استقبال ملی از اصالتی ۴۰۰ساله؛ حیرت هنرمندان اروپایی از جاذبه‌های تعزیه اصفهان
امروز تعزیه هست، اما کمی از نفس‌افتاده‌تر و گوشه‌گیرتر، کجای جهان پیدا کنیم این هدیه دیرین را که هم آهنگ داشته باشد، هم شعر و هم روایت و هم نمایش و آشتی‌دهنده این‌همه هنر با هم باشد؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، در اینجا حلقه عشق تکمیل است، سرداری بی‌سر میزبان اشک‌های دلدادگان است، اینجا خبرهایی است از جنس رنگ، شعر، آوا و عشق ...
تعزیه هنری اصیل که این روزها نسل جوان و نوجوان کمتر نام آن و هویتش را می‌شناسند، هنری 400ساله که به‌شیوه سنتی سینه به سینه، دهان به دهان گشته و امروز با همان اصالت اصلی خود میزبان عزاداران مجلس امام حسین(ع) است.
تعزیه شاید در لغتنامه‌ها معنای برپای داشتن یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت و امر کردن به صبر تعریف شده باشد اما آنچه رنگ می‌بخشد به این مجلس باعظمت محوریت یک قبله است، قبله‌ای که همگان را دور هم جمع می‌کند، مصیبت 1400ساله را روایت می‌کند.
امسال در آستانه اربعین حسینی، درست زمانی که اکثر مردم دغدغه سفر به کربلای معلی را دارند، در گوشه‌ای از اصفهان مجلس برپا شده که دلسوختگان را تسلای خاطر ببخشد، تعزیه بیت‌الزهرا(ع) در جوی‌آباد محله‌ای معروف به تعزیه‌خوانی در خمینی‌شهر اصفهان.
شبیه‌خوانی بیت‌الزهرا(ع) بزرگترین رویداد مذهبی هنری در عرصه شبیه‌خوانی در منطقه جوی‌آباد
محمد محمدی، مجری و برگزارکننده تعزیه بیت‌الزهرا درباره برگزاری این مجالس به خبرنگار تسنیم می‌گوید: این مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی به‌مدت 9 سال است که از هشتم ماه صفر به‌مدت 12 شب در هیئت بیت‌الزهرا در جوی‌آباد خمینی‌شهر برگزار می‌شود.
وی با بیان اینکه مجلس تعزیه و شبیه‌خوانی بیت‌الزهرا بزرگترین رویداد مذهبی هنری در عرصه شبیه‌خوانی در منطقه جوی‌آباد است، افزود: این مجالس با دغدغه پشتوانه‌سازی برای تعزیه کشور راه‌‌اندازی شده و در این مجلس از هنر پیشکسوتان و ذاکران اهل بیت(ع) از استان‌های اصفهان، قم، مرکزی، تهران، کرج همراه با جوانان فعال در عرصه شبیه‌خوانی استفاده شده است.
دبیرخانه تعزیه جوی‌آباد درباره برگزاری مراسم و استقبال مردم در آستانه اربعین بیان کرد: استقبال خیلی خوب و ملی بوده و مهمان‌هایی از اصفهان، تبریز، بوشهر، شهرکرد، تفرش، نیشابور و تهران هر شب برای این مجالس به جوی‌آباد می‌آیند.
وی درباره کیفیت این مجالس و رعایت اصل امانتداری در نسخ تعزیه گفت: از همان ابتدای شروع به کار مجالس بیت‌الزهرا تا کنون بر امانتداری و کمک گرفتن از کارشناسان مذهبی تأکید شده زیرا تعزیه و شبیه‌خوانی یک کار گسترده و وسیع بوده و باید در همه زمینه‌ها از جمله شعر، متن، موسیقی و رنگ اصل امانتداری رعایت شود.
تعزیه آنجا که سخن از شعر به میان می‌آید، به مقتل‌ها و مرثیه‌ها و ادبیات حماسی و آیینی گره خورده و روح‌ها جلا پیدا می‌کند و چشم‌ها شسته می‌شود.
وقتی غرب محو اصالت تعزیه ایرانی می‌شود
امیر صفوی جوان 33ساله است که از کودکی تعزیه را در روستای ورس قزوین کنار پدر و پدربزرگ خود آموخته و امسال در بیست و هشتمین سال پیاپی نقش‌های مختلفی را در مجالس تعزیه اجرا می‌کند، وی در حاشیه مجلس تعزیه دغدغه خبرنگار تسنیم را در پاسخ به این سؤال که هنرمندان چقدر تلاش می‌کنند که این هنر تعزیه و شبیه‌خوانی حفظ شود، این‌گونه جواب می‌دهد که از نظر مذهبی نام امام حسین(ع) همیشه حفظ خواهد شد و از نظر هنری متأسفانه یک‌سری از دوستان به‌سمت و سویی می‌روند که که برای تعزیه مضر است و این هنر را از مسیر اصلی خود دور می‌کند.
