«بازی ترسوها»ی آمریکا در برابر کره شمالی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، تنش در روابط آمریکا و کره شمالی از ابتدای روی کار آمدن دونالد ترامپ بار دیگر تشدید شده است. در برهه‌ای دونالد ترامپ حتی دستور اعزام ناوگان دریایی آمریکا به آب های کره شمالی را داد اما به دلایلی اقدامی صورت نگرفت. اکنون این بحران تشدید شده است و حتی کره  شمالی اعلام کرده که جزیره گوام که تحت حاکمیت آمریکا است را مورد هدف قرار خواهد داد. البته در شرایط کنونی آمریکا از حمله به کره شمالی عقب نشینی کرده است و پیونگ یانگ نیز اعلام کرده است که فعلا در مورد حمله به گوام اقدامی صورت نخواهد گرفت.

اما رفتار کره شمالی در این ماجرا چگونه تحلیل می شود. یکی از ابزارهای تحلیل رفتار ها، تمسک جستن به نظریه‌های روابط بین الملل است. البته هر نظریه ای قادر نخواهد بود به طور کامل یک رفتار را مورد تحلیل قراردهد اما به ناچار باید به تحلیل رفتار حداقلی با استفاده از نظریه های در این مورد اکتفا کرد. نظریه بازی ها در مود کره شمالی می‌تواند تا حدودی در تبیین رفتار کره شمالی مفید واقع شود.

نظریه بازی‌ها

نظریه بازی ها (Game Theory) حوزه ای از ریاضیات کاربردی است که در بستر علم اقتصاد توسعه یافته و به مطالعه رفتار راهبردی بین عوامل عقلانی می پردازد. رفتار راهبردی، زمانی بروز می کند که مطلوبیت هرعامل، نه فقط به راهبرد انتخاب شده توسط خود وی بلکه به راهبرد انتخاب شده توسط بازیگران دیگر هم بستگی داشته باشد.  در نظریه بازی ها انواع بازی را می توان به شکل زیر طبقه بندی کرد:

1. بازی با مجموع صفر: در این بازی سود یک بازیگر معادل زیان بازیگر دیگر است.
2. بازی با مجموع غیر صفر: در این بازی تصمیمات یک بازیگر ممکن است به نفع همه بازیگران تمام شود.
3. بازی تعاونی: در این نوع بازی امکان سازش و تبانی با دیگران وجود دارد.
4. بازی غیر تعاونی: در این نوع بازی امکان سازش و تبانی بین شرکت کنندگان وجود ندارد..
5. یکی از زیرشاخه های نظریه بازی ها، بازی ترسوها (  Chicken Game)  است. طبق این بازی، دو نوجوان در اتومبیل‌هایشان با سرعت به طرف یکدیگر می‌رانند، بازنده کسی است که اوّل فرمان اتومبیلش را بچرخاند و از جاده منحرف شود.

بنابراین:

• اگر یکی بترسد و منحرف شود دیگری می‌برد؛
• اگر هر دو منحرف شوند هیچ‌کس نمی‌برد اما هر دو باقی می‌مانند؛
• اگر هیچ‌کدام منحرف نشوند هر دو ماشین‌هایشان ( و یا حتی احتمالاً زندگیشان را) می‌بازند؛
• بنا بر این به احتمال زیاد یا هر دو تصادف کرده یا مساوی می شوند و احتمال برد یکی خیلی کم است.

تحلیل رفتار کره شمالی براساس نظریه بازی ترسوها

در این مورد می توان بازی ترسوها را به صورت کامل بر رفتار کره شمالی پیاده کرد. در واقع دونالد ترامپ در مدت 6 ماه ریاست جمهوری خود نشان داده است که شخصیتی غیر سیاسی دارد و به نوعی به بازی کردن در این حوزه علاقه زیادی دارد. همین مسئله انتقادات زیادی در آمریکا را متوجه وی کرده است. در مورد کره شمالی نیز بازی ترسوها از سوی واشنگتن علیه پیونگ یانگ در 6 ماه گذشته در جریان است.

ترامپ در مدت 6 ماه ریاست جمهوری خود نشان داده است که شخصیتی غیر سیاسی دارد و به نوعی به بازی کردن در این حوزه علاقه زیادی دارد

آمریکا در دوران ترامپ در فرودین ماه دستور اعزام ناوهای دریایی و رزم ناوهای خود به سمت کره شمالی را صادر کرد. طبق نظریه بازی ترسوها، آمریکا اتومبیل خود را به سمت کره شمالی به حرکت درآورد. در واقع در اینجا همانند چارچوب اصلی «نظریه بازی‌ها» کره شمالی چهار انتخاب در مسیر خود داشت. یا باید عقب‌نشینی می‌کرد، یا باید ادامه می‌داد، یا اینکه آمریکا و کره شمالی هر دو منحرف می‌شدند و یا اینکه هر دو ادامه می‌دادند. کره شمالی ترجیح داد در مسیر بازی ادامه دهد و این ترامپ بود که اتومبیل خود را از مسیر بازی خارج کرد و به نوعی وی بازنده شد.

اما هنوز چند ماهی از بازی اول نگذشته بود که ترامپ بار دیگر وارد بازی دیگری شد. وی در یک سخنرانی پس از آزمایش موشک بالستیک هسته‌ای کره شمالی اعلام کرد که پاسخ واشنگتن آتش و خشم خواهد شد و آمریکا به روشی به کره شمالی جواب خواهد داد که تنها چند کشور آن را تجربه کرده‌اند. حتی در این مسیر ترامپ اوج  تهدید خود را به کار برد و اعلام کرد که امیدوار است مجبور به استفاده از زرداخانه اتمی علیه کره شمالی نباشد. اما این بار نیز پاسخ کره شمالی بر عکس تصور ترامپ، سخت بود. پیونگ‌یانگ نیز اعلام کرد که طرحی برای حمله به جزیره گوآم در دست بررسی دارد که به زودی آن را نهایی خواهد کرد. کره شمالی اعلام کرد قصد دارد تا طرح مربوط به حمله موشکی به تاسیسات نظامی آمریکا در گوآم را با 4 موشک تا اواسط اوت (اواخر مرداد) تکمیل کند.

