پیام آیت‌الله سیستانی؛ بهترین فرصت برای حل مشکلات کردهای عراق/ حمایت اسرائیل اقلیم را متضرر خواهد کرد
رفراندوم اخیر همچنان محل اظهارنظرهای مختلف است. حزب دموکرات کردستان عراق و طبقه حاکم همچنان بر آنچه حق مشروع خود می‌نامند اصرار داشته و از طرفی دیگر به‌گفته بسیاری سیاسیون اقلیم وضعیت سیاسی و اقتصادی کردستان عراق پذیرای شرایط جدایی از این کشور نیست.
ادریس سلیمانی، خبرنگار خبرگزاری تسنیم، اقلیم کردستان عراق:شوان داودی نماینده کرد پارلمان عراق در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم با اشاره به مصائب و مشکلات داخلی کردستان عراق گفت: زمان تعیین‌شده جهت برگزاری رفراندوم توسط مسعود بارزانی زمان مناسبی نبوده است.
وی لزوم توجه به پیشنهادات جامعه بین‌الملل را یادآوری و تأکید کرد در صورتی که سران کرد به این پیشنهادات و انجام مذاکرات با حکومت مرکزی اهمیت می‌دادند رفراندوم دستاوردهای بیشتری در پی داشت.
دبیر کمیسیون فرهنگی پارلمان عراق همچنین وضعیت اتحادیه میهنی کردستان را از دو جنبه مناطق مورد منازعه و نزدیکی جغرافیایی مناطق تحت نفوذ به خاک جمهوری اسلامی ایران تشریح و تأکید کرد که این حزب متضرر اصلی برگزاری رفراندوم بوده است.
داودی حمایت رژیم صهیونیستی از رفراندوم اقلیم کردستان را ظاهری دانست و گفت که کردها از این حمایت، زیان دیده‌اند و اظهار نگرانی کرد که اکراد عراقی به‌ویژه اتحادیه میهنی کردستان کشور دوست و حامی تاریخی خود یعنی جمهوری اسلامی ایران را از دست دهند.
مشروح گفتگوی این نماینده کرد پارلمان عراق با خبرنگار خبرگزاری تسنیم را در ادامه مشاهده می‌کنید:
همچنان که مستحضر هستید علی‌رغم مخالفت‌های متعدد داخلی، منطقه‌ای و جهانی، رفراندوم اقلیم کردستان در 25 سپتامبر برگزار شد. آینده اقلیم در پسارفراندوم چگونه خواهد بود؟
این یک واقعیت است که ما به‌عنوان اکراد عراقی حق تعیین سرنوشت را برای خود محفوظ می‌دانیم اما این رفراندوم در زمان نامناسب و با مکانیزم نادرست و بدون تجزیه و تحلیل شرایط برگزار شده است. رفراندوم در حالی برگزار شده است که اقلیم کردستان با مجموعه بحران‌هایی روبه‌رو است، از مهمترین این بحران‌ها به مشکلات اقتصادی دامنگیر اقلیم می‌توان اشاره کرد که چندین سال است جامعه کردهای عراقی را با فشارهای زیادی مواجه ساخته است، همچنین کشمکش سیاسی احزاب و جریان‌های مختلف که وحدت سیاسی اقلیم را از بین برده است. جدای از این، عراق امروز با شرایط جنگی علیه گروه تروریستی داعش روبه‌رو است، در نبرد علیه تروریست‌ها، عراق از حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار است، ارتش عراق به حدی از توانمندی رسیده است که با گذشته قابل قیاس نیست، افزون بر این نیروهای حشد شعبی که با فتوای مرجعیت عالی شیعیان جهت مقابله با تروریست‌های داعش تشکیل شده است جایگاه خاص خود را دارد. چنین شرایطی بر وضعیت عراق به‌کلی تأثیرگذار خواهد بود. ما بر این باور بودیم و بارها هم اعلام کردیم که زمان برگزاری رفراندوم فرا نرسیده و انتخاب چنین موقعیتی از سوی سران سیاسی کرد اقدام اشتباهی بوده است. ما معتقد بودیم که برگزاری رفراندوم بدون توافق با حکومت مرکزی آسان نخواهد بود تا مشروعیت قانونی ــ عراقی داشته و بعد از آن از سوی جامعه بین‌الملل هم به رسمیت شناخته شود.