این هنرور مجالس تعزیه می‌گوید: به‌گفته همه هنرمندان بزرگ ایران موسیقی اصیل ایرانی را تعزیه حفظ کرده است و باید تلاش کرد این اصالت از مسیر اصلی خود خارج نشود، ما در آلمان، لندن، لهستان که برای اجرای تعزیه رفتیم همه هنرمندان و کارگردانان بزرگی که برای تماشای تعزیه می‌آمدند، محو اصالت تعزیه بودند، در روسیه کارگردانی به‌نام اسکندر با اینکه زبان ما را متوجه نمی‌شد با توجه به جاذبه‌های آوایی و موسیقیایی این هنر، شیفته تعزیه شده بود. گروه تعزیه ما در 3 کشور آلمان، لهستان و روسیه تجربه اجرای تعزیه را داشته که با استقبال چشم‌گیری مواجه شد و مردم این کشورها علی‌رغم اینکه زبان تعزیه را متوجه نمی‌شدند اما از نظر هنری و آوایی جذب تعزیه شدند و ما شاهد این بودیم که افراد با توجه و علاقه خاصی برای تماشای تعزیه‌خوانی با موضوع شهادت امام حسین(ع) به محل اجرا می‌آمدند و معتقد هستم این جاذبه حماسه عاشورا و کربلا است که مردم را از گوشه و کنار دنیا جذب این هنر آئینی می‌کند.
تعزیه آن‌قدر بزرگ و غنی هست که نیازی به هیچ نوآوری آهنگی ندارد
واقعیت امر این است که با درگذشت پیشکسوتان هنر تعزیه بسیاری از زوایای این هنر به دل خاک سپرده می‌شود، صفوی درباره چگونگی زنده نگهداشتن این هنر بیان می‌کند: بانی‌هایی همچون هیئت بیت‌الزهرا که از نظر مالی نیز ذی‌النفع نیستند به احیا، مانایی و حفظ اصالت این هنر کمک می‌کند، توصیه می‌کنم که جوانان از این تعزیه‌ها دیدن کنند و از اساتید هنر تعزیه بخواهند فنون این هنر آئینی را آموزش دهند.
هنر تعزیه یک هنر تلفیقی از موسیقی، شعر و رنگ است که در قالب تئاتر آئینی زنده اجرا می‌شود و همین درآمیختگی هنرهای اصیل ایرانی است که مردم را جذب این هنر می‌کند، جوانان ما باید در حفظ این هنر اصیل ایرانی کوشا باشند و آن را همراه با اصالت خود برای نسل آینده حفاظت کنند و با بهره‌گیری از اساتید برجسته زوایای پیدا و پنهان این هنر را یاد بگیرند.
مجالس غریب تعزیه رو به فراموشی است
اما دغدغه نسل امروز و جامانده از لذت تماشا و درک این هنر اصیل سبب شد که از سیدمحمدرضا امینی یکی از هنروران و پیشکسوتان هنر تعزیه که 28 سال است در نقش اشقیاخوانی در جای جای ایران و کشورهای مختلف هنرنمایی کرده است، این سؤال را بپرسم که با توجه به اینکه جوانان امروز مدام در محاصره شبکه‌های اجتماعی و رویارویی با هنرهای مدرن هستند و کمتر آشنایی عمیق با هنر تعزیه دارند، به‌نظر شما چه مواردی باید برای حفظ این هنر رعایت شود؟
امینی می‌گوید: باید بانی‌هایی حضور داشته باشند که برای اجرای تعزیه هزینه کنند، در حال حاضر مجالس تعزیه بیشتر به مجالس حضرت علی اصغر(ع)، حضرت ابوالفضل(ع) و حر پرداخته می‌شود و مجالس غریب کمتر اجرا می‌شود.
آیندگانی که باید تعزیه را ببینند و درک کنند
هیچ‌کس نمی‌داند آیا در قرن‌های آینده نیز تعزیه به حیات خود ادامه می‌دهد یا نه اما آنچه عیان است، کمتر شدن اجراهای تعزیه در ایام محرم و عزاداری معصومین است. اجراهایی که گاه محدود به چند مکان خاص می‌شوند. امروز مراسم نخل‌گردانی نائین، چهل‌منبر اصفهانی‌ها و خیلی از مراسم و مناسک دیگر همچنان در جای‌جای ایران و اصفهان به‌قوت خود باقی هستند.
امروز تعزیه نیز هست، اما کمی ازنفس‌افتاده‌تر و گوشه‌گیرتر. کجای جهان پیدا کنیم این هدیه دیرین را که هم آهنگ داشته باشد، هم شعر و هم روایت و هم نمایش و آشتی‌دهنده این‌همه هنر با هم باشد که یکجا جمع می‌شوند و بدل می‌شوند به چنین گنج دیریاب و نایابی. مسلماً این‌همه هنر، هنرمندان زیادی را به یاری می‌طلبد که جمع شوند و به احیای یک آیین کمر همت بندند.
گزارش از زینب کلانتری
انتهای پیام/*