جزیره گوام با 541 کیلومتر مربع مساحت و 160 هزار نفر جمعیت هرچند بخشی از خاک آمریکا محسوب نمی‌شود، اما از سال 1898 در قلمرو آمریکا قرار گرفته است. اهمیت اصلی جزیره گوام به دلیل این است که 30 درصد از مساحت این جزیره را پایگاه‌های نظامی آمریکا شکل می‌دهد. طبق اخبار رسانه‌های آمریکایی 6 هزار نیروی نظامی این کشور در گوام حضور دارند. دلیل این امر نیز به موقعیت راهبردی جزیره گوام باز می‌گردد.  نزدیکی گوام به چین، فیلیپین، ژاپن و شبه‌جزیره کره باعث شده تا آمریکایی‌ها آن را به‌عنوان پایگاهی نظامی برای دفاع از منافع خود در شرق آسیا برگزینند. به دلیل این اهمیت کره شمالی این جزیره را برای هدف قرار دادن انتخاب کرده است.

کره شمالی ترجیح داد در مسیر بازی ادامه دهد و این ترامپ بود که اتومبیل خود را از مسیر بازی خارج کرد و به نوعی وی بازنده شد

پس از این تهدید سخت کره شمالی، آمریکا بار دیگر ترجیح داد که در برابر کره شمالی کوتاه بیاد. «مون جائه این»، رئیس‌جمهور کره جنوبی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی به مناسبت سالگرد پایان جنگ جهانی دوم و آزادسازی شبه جزیره کره از استعمار ژاپن گفت، به هر قیمتی مانع از جنگ خواهیم شد و بحران هسته‌ای کره شمالی بایستی کاملاً به نحو صلح‌آمیز حل شود و آمریکا هیچ اقدام نظامی را بدون رضایت ما  انجام نخواهد داد.  

پس از اعلام عقب‌نشینی آمریکا،  خبرگزاری رسمی کره شمالی گزارش داد، کیم جونگ اون، رهبر این کشور پس از آن که در جریان جزئیات طرح حمله به جزیره گوام قرار گرفته، برای مدتی طولانی آن را بررسی کرده و به ژنرال‌های کشورش دستور داده که ارتش را برای حمله آماده کنند تا در صورت اتخاذ چنین تصمیمی از سوی وی، اقدام لازم انجام شود.کیم جونگ اون گفته است، آمریکا برای جلوگیری از درگیری با کره‌شمالی باید گزینه درست را انتخاب کند با این وجود رهبر کره شمالی تاکید کرد که نمی‌خواهد اقدامی عجولانه در قبال گوام صورت دهد به همین دلیل دستور حمله به گوام را موقتا متوقف کرد.

آمریکا سعی‌دارد با تشدید تهدیدها این هراس را در کره شمالی ایجاد کند که در صورت تسلیم نشدن سرنوشتی جز شکست نخواهد داشت

پایان سخن

در واقع طبق نظریه بازی ترسوها، آمریکا سعی‌دارد با تشدید تهدیدها این هراس را در کره شمالی ایجاد کند که در صورت تسلیم نشدن سرنوشتی جز شکست نخواهد داشت. اما در مقابل کره شمالی که به نظر می رسد به بازی ترامپ در این مورد پی برده است دقیقا برخلاف پیش بینی ترامپ عمل کرده و نه تنها عقب‌نشینی نکرد بلکه با طرح حمله به گوام باعث هراس در این جزیره شد. نتیجه این امر نیز عقب‌نشینی آمریکا از طرح حمله به کره شمالی شد.

در واقع طبق این نظریه سه حالت در تنش بین کره شمالی و آمریکا قابل تصور است:

• اگر کره شمالی بترسد و از مسیر بازی منحرف شود بازنده خواهد بود.
• اگر دو کشور از مسیر بازی منحرف شوند و از حمله دست بردارند هیچ کس برنده نخواهد شد.
• اگر هر دو کشور از مسیر بازی منحرف شوند و بر سرعت اتومبیل خود در مسیر مسابقه بیفزایند سرانجام سرنوشتی جز برخورد با یکدیگر نخواهند داشت و دو کشور بازنده خواهد بود.

می توان اینگونه حدس زد که به نظر می رسد کره شمالی در برابر تهدیدهای آمریکا عقب نشینی نخواهد کرد و ترامپ نیز با توجه به محدودیت ها و پیامدهای زیاد قادر به حمله به کره شمالی نخواهد بود

طبق این نظریه آینده این تنش را می توان اینگونه حدس زد که به نظر می‌رسد کره شمالی در برابر تهدیدهای آمریکا عقب‌نشینی نخواهد کرد و ترامپ نیز با توجه به محدودیت‌ها و پیامدهای زیاد قادر به حمله به کره شمالی نخواهد بود. چرا که کره شمالی در اولویت تهدیدهای آمریکا قرار ندارد و طبیعی است که مقامات آمریکایی ریسک حمله به یک تهدید که در مرتبه چهارم یا پنجم آمریکا قر دارد را نخواهند پذیرفت.

محمدرضا مرادی، کارشناس مسائل بین الملل

انتهای پیام/