نتایج اعلام‌شده به‌تفکیک استان‌ها و مناطق مختلف اقلیم کردستان نشان می‌دهد که آمار شرکت‌کنندگان رفراندوم در مناطق تحت نفوذ حزب دموکرات کردستان عراق به‌نسبت سلیمانیه و دیگر مناطق، دارای تفاوت‌های چشمگیری است. نظر به چنین نتایجی آیا می‌توان گفت که رفراندوم برگزارشده اقلیم پروژه‌ای حزبی و حتی شخصی بوده است؟
واقعیت این است که تحرک عرصه سیاسی عراق از سوی دو نفر است، در عراق، نوری مالکی نخست‌وزیر سابق و معاون رئیس‌جمهوری و در اقلیم کردستان نیز مسعود بارزانی. این دو نفر با اظهارات و موضعگیری‌های خود، دیگر احزاب و جریان‌های سیاسی را به‌دنبال خود خواهند کشاند. بارزانی در 7 ژوئن بدون توجه به نظر دیگر احزاب و جریان‌های سیاسی کرد، 25 سپتامبر را به‌عنوان روز برگزاری رفراندوم تعیین کرد و بعد از آن، بخش زیادی از احزاب و گروه‌های سیاسی را در این موضوع همراه خود کرد. عدم توجه به پیشنهادات جامعه بین‌الملل و توصیه دوستان منطقه‌ای و جهانی ما ضرر زیادی را متوجه موضوع رفراندوم اقلیم کردستان کرد. به‌نظر من موضوع رفراندوم تا 23 سپتامبر با موفقیت‌های زیادی همراه بود در صورتی که سیاسیون کرد به پیشنهادات بین‌المللی توجه می‌کردند و بنا بر توصیه دوستان کرد، زمان برگزاری رفراندوم را به تعویق می‌انداختند و روند مذاکرات اربیل ــ بغداد با نظارت سازمان ملل متحد آغاز می‌شد. بر این باورم که در چنین موقعیتی اقلیم کردستان دستاوردهای بیشتری را کسب می‌کرد.
در اقلیم کردستان انتقادات بیشماری متوجه اتحادیه میهنی است که در موضوع رفراندوم به دنباله‌روی حزب دموکرات کردستان عراق و حتی شخص مسعود بارزانی تبدیل شده است، تأثیرات احتمالی این پروسه را بر اتحادیه میهنی کردستان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه حقیقتی وجود دارد و در مقاله‌ای هم به موضوع مورد سؤال هم پرداخته‌ام که در رسانه‌های کردی منتشر شده است. در این مقاله به‌صراحت گفته‌ام که به‌لحاظ تأثیرات پسارفراندومی بر مناطق تحت نفوذ اتحادیه میهنی در اقلیم کردستان و دیگر مناطق مورد منازعه، این حزب متضرر اصلی برگزاری رفراندوم است. عوامل مختلفی در این موضوع دخیل است، مناطق تحت نفوذ اتحادیه میهنی کردستان با جمهوری اسلامی ایران هم‌مرز است، این حزب در مناطق مورد منازعه از بهترین موقعیت سیاسی برخوردار است، ده عضو از فراکسیون 21عضوی اتحادیه میهنی کردستان در پارلمان عراق از مناطق مورد منازعه هستند، این بدان معنی است که اتحادیه میهنی حزب بالادست کردستان در این مناطق است. در مناطق مورد منازعه، اتحادیه میهنی کردستان با مشکلات جدی مواجه خواهد شد زیرا در پسارفراندوم این حکومت مرکزی عراق است که در تلاش برای حاکمیت بیشتر بر این مناطق است تا وضعیت قبل از ظهور داعش در 2014 بار دیگر در کرکوک و دیگر مناطق حاکم شود، این مناطق در حالت قانونی تحت حاکمیت حکومت مرکزی هستند و بودجه و حقوق کارمندان دولتی آنها هم از سوی بغداد تأمین می‌شود و به‌آسانی بر این مناطق مستولی خواهد شد. نکته دوم، اتحادیه میهنی کردستان متضرر اصلی خواهد بود که کشور دوستی همچون جمهوری اسلامی ایران را از دست داده و یا اعتماد این کشور به اتحادیه میهنی دستخوش تغییراتی شود. ایران در طول دوران مبارزاتی کردها علیه رژیم صدام، دوست و همکار خوبی برای اتحادیه میهنی کردستان و اکراد عراقی بوده است.
وضعیت متشنجی را در روابط بغداد ــ اربیل در روزهای گذشته شاهد بوده‌ایم، حکومت مرکزی با عبور از سیاست چشم‌پوشی از اقلیم کردستان در پی تجدید اختیارات قانونی خود است و کردها نیز اصرار به استفاده از کارت رفراندومی خود دارند. چگونه می‌توان در چارچوب قانون اساسی عراق، آرامش سیاسی را به این کشور برگرداند؟
قانون اساسی عراق با اکثریت شیعیان و کردها نوشته و تصویب شده است و منافع ویژه‌ای برای این دو جریان سیاسی عراق در آن دیده می‌شود، افزون بر این، منافع مشترکی هم در آن وجود دارد که می‌توان از آن بهره‌برداری کرد. در حال حاضر حکومت بغداد درخواست ابطال نتایج رفراندوم را مطرح ساخته که از سوی سران کرد رد شده است اما می‌توان نتایج این رفراندوم را تعلیق کرد. حکومت اقلیم کردستان هم لازم است شرایط حاکم بر زندگی مردم را در نظر گرفته و برداشت واقعی از شرایط کنونی اقلیم و منطقه داشته باشد. ما حکومت اقلیم را مسئول حفاظت از جان و مال و کرامت مردم کرد می‌دانیم، بنابراین باید راهکارهای مختلفی را با هدف بهبود معیشت و امنیت مردم کردستان لحاظ کند.
