی بر اینکه گونه‌ای خاص از پرندگان وحشی قادر به حمل و انتقال ویروس تا فواصل طولانی بدون بروز هرگونه علائم بالینی هستند، در دست نیست. اگرچه ویروس آنفلوآنزای فوق‌حاد H5N1 از سد بین‌گونه‌ای گذشته و به‌راحتی به انسان منتقل و منجر به ایجاد عفونت و حتی مرگ در انسان می‌گردد، ولی تا کنون این ویروس اخیر H5N8 موفق به عبور از این سد نشده، ولی این بدان معنی نیست که هرگز هم موفق به این کار نخواهد شد! با نگاهی به تاریخچه ویروسهای آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان به این نکته خواهیم رسید که با ماهیت ژنتیکی و قابلیت تبادل اطلاعات ژنتیکی بین ویروس‌های مختلف آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان، رد شدن از این مرز بین‌گونه‌ای نه‌تنها دور از دسترس برای این ویروس نیست، بلکه بسیار نزدیک هم به‌نظر می‌رسد.

تسنیم: نقش کشتار و عرضه پرندگان وحشی در همه‌گیری بیماری آنفلوآنزا و انتقال ویروس عامل این بیماری به طیور صنعتی چیست؟

ماکنعلی: نقشی کلیدی! ببینید، در ایران حدود  320 منطقه خاص برای  پرندگان وحشی و همچنین   تالاب‌هایی وجود دارد که زیستگاه پرندگان از گونه‌های متعدد هستند. گونه‌های متعدد پرندگان در زمان‌های متفاوت وارد این مناطق می‌شوند و بر اساس مطالعات اکولوژیکی انجام‌شده می‌توانند ویروس‌های تیپ a را وارد کشورها کنند. انتشار این ویروس‌ها توسط پرندگان وحشی به دو شیوه صورت می‌گیرد؛ یکی اینکه این پرندگان در مجاورت پرندگان اهلی قرار بگیرند و ویروس را به آنها منتقل کنند یا اینکه همین پرندگان که ظاهراً سالم اما ناقل ویروس هستند صید شوند، در این صورت چه زنده باشند و چه مرده بافت‌های حیاتی و مدفوعشان عاملی برای پخش ویروس خواهد بود.

تسنیم: برخی با این استدلال که در صورتی که صید و عرضه پرندگان مهاجر عامل انتشار این ویروس باشد صیادان می‌باید تا کنون مبتلا شده باشند، احتمال شیوع این ویروس از طریق کشتار و عرضه پرندگان مهاجر را رد می‌کنند، در این باره چه می‌گویید؟

ماکنعلی: بحث مواجهه انسان با این بیماری حتماً این نیست که انسان مبتلا شود البته مواردی از ابتلا هم گزارش شده، به‌عنوان مثال در جمهوری آذربایجان از 8 نفر که کارشان پرکنی قو بود 5 نفر به این بیماری مبتلا شدند، در واقع این ویروس می‌تواند طی تغییراتی، جهش یافته و برای مبتلا کردن انسان هم سازگاری یابد به همین دلیل باید ملاحظات مربوط به جلوگیری از ابتلای انسان در نظر گرفته شود اما همان‌طور که گفتم آنچه در حال حاضر با آن مواجه هستیم تنها این نیست که انسان به این ویروس مبتلا شود بلکه انسان به‌عنوان ناقل این ویروس می‌تواند بیماری را انتشار داده و به پرندگان اهلی و مرغداری‌ها برساند و همین می‌شود که خسارات گسترده به صنعت مرغداری را شاهد هستیم، در نهایت باید بگوییم صید و کشتار این پرندگان هم باعث ابتلای انسان و هم باعث انتشار ویروس در منطقه و در نتیجه ابتلای طیور می‌شود.

بیشتر بخوانید: نماینده فریدونکنار: آنفلوآنزا چه‌ارتباطی به بازار فروش پرنده‌های مهاجر دارد؟

تسنیم: آیا سازمان دامپزشکی بر ممنوعیت شکار و صید پرندگان که طبق توصیه این سازمان از سوی سازمان محیط زیست اعلام شده نظارتی داشته؟ آیا این محدودیت‌ها به‌خوبی اعمال شده؟
ماکنعلی: ما با سازمان حفاظت محیط زیست هماهنگی کردیم تا صید را ممنوع کنند اما حفاظت از محیط زیست وظیفه دامپزشکی نیست. آنچه مهم است این است که ما باید مخاطرات را کاهش بدهیم و با افزایش پایش‌ها، حفاظت فیزیکی از تالاب‌ها و مراکز تجمع پرندگان وحشی، گزارش‌دهی سریع و به‌موقع جهت انجام نمونه‌برداری در صورت مشاهده هرگونه تلفات و تشخیص بیماری و برآورد اپیدمیولوژیک آخرین وضعیت ویروس، بر خرید و فروش و تجارت طیور و محصولات تولیدی آنها نظیر تخم‌مرغ نظارت کنیم.

تسنیم: وزارت بهداشت به مردم توصیه می‌کند از مراکز عرضه پرندگان مهاجر دوری کنند و بلافاصله سازمان دامپزشکی را در جریان قرار دهند تا اقدامات لازم از سوی این سازمان برای برخورد با این تخلفات صورت گیرد. سازمان دامپزشکی برای جلوگیری از عرضه غیرقانونی و طبیعتاً غیربهداشتی پرندگان مهاجر در بازار فریدونکنار چه اقداماتی انجام داده و چه تدابیری در دست اجرا دارد؟ آیا سازمان دامپزشکی درخواست ورود مراجع قضایی و انتظامی به این موضوع را که به‌طور مستقیم با بهداشت عمومی و اقتصاد کشور در ارتباط است مطرح کرده است؟

ماکنعلی: سازمان دامپزشکی برای نظارت، مراجعه و گاه نمونه‌برداری می‌کند و موارد را به مراجع قضایی اعلام می‌کند اما سازمان دامپزشکی، نیروی قهریه نیست بنابراین نمی‌تواند برخورد کند.

بیشتر بخوانید: هشدار وزارت بهداشت: مردم از بازار فروش پرندگان وحشی دوری کنند!

*شادی مدرس

انتهای پیام/*