خیلی دور، خیلی نزدیک؛ نگاهی به حضور ایران در نمایشگاه کتاب پکن
زبان چینی با یک میلیارد و هفتصد نفر گوینده پرشمارترین زبان دنیا به شمار می‌رود؛ همین‌طور پر گویش‌ترین زبان دنیا نیز زبان چینی است و ورود به این بازار، یک اقدام راهبردی برای توسعه فرهنگ و اقتصاد نشر ایران اسلامی است.
خبرگزاری تسنیم، امیر بیک‌محمدی؛ مدیر آژانس ادبی تماس
چند سالی است که نمایشگاه‌های کتاب کشور های مختلف طرح میهمان ویژه را اجرا می‌کند. این برای بررسی بیشتر و توجه مضاعف به ادبیات یک کشور خاص است. ایران نیز در دو سال گذشته میهمان ویژه نمایشگاه کتاب مسکو 2015 و بلگراد 2016 بود. امسال هم بنا به دعوت مسئولین نمایشگاه کتاب پکن، به عنوان میهمان ویژه در کشور چین انتخاب شد.
به نظر می رسد هر سال، هماهنگی‌ها بیشتر شده و ایران نقش فعالتری را ایفا می‌کند؛ البته کیفیت و عمق برنامه‌های همه مشارکت کنندگان نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در مسکو و بلگراد، تقریباً اتفاق خاصی در حوزه تعامل با نشر روسیه و صربستان صورت نگرفت. اما امیدواریم این بار کارنامه مناسبی بدست آوریم که به اقضا پرداخته می شود.
زبان چینی با یک میلیارد و هفتصد نفر گوینده پرشمارترین زبان دنیا به شمار می‌رود؛ همین طور پر گویش‌ترین زبان دنیا زبان نیز چینی است و ورود به این بازار، یک اقدام راهبردی برای توسعه فرهنگ و اقتصاد نشر ایران اسلامی است. افزایش فعالیت‌های فرهنگی مختلفی بعد از شکوفایی در حوزه اقتصاد چین ، در آن کشور صورت گرفت. حمایت از هر چیزی که فرهنگ چینی را معرفی کند. ورزش چینی ، تغذیه چینی ، طب سنتی چینی و هر ابزاری که محملی برای شناسایی این کشور دارد. جذب دانشجویان از سراسر جهان از کشور های آفریقایی، هندوستان ، پاکستان و هر جایی که علاقه مند به حضور در مراکز آموزشی چین باشند صورت می پذیرد. اعتبار قابل ملاحظه‌ای برای توسعه علوم انسانی تخصیص داده شد و نشان داد که چینی‌ها بعد از حوزه اقتصاد به حوزه فرهنگ وارد شدند و سرمایه‌گذاری می نند. در سال گذشته در هر یک از کمپانی‌های فیلمساری چینی قریب به 600 فیلم ساخته شد و ساخت انیمیشن‌هایی که نشان از فرهنگ و هنر چین بود در دستور کار قرار گرفت. دولت چین در حوزه آثار مکتوب و ترویج زبان و ادبیات چینی هم بیکار نبوده است. با دایر کردن مؤسسه کنفوسیوس در کشور های مختلف از جمله ایران در پی گسترش زبان و ادبیات چینی در جهان است. «شی‌جین پینگ»، رهبر جدید چین، ایده «یک جاده یک کمربند» "One Belt, One Road" را در این کشور مطرح کرد که باعث تغییراتی در عرصه نشر این کشور شد.
کشورهای اسلامی در این بین نقش تعیین کننده‌ای دارند و دولت چین به این موضوع واقف است. در سالهای گذشته، دولت چین علی رغم قانون اساسی خود - مبنی بر عدم تبلیغ مظاهر دینی مجبور شده است که به نحوی، موانع قانونی را بر طرف تا ارتباطات خود را با کشورهای اسلامی گسترش دهد. جمعیت مسلمان چین مخاطب مناسبی برای ادبیات دینی و اسلامی ما به شمار می‌آید که با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد.