آیت الله سیستانی با فتوای معروف خود، عراق را از فتنه داعش نجات داد. پیام اخیر ایشان نیز به عنوان نقشه راه برون‌رفت از بحران رفراندوم اقلیم کردستان تلقی می‌شود. برداشت شما از این پیام چیست؟
می توان از پیام مرجعیت عالی شیعیان عراق نهایت استفاده را برد و مذاکرات بدون پیش‌شرط اربیل و بغداد آغاز گردد. پیام آیت‌الله العظمی سیستانی فرصت مناسبی را فراهم کرده است که بحران کنونی عراق چاره‌یابی شود. در پیام مرجعیت عالی شیعیان عراق نوعی از تعادل مشاهده می‌شود، پیام ایشان تاکید بر چاره‌یابی مشکلات در چارچوب قانون اساسی عراق است اما نکته مهم این پیام درخواست آغاز مذاکرات بدون پیش‌شرط اقلیم و مرکز است و پارلمان اقلیم کردستان نیز از پیام آیت‌الله سیستانی استقبال کرده است. با شرایطی که این پیام فراهم کرده است لازم است سران سیاسی کرد به مذاکرات عراقی، منطقه‌ای و بین‌المللی روی آورند. به نمونه‌ای اشاره می‌کنم، پس از هدف قرار دادن جنگنده روسی از سوی نیروی هوایی ترکیه و تنش در روابط آنکارا - مسکو متاثر از تحریم‌های اقتصادی روسیه، ترکیه با عقب‌نشینی از مواضع پیشین خود در حال حاضر دارای روابط بهتر و دوستانه‌ای با روسیه و حتی شخص پوتین است و سفر رئیس‌جمهوری روسیه هم به آنکارا در جو دوستانه‌ای انجام شده است. بنابراین در عالم سیاست هر احتمالی متصور است.
نظر شما اشاره به این نکته نیست که پس از اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی بغداد علیه اقلیم کردستان ممکن است سران کرد از مواضع قبلی خود به نوعی عقب‌نشینی کنند؟
سخنان رئیس و نخست‌وزیر اقلیم کردستان پیش و پس از رفراندوم دارای تفاوت‌های آشکاری است. بارزانی‌ها پیشتر اعلام می‌کردند که برگزاری رفراندوم به معنی جدایی از عراق و با هدف این است که اقلیم کردستان و عراق در آینده همسایه خوبی برای همدیگر باشند اما روز پس از برگزاری رفراندوم اعلام کردند که این پروسه با هدف اطلاع از رای و نظر مردم در تعیین سرنوشت خود بوده و تغییری در مرزها حاصل نخواهد شد و اقلیم کردستان با بغداد مذاکرات جدی خواهد داشت. این تغییراتی بوده است که در موضعگیری سران حزب دمکرات کردستان عراق شاهد بوده‌ایم.
در میان تبلیغات رفراندومی اقلیم کردستان، رژیم صهیونیستی تنها حامی کردها در برگزاری این پروسه بوده است. به نظر شما آیا کردها نیازمند چنین حمایتی بودند؟
حمایت اسرائیل ضرر و زیان بیشتری را متوجه وضعیت کردهای عراق در منطقه ساخت و کردها نیازمند چنین حمایتی نبودند. حمایت ظاهری اسرائیل نه تنها منفعتی برای کردها نداشت بلکه بیشترین زیان را برای آنان در پی داشت.
نقش ایران و ترکیه را به عنوان دو کشور همسایه در آرامش سیاسی عراق و رفع مشکلات اربیل - بغداد چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نقش این دو کشور همسایه انکارناپذیر است به ویژه جمهوری اسلامی ایران که دارای پیشینه روابطی مناسبی با جریان‌های حاکم در عراق و اقلیم کردستان است. این امیدوارای نیز وجود دارد که تهران نقش تاریخی خود را با هدف حفظ منافع عالی منطقه و فراهم نمودن امنیت و ثبات آن ایفا کند. معتقدیم که جمهوری اسلامی ایران سهم بزرگی در استقرار امنیت و آرامش منطقه خواهد داشت.
انتهای پیام/.