بازار نشر چین، بعد از بازار نشر آمریکا، دومین اقتصاد بزرگ نشر در جهان را داراست. طبق آمار نزدیک به 500 هزار عنوان کتاب در سال 2016 انتشار یافته است. این رقم نسبتا بالا نشان از نیاز آنها در حوزه محتوا و خرید کپی رایت است. به نظر می‌رسد که بازار نشر ایران به جهت غنی بودن در محتوا، به ویژه در موضوع ادبیات داستانی و کودک و نوجوان و تصویرسازی می‌تواند سهم زیادی در بازار نشر چین کسب کند.
بیست و چهارمین نمایشگاه کتاب پکن(BIBF) که تقریبا بزرگترین نمایشگاه کتاب در آسیاست و در واقع، دروازه‌ای برای ارتباط حرفه‌ای بین عوامل نشر چین با عوامل نشر خارجی حاضر در نمایشگاه و انعقاد قراردادهای تجارت نشر است. البته سرانه مطالعه مردم چین بالا نیست ولی برنامه‌های متنوعی برای بالابردن نرخ مطالعه تدارک دیده شده است. مثلاً تعداد کتابخانه‌های شبانه روزی نسبت به 15 سال گذشته 10 برابر شده است.
ایران به عنوان مهمان ویژه توانست با هوشمندی، شعار"ایران، رویای رنگین جاده ابریشم" را برگزیند که تاییدی بر سیاست‌های احیای جاده ابریشم است.
برگزاری جلسات هماهنگی قبل از نمایشگاه پکن در تهران از نقاط قوت این حضور بود و تأثیر محسوسی در تنوع و تعدد برنامه‌ها داشت؛ مثل رفت و آمد نویسنده‌ها و جلسات مشترک و یا حضور پر رنگ‌تر آژانس‌های ادبی ایران؛ با این حال، ترافیک برنامه‌ها و بعضی ناهماهنگی‌ها وجود داشت که قابل پیش بینی بود؛ به طور مثال، کاتالوگ‌ها و برگه‌های معرفی نشر ایران به زبان چینی به موقع به دست مخاطبان نرسید؛ آنچه هم که بود، از منابع قدیمی بود؛ همین طور، کمبود آثار ترجمه شده به زبان چینی که البته به نمایشگاه مربوط نمی شد ولی کیفیت ارتباط با مخاطبان را پایین می آورد؛ هر چند برنامه افتتاحیه ضعف‌های گذشته را نداشت و رسمی و بدون ساز و آواز بود، اما به طور کلی استقبال مخاطبان چینی از برنامه‌های موزیکال خیلی جالب بود.
حضور اساتیدی مانند حسین پاینده به وزانت علمی گروه ایرانی اضافه می‌کرد و نقطه قوت گروه ایرانی بود. از نظر سخت افزاری . از فضای غرفه خوب استفاده شده بود و در مجموع قابل پسند و استفاده برای همه بود؛ مضافاً این که غرفه ایران در منتهی الیه سالنW2 بود و در کنار آنها همگی ناشرین چینی بودند؛ این باعث شده بود که ارتباط خوبی با ناشران و مخاطبان چینی پیدا کنیم؛ چیزی که در بلگراد نبود.
خدمات در غرفه، خوب و مناسب بود چه برنامه پذیرایی از عوامل، میهمانان و مخاطبان و چه حضور مترجمان که دغدغه مندی را تا حد لازم کاسته بود. استفاده از تصاویر ادیبان و نویسندگان بزرگ ایرانی از نقاط مثبت بود؛ با این حال، باز جای شهدا خالی بود و مانند نمایشگاه های پیشین، از تصاویر و نمادهای فرهنگ انقلاب و دفاع مقدس در غرفه ایران خبری نبود.
در کل تیم برگزار کننده از طرف مؤسسه نمایشگاه های فرهنگی نسبت به نمایشگاه بلگراد عملکرد مناسب‌تری داشت. نگارنده این سطور از نزدیک غرفه نشر چین(میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب ابوظبی2017) را مشاهده کرده و به جرات می‌توان گفت حجم برنامه‌ها و کیفیت آن از لحاظ کیفی و کمی در درجه پایین تری از حضور ایران در پکن داشت.
امید است بعد از پکن، با تداوم ارتباط ها از فرصت دوساله تا میهمانی ویژه چین در ایران 2019 استفاده کرد و مسیر تعامل با شرق آسیا، بیشتر از گذشته ، گشوده شود.
انتهای پیام/